Η μακρά και βαθιά ύφεση που έχει πλήξει την ελληνική οικονομία και κατ’ επέκταση τις ελληνικές επιχειρήσεις δημιούργησε πρωτοφανή προβλήματα ρευστότητας και χρηματοδότησης. Οι παρούσες συνθήκες επιτάσσουν μια διαφορετική προσέγγιση, ώστε να ενισχυθεί η εύρυθμη λειτουργία του επιχειρηματικού κλάδου.
Γιώργος Νικολακόπουλος Partner, Corporate Finance, Grant Thornton
Κάτω από αυτό το πρίσμα, είναι δεδομένο ότι η αναδιάρθρωση του τραπεζικού δανεισμού αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης του κεφαλαίου κίνησης της επιχείρησης.
Ωστόσο, είναι μια διαδικασία που απαιτεί συνέπεια, καθαρούς στόχους και υλοποίηση των αλλαγών που θα συμφωνηθούν με τις τράπεζες.
Το πού βρισκόμαστε, εάν είμαστε βιώσιμοι, τι κίνητρα έχουμε θέσει, ποια είναι η στρατηγική μας, ποιο το πλάνο μας και ποιο το επίπεδο της πληροφόρησης που παράγουμε, καθώς και η διαφάνεια, είναι παράγοντες καθοριστικής σημασίας σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης. Η διοίκηση της εταιρείας θα κληθεί να προετοιμάσει το υλικό τεκμηρίωσης.
Ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή είναι κρίσιμος και απαιτεί αυξημένη εμπλοκή του σε αυτή τη διαδικασία. Στην ουσία, είναι ο καταλληλότερος συνδετικός κρίκος για την υλοποίηση των αλλαγών. Και εκεί απαιτείται ικανότητα, αυξημένες αρμοδιότητες και πολλές φορές πρέπει ο οικονομικός διευθυντής να παίζει τον ρόλο του εγγυητή στις υλοποιούμενες αλλαγές, όταν η διαπραγματευτική δύναμη και η αξιοπιστία των φορέων της επιχείρησης έχει πληγεί. Πρότερο «κακό παρελθόν» της επιχείρησης σε σχέση με τις τράπεζες δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες στην αναδιάρθρωση του δανεισμού. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο διοίκησης της επιχείρησης και γενικά στην ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης.
Βήματα για την επίτευξη συμφωνίας αναδιάρθρωσης δανείου
1. Είναι πολύ σημαντικό για την εταιρεία να μπορέσει εγκαίρως να δει τα προβλήματα ρευστότητας που πρόκειται να αντιμετωπίσει ή την αδυναμία εξυπηρέτησης του υφιστάμενου δανεισμού και να προσέλθει σε συζητήσεις με τις πιστώτριες τράπεζες με ένα πλάνο σαφές και εφικτό, που θα δίνει λύση τόσο στο πρόβλημα της εταιρείας όσο και σε αυτό των τραπεζών. Η εκπόνηση του σχεδίου – πρότασης αναδιάρθρωσης είναι πολύ μεγάλης σημασίας, αφού με βάση αυτό θα προκύπτει η βιωσιμότητα της εταιρείας, η δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις ενώ, τέλος, βελτιώνει πολύ την εικόνα της εταιρείας έναντι των πιστωτών της. Είναι χρήσιμο μέσα από το business plan να είναι εμφανείς οι αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στον τρόπο λειτουργίας της εταιρείας, αλλά και ποιος θα αναλάβει να τις υλοποιήσει, καθώς επίσης να εξασφαλίζονται κίνητρα για την υλοποίηση των αλλαγών αυτών τόσο για τους μετόχους όσο και για τους πιστωτές.
2. Επόμενο βήμα στη διαδικασία αναδιάρθρωσης των δανείων είναι η επικοινωνία του επιχειρηματικού σχεδίου και η παρουσίασή του στις τράπεζες. Η διαδικασία αυτή, τις περισσότερες φορές, είναι σκόπιμο να ξεκινά σε διμερές επίπεδο με τη μεγαλύτερη ή μια από τις μεγαλύτερες πιστώτριες τράπεζες, προκειμένου, αν αυτό απαιτηθεί, να προσαρμόζεται με τρόπο τέτοιο ώστε να καλύπτει στο μέτρο του δυνατού και τις απαιτήσεις των τραπεζών.
3. Στη συνέχεια ακολουθεί η διαπραγμάτευση με το σύνολο των τραπεζών, προκειμένου να υλοποιηθεί η αναδιάρθρωση των δανείων της εταιρείας είτε μέσω ενός νέου κοινοπρακτικού ομολογιακού δανείου είτε μέσω διμερών.
4. Μετά τις αρχικές διαπραγματεύσεις είναι βέβαιο ότι θα πρέπει το αρχικό πλάνο να διαφοροποιηθεί, προκειμένου να ενσωματώσει όλες τις αλλαγές που θα έχουν συμφωνηθεί με τις τράπεζες.
5. Στη συνέχεια το τελικό πλάνο – συμφωνία οριστικοποιείται και υπογράφεται από τους αντισυμβαλλόμενους.
6. Υπό άλλες συνθήκες αυτό θα ήταν και το τέλος της όλης διαδικασίας. Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως έχει γίνει συνήθης πρακτική των τραπεζών να ζητούν την παρακολούθηση υλοποίησης των συμφωνηθέντων από κάποιον ανεξάρτητο παρατηρητή. Κρίνεται συνεπώς ιδιαιτέρως χρήσιμο και ελκυστικό να προτείνεται κάτι τέτοιο από την ίδια την εταιρεία, αφού με αυτόν τον τρόπο βελτιώνει την αξιοπιστία της και αποδεικνύει τις πραγματικές προθέσεις της έναντι του τραπεζικού συστήματος.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι η διαδικασία αναδιάρθρωσης των δανείων είναι αρκετά χρονοβόρα και για το λόγο αυτό είναι πολύ χρήσιμο για την εταιρεία εγκαίρως να αναλαμβάνει την πρωτοβουλία ενημέρωσης των τραπεζών για τις προθέσεις της.
Όσον αφορά κλάδους ή επιχειρήσεις που η οικονομική τους κατάσταση είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη, θα πρέπει να εξετάζεται η θεσμική διαδικασία εξυγίανσης, η οποία, δυστυχώς, στην αντίληψη της επιχειρηματικής κοινότητας έχει συνδεθεί με ένα είδος προπτωχευτικής διαδικασίας.