Εύα Χρυσάνθου
Φορολογική σύμβουλος, RSM Stylianou
Σε συνέχεια ερωτημάτων που τέθηκαν στη Διοίκηση, το Υπουργείο Οικονομικών προέβη στην έκδοση διευκρινιστικής εγκυκλίου σε σχέση με την αντιμετώπιση της διανομής κερδών προηγούμενων ετών μέσα στην τρέχουσα εταιρική χρήση.
Σύμφωνα με όσα ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 3842/2010, στα κέρδη που διένεμαν οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες με τη μορφή αμοιβών και ποσοστών των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των διευθυντών, αμοιβών εργατοϋπαλληλικού προσωπικού, εκτός μισθού, καθώς και μερισμάτων ή προμερισμάτων σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά, ενώσεις προσώπων ή ομάδες περιουσίας, ανεξαρτήτως εάν η καταβολή τους πραγματοποιούνταν σε μετρητά ή μετοχές, ενεργούνταν παρακράτηση φόρου με συντελεστή 10%.
Τα κέρδη που κεφαλαιοποιήθηκαν ή διανεμήθηκαν με αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης που λήφθηκαν από 1η Ιανουαρίου 2009 και μετά (μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 3842/2010) υπόκειντο σε παρακράτηση φόρου με συντελεστή 10%.
Περαιτέρω, όπως ίσχυε μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 3842/2010, σε περίπτωση διανομής μερισμάτων από κέρδη παρελθουσών χρήσεων, η παρακράτηση φόρου ενεργούνταν μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη της σχετικής απόφασης από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων. Ο παρακρατηθείς φόρος αποδιδόταν με την υποβολή δήλωσης στο Δημόσιο εφάπαξ εντός του επόμενου μήνα από αυτόν εντός του οποίου έγινε η παρακράτηση. Επίσης, με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 26 του Ν. 2238/1994 ορίζεται ότι για τα εισοδήματα από κινητές αξίες που προέρχονται από αποθεματικά ανωνύμων εταιρειών τα οποία διανέμονται ή κεφαλαιοποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιονδήποτε χρόνο, ανεξάρτητα αν η διανομή τους γίνεται σε χρήμα ή σε ακίνητα ή σε κινητά ή σε άλλες αξίες, χρόνος απόκτησης είναι ο χρόνος έγκρισής τους από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων.
Εξάλλου, με τις διατάξεις του άρθρου 34 του Κ.Ν. 2190/1920 ορίζονται τα θέματα για τα οποία η Γενική Συνέλευση είναι μόνη αρμόδια να αποφασίζει. Στις διατάξεις αυτές δεν υπάγεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα διανομής κερδών ή προαιρετικών αποθεματικών μέσα στην τρέχουσα εταιρική χρήση με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, εφόσον έχει υπάρξει σχετική εξουσιοδότηση της τακτικής Γενικής Συνέλευσης.
Κατά την άποψη του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (πρώην Υπουργείο Ανάπτυξης, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, Διεύθυνση Α.Ε. & Πίστεως), η εξουσιοδότηση αυτή θα πρέπει να αναφέρει ρητά το λογαριασμό από τον οποίο γίνεται η διανομή και το ύψος του διανεμόμενου ποσού, ενώ η διανομή θα πρέπει να πραγματοποιείται από το Διοικητικό Συμβούλιο όπως ορίζεται στο νόμο, στο τέλος της εταιρικής χρήσης εντός της οποίας ελήφθη η απόφαση της τακτικής Γενικής Συνέλευσης, αφενός μεν για την έγκριση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας και, αφετέρου, για την παροχή της εν λόγω εξουσιοδότησης προς το Διοικητικό Συμβούλιο, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω επανέγκριση των παραπάνω οικονομικών καταστάσεων βάσει των οποίων έγινε η διανομή των κερδών ή προαιρετικών αποθεματικών.
Επίσης, το Διοικητικό Συμβούλιο δεν μπορεί να ακυρώσει τη διανομή κερδών που αποφάσισε η τακτική Γενική Συνέλευση. Μπορεί όμως να μην την υλοποιήσει. Ειδικά στην περίπτωση που με απόφαση της τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων εξουσιοδοτείται το Διοικητικό Συμβούλιο όπως προβεί σε διανομή κερδών μέσα στην ίδια εταιρική χρήση χωρίς να ορισθεί ρητά το ύψος του διανεμομένου ποσού, αφήνοντας εν λευκώ στο Διοικητικό Συμβούλιο να αποφασίσει αυτό για το ποσό που θα διανεμηθεί, ανάλογα με την ταμειακή ευχέρεια της εταιρείας, το ύψος της διανομής αυτής θα πρέπει να εγκριθεί από συμπληρωματική απόφαση νεότερης Γενικής Συνέλευσης της εταιρείας.
Δεδομένου ότι μέσα στο 2010 πολλές εταιρείες διένειμαν κέρδη παρελθουσών χρήσεων με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, μετά από σχετική εξουσιοδότηση από την τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων, προκύπτει καταρχήν ότι σε περίπτωση που η εξουσιοδότηση ανέφερε ρητά το ύψος του διανεμομένου ποσού, δεν απαιτείται περαιτέρω επανέγκριση της διανομής από νεότερη Γενική Συνέλευση και, ως εκ τούτου, έχουν εφαρμογή οι σχετικές διατάξεις του ΚΦΕ όπως ίσχυαν πριν την έναρξη ισχύος του Ν. 3842/2010. Δηλαδή, στα διανεμηθέντα κέρδη έπρεπε να παρακρατηθεί φόρος 10% μέσα σε ένα μήνα από τη λήψη της σχετικής απόφασης, ο οποίος και έπρεπε να αποδοθεί στο Δημόσιο το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου από την παρακράτηση μήνα
Αντίθετα, στην περίπτωση που με την απόφαση της τακτικής Γενικής Συνέλευσης δεν ορίσθηκε ρητά το ύψος του διανεμομένου ποσού και απαιτείται έγκριση από νεότερη Γενική Συνέλευση που θα λάβει χώρα εντός του έτους 2011, θα έχουεφαρμογή οι διατάξεις που θα ισχύσουν για τη διανομή κερδών μέσα στο έτος 2011.
Πρόταση για κοινή βάση φορολογίας των επιχειρήσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Επισημαίνεται η σημαντικότητα της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ) που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. Σκοπός της πρότασης αυτής είναι να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση, το κόστος συμμόρφωσης και η πολυπλοκότητα των 27 διαφορετικών φορολογικών συστημάτων με τα οποία οφείλουν να συμμορφώνονται οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε.
Η ΚΕΒΦΕ έχει ως στόχο να ξεπεραστούν τα παραπάνω προβλήματα προσφέροντας στις εταιρείες ένα ενιαίο σύνολο κανόνων προς τήρηση για τη φορολογικη βάση των επιχειρήσεων και τη δυνατότητα υποβολής μιας ενοποιημένης φορολογικής δήλωσης σε μία και μοναδική υπηρεσία για το σύνολο της δραστηριότητάς τους εντός Ε.Ε.
Οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την ενιαία βάση φορολογίας για την υποβολή των φορολογικών τους δηλώσεων και να ενοποιήσουν όλα τα κέρδη που αντλούν και τις ζημίες που υφίστανται σε όλο το χώρο της Ε.Ε. με ένα συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο υπολογισμού. Στον τύπο αυτό θα λαμβάνονται υπόψη τρεις συντελεστές: τα στοιχεία του ενεργητικού, η εργασία και οι πωλήσεις. Αφού επιμεριστεί η φορολογική βάση, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να φορολογούν το μερίδιο που τους αναλογεί με το δικό τους συντελεστή φορολογίας εταιρειών. Στην πράξη, οι φορολογικοί συντελεστές που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται, ενώ η ενιαία βάση φορολογίας θα είναι προαιρετική.
Με αυτόν τον τρόπο αναμένεται να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε., να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση, η Ε.Ε. να γίνει μια πιο ελκυστική αγορά για όσους επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν σε αυτήν.
Η Επιτροπή εκτιμάει ότι με την ενοποιημένη βάση φορολογίας οι επιχειρήσεις θα εξοικονομήσουν έως 2 δισ. ευρώ.