Μιχάλης Καραβάς
Regulatory Partner, Deloitte Xατζηπαύλου Σοφιανός & Καμπάνης Α.Ε.
Τι λέει ο νόμος για τις επιτροπές ελέγχου.
Η παρ. 1 του άρθρου 37 του Ν.3693/2008 που διέπει τους υποχρεωτικούς ελέγχους προβλέπει ότι κάθε οντότητα δημοσίου ενδιαφέροντος συστήνει και διατηρεί Επιτροπή Ελέγχου που αποτελείται από δύο τουλάχιστον μη εκτελεστικά μέλη και ένα ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος του οργάνου διοίκησής της. Όλα τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου ορίζονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων ή εταίρων, το δε ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος της Επιτροπής Ελέγχου πρέπει να έχει αποδεδειγμένη επαρκή γνώση σε θέματα λογιστικής και ελεγκτικής. Ο νόμος δεν εξειδικεύει πώς τεκμαίρεται η επαρκής αυτή γνώση, γι’ αυτό είναι χρήσιμο να αντλήσουμε από το αγγλοαμερικανικό υπόδειγμα του αντίστοιχου Financial Expert. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι για τον κρίσιμο αυτό ρόλο και τα αυξημένα καθήκοντα είναι απαραίτητο να συνδυάζονται στο πρόσωπο του μέλους που είναι εξειδικευμένο σε θέματα λογιστικής και ελεγκτικής τα παρακάτω:
-> Η κατανόηση του εφαρμοστέου λογιστικού πλαισίου και πρακτικά των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς.
->Η ικανότητα κριτικής αξιολόγησης και της γενικής εφαρμογής αυτών των προτύπων, ιδιαιτέρως σε σχέση με τη λογιστική των εκτιμήσεων, δεδουλευμένων κονδυλίων και αποθεματικών.
-> Η εμπειρία στην κατάρτιση, τον έλεγχο, την ανάλυση και αξιολόγηση οικονομικών καταστάσεων που παρουσιάζουν το εύρος και το επίπεδο πολυπλοκότητας των λογιστικών ζητημάτων που γενικά είναι συγκρίσιμα με το εύρος και το επίπεδο πολυπλοκότητας των ζητημάτων που εύλογα θα αναμενόταν να ανακύψουν από τις οικονομικές καταστάσεις της υπό συζήτηση οντότητας.
-> Η ενεργή επίβλεψη προσώπων που εμπλέκονται σε τέτοιες δραστηριότητες.
-> Η κατανόηση δικλίδων και συστημάτων εσωτερικών ελέγχων και διαδικασιών που άπτονται της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και αναφοράς και
-> Η κατανόηση της αποστολής και της λειτουργίας μιας Επιτροπής Ελέγχου. Το εξειδικευμένο αυτό μέλος σε θέματα λογιστικά και ελεγκτικά θα πρέπει να έχει αποκτήσει αυτά τα εφόδια τουλάχιστον με έναν από τους ακόλουθους τρόπους:
-> Εκπαίδευση και εμπειρία ως κορυφαίο οικονομικό στέλεχος ή επικεφαλής λογιστής.
-> Εμπειρία ως controller, ορκωτός ελεγκτής λογιστής ή εσωτερικός ελεγκτής ή εμπειρία σε περισσότερες θέσεις που συνδυάζουν ή εμπεριέχουν παρόμοιες λειτουργίες.
->Εμπειρία στην ενεργό επίβλεψη κορυφαίων οικονομικών στελεχών ή επικεφαλής λογιστή ή controller ή ορκωτού ελεγκτή λογιστή ή εσωτερικού ελεγκτή ή άλλων προσώπων που απασχολούνται σε παρόμοιες δραστηριότητες.
-> Εμπειρία στην επίβλεψη ή αξιολόγηση της επίδοσης εταιρειών ή ορκωτών ελεγκτών λογιστών σε ό,τι αφορά την κατάρτιση, τον έλεγχο ή την αξιολόγηση οικονομικών καταστάσεων.
-> Άλλη σχετική εμπειρία.
Ο ρόλος των Επιτροπών Ελέγχου εμπεριέχει τη σημαντική ευθύνη της επίβλεψης της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που παρέχεται στο επενδυτικό κοινό και είναι επιβεβλημένη η δεινότητα και η διαρκής ενίσχυση της ικανότητας των μελών τους σε χρηματοοικονομικά θέματα, ώστε να ανταποκρίνονται στις τρέχουσες προκλήσεις και διαρκείς αλλαγές στη διαδικασία ανάπτυξης λογιστικών προτύπων με διαρκείς αυτοαξιολογήσεις και εκπαίδευση. Οι αυτοαξιολογήσεις δεν πρέπει να αποτελούν τυπική διαδικασία συμμόρφωσης αλλά να γίνονται σε ενδελεχή βάση και σε περιοδικά επαναλαμβανόμενη ακολουθία. Τα μέλη των Επιτροπών πρέπει να αντιλαμβάνονται πολύπλοκες λογιστικές πρακτικές και ζητήματα χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και πώς η διοίκηση τα αντιμετωπίζει.
Οι Επιτροπές Ελέγχου πρέπει να προκαταλαμβάνουν και να κατανοούν πως εκκρεμείς εξελίξεις σε θέματα χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και κανονιστικών πλαισίων μπορεί να επηρεάσουν την εταιρεία ευθύνης τους και ιδιαίτερα το κεφάλαιο ταλέντου που προϋποθέτουν ώστε η εταιρεία να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους. Η σύνθεση των Επιτροπών Ελέγχου πρέπει να εστιάζει στην ανεξαρτησία, στην εξειδίκευση σε θέματα χρηματοοικονομικής αναφοράς, στο εύρος εμπειρίας σε επιχειρηματικά θέματα και στα ηγετικά προσόντα των μελών τους και στον προγραμματισμό της διαδοχής τους.
Με δεδομένο το κρίσιμο ζήτημα της εσωτερικής εποπτείας της ποιότητας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που παρέχεται στην επενδυτική κοινότητα από τις οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος και την περιορισμένη –θα περίμενε κανείς– διαθεσιμότητα κατάλληλων επιλογών στην Ελλάδα, η επιλογή των κατάλληλων προσώπων για τη σύνθεση των Επιτροπών Ελέγχων πρέπει να απασχολεί τα όργανα διοίκησης των οντοτήτων δημοσίου ενδιαφέροντος όπως και τις εποπτικές αρχές, οι οποίες θα πρέπει θεσμικά να επιλέξουν ποια από αυτές θα αναλάβει τη δημόσια εποπτεία της συμπεριφοράς και επίδοσης των επιτροπών αυτών στη σημαντική αποστολή που ο νομοθέτης τους κατένειμε.