Γιώργος Μάρκου
Διευθυντής, Τμήμα Ελεγκτικών Υπηρεσιών, KPMG
Η ναυτιλιακή βιομηχανία ήταν ανέκαθεν κυκλική, με σημαντική μεταβλητότητα στις τιμές των πλοίων, τους ναύλους και τις αποδόσεις των μετοχών. Η ναυτιλιακή βιομηχανία έφτασε στο αποκορύφωμά της τον Μάιο του 2008, όταν ο δείκτης Baltic Dry Index έφτασε στο υψηλότερο σημείο, αγγίζοντας τις 11.800 μονάδες. Πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2016, ο δείκτης Baltic Dry Index βρισκόταν κάτω από τις 300 μονάδες, αγγίζοντας ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Σε αυτές τις ακραίες συνθήκες παρατηρήθηκε πως η μέση ημερήσια χρονοναύλωση κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα για ένα πλοίο μεταφοράς χύδην φορτίου, ανεξάρτητα από το μέγεθος, την ηλικία και την απόδοση καυσίμου. Συνεπώς, για πολλές από τις ναυτιλιακές εταιρείες τα λειτουργικά έξοδα παραμένουν υψηλότερα από τα έσοδα, με αποτέλεσμα να υφίστανται λειτουργικές ζημίες και προβλήματα ρευστότητας, παρά το γεγονός ότι η μέση τιμή του αργού πετρελαίου το 2015 και στις αρχές του 2016 ήταν $52,6/bbs, μειωμένη κατά 47% σε σύγκριση με το 2014 ($99,4/bbs).
Οι αβεβαιότητες που περιβάλλουν την παγκόσμια ζήτηση για χωρητικότητα πλοίων, στην πλειονότητα των κλάδων που δραστηριοποιείται η ναυτιλιακή αγορά, σε συνδυασμό με τη μεγάλη προσφορά χωρητικότητας, η οποία δεν μπορεί να απορροφήσει τις παραγγελίες που έχουν ήδη γίνει, οδηγεί σε περιορισμό των ταμειακών ροών των πλοίων, με σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, που οδηγούν στη μη εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων.
Όλες αυτές οι προκλήσεις έχουν οδηγήσει σε πολλές συζητήσεις σχετικά με τους τρόπους που μπορούν οι ναυτιλιακές εταιρείες να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους, αλλά και τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, ώστε να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα αναδιάρθρωσης που θα οδηγήσουν στην εξυγίανσή τους. Με βάση την εμπειρία μας, οι τομείς που θεωρούμε ότι μπορούν να αποφέρουν σημαντικά οφέλη είναι συγκεκριμένοι και συνοψίζονται σε:
α) Βελτιστοποίηση κόστους
➜ Αναδιάρθρωση της λειτουργίας διαχείρισης των πλοίων.
➜ Αποφάσεις για παροπλισμό (Cold/Warm lay-up) ή και διάλυση (Scrapping) πλοίων.
➜ Επενδύσεις σε υπερμεγέθη πλοία για περιορισμό του λειτουργικού κόστους.
β) Ενίσχυση εσόδων
➜ Συγκερασμός των κλάδων δραστηριοποίησης πλοίων.
➜ Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας για απόκτηση στρατηγικού πλεονεκτήματος έναντι ανταγωνισμού.
γ) Διαχείριση στόλου
➜ Μείωση στόλου είτε με πώληση είτε με διάλυση.
➜ Αναβολή του χρόνου παράδοσης νεότευκτων πλοίων.
➜ Συμμετοχή σε κοινά σχήματα διαχείρισης στόλου (pools).
➜ Πώληση και επαναμίσθωση στόλου (sale and lease back).
δ) Χρηματοδότηση
➜ Έκδοση μετοχών / Ενίσχυση κεφαλαίου.
➜ Αναδιάρθρωση χρέους.
➜ Επαναδιαπραγμάτευση χρονοναυλώσεων.
➜ Επαναδιαπραγμάτευση σε ρήτρες δανείων.
Γενικότερα, η εμπειρία έχει δείξει ότι μέτρα που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, όπως αυτή που βιώνουν σήμερα ορισμένοι από τους κλάδους της ναυτιλίας, δεν επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς τόσο οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για αναδιάρθρωση του χρέους όσο και η άντληση κεφαλαίων με οποιαδήποτε μορφή χρηματοδότησης καθίστανται δυσχερείς και με αυξημένα κόστη. Η διαδικασία της αναδιάρθρωσης στη γενικότερη λειτουργία των ναυτιλιακών εταιρειών έχει εξελιχθεί σε μια περίπλοκη διαδικασία, όπου όλα τα μέρη έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις κατά τη διάρκειά της, ωστόσο, οι επιλογές σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα είναι περιορισμένες και κρίνεται απαραίτητο οι διοικήσεις των ναυτιλιακών εταιρειών να αναπτύξουν και να προετοιμάσουν ένα πλάνο βελτιστοποίησης και σωστής διαχείρισης των πλοίων, λαμβάνοντας ριζοσπαστικά μέτρα, τόσο σε μεσοπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.