Σωκράτης Λεπτός-Μπούρτζης
Partner PwC Eλλάδας και Global PwC Shipping & Ports Leader
Όμως η μεγάλη αύξηση του παγκόσμιου στόλου δημιουργεί ιδιαίτερες ανησυχίες για το 2011.
Η δραματική πτώση του διεθνούς εμπορίου το τέλος του 2008 και κατά το 2009 προκάλεσε τη ραγδαία μείωση των ναύλων και την πτώση των αξιών των πλοίων, φέρνοντας πολλές ναυτιλιακές εταιρείες αντιμέτωπες με σημαντικές προκλήσεις για τη μελλοντική τους πορεία, όπως προκύπτει από τη νέα παγκόσμια έρευνα της PwC για τον κλάδο της ναυτιλίας. Διεξήγαμε την έρευνα αυτή με στόχο να εντοπίσουμε τον αντίκτυπο της οικονομικής ύφεσης στον κλάδο της ναυτιλίας έως και τον Δεκέμβριο 2009, καθώς και τα μέτρα που έλαβαν οι ναυτιλιακές εταιρείες για να αντεπεξέλθουν σε αυτή, βάσει των ετήσιων εκθέσεών τους. Αναλύσαμε τους βασικούς δείκτες απόδοσης (Key Performance Indicators, KPIs) πάνω από 110 ναυτιλιακών εταιρειών σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων οι 18 είναι ελληνικές ή ελληνικών συμφερόντων. Τα αποτελέσματα βασίζονται στα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών αυτών κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς και στις ετήσιες εκθέσεις τους για το 2009. Η έρευνα εξετάζει τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές πληροφορίες, παρουσιάζοντας μια συνολική εικόνα για το πώς αυτές οι ναυτιλιακές εταιρείες αντιμετωπίζουν την παγκόσμια οικονομική ύφεση.
Η έρευνα έδειξε ότι ο κλάδος της ναυτιλίας είχε το 2009 τη χειρότερή του απόδοση από το 2004. Και αυτό διαφαίνεται σε όλους τους κλάδους της ναυτιλίας, αλλά και σε όλους τους βασικούς δεί-κτες απόδοσης που μετρήθηκαν. Συγκριτικά, την καλύτερη απόδοση είχε ο κλάδος ξηρού φορτίου, ενώ ο κλάδος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων είχε τη χειρότερη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, αναμένεται βελτίωση της απόδοσης του ναυτιλιακού κλάδου στα δη- μοσιοποιημένα τους αποτελέσματα για το 2010, καθώς η παγκόσμια οικονομία μπήκε σε αργή τροχιά ανάκαμψης και κάποια από τα μέτρα που πήραν οι ναυτιλιακές εταιρείες άρχισαν να αποδίδουν.
Σήμερα οι διοικήσεις των ναυτιλιακών εταιρειών έχουν μπροστά τους τεράστιες προκλήσεις, που προκύπτουν από το αίσθημα αβεβαιότητας στην αγορά, τα ευμετάβλητα ναύλα και τον περιορισμό της χρηματοδότησης μέσω νέων δανείων. Ζητήματα που οι λύσεις τους απαιτούν σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ πλοιοκτητών, ναυλωτών, ναυπηγείων και, βεβαίως, τραπεζών. Πολλές ναυτιλιακές εταιρείες αναγκάστηκαν να αναδιαρθρώσουν ή να ανα- χρηματοδοτήσουν το δανεισμό τους, μετά από αδυναμία τήρησης βασικών όρων των δανειακών τους συμβάσεων. Σχεδόν το 20% των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι αναδιάρθρωσαν ή αναχρηματοδότησαν τις δανειακές τους υποχρεώσεις κατά το 2009. Το μεγαλύτερο ποσοστό αναχρηματοδότησης είχαν οι εταιρείες με στόλους μεταφοράς ξηρού φορτίου και στόλους μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, δηλαδή των δύο κλάδων που επλήγησαν περισσότερο από την οικο- νομική ύφεση. Σχεδόν το 23% των συμμετεχουσών εταιρειών, προκειμένου να μετριάσουν τους κινδύνους και να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειές τους, προχώρησαν σε βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του δικτύου τους, ενώ περίπου το 18% προέβησαν σε περικοπές κόστους και περίπου 32% τροποποίησαν ή ακύρωσαν τις πληρωμές των μερισμάτων τους.
Επιπλέον, αρκετές εταιρείες αναγκάστηκαν να αναβάλουν παραδόσεις πλοίων ή να ακυρώσουν παραγγελίες στα ναυπηγεία. Σχεδόν το 39% των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα (στην πλειο- νότητά τους από τον κλάδο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων) ανέφεραν ότι ακύρωσαν παραγγελίες νέων πλοίων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι παραδόσεις πλοίων το 2009 να είναι κατά 25% χαμηλότερες απ’ ό,τι αναμενόταν στις αρχές της χρονιάς. Επίσης, ο αριθμός των παραγγελιών σε ναυπηγεία που πραγματοποιήθηκαν το 2009 ήταν ο χαμηλότερος κατά τα τελευταία 10 χρόνια.
Ο αντίκτυπος που είχε η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ήταν ιδιαίτερα αισθητός στις τιμές των πλοίων, που εκτιμάται ότι μειώθηκαν από 30% μέχρι 60% –ανάλογα με τον τύπο του πλοίου– από το υψηλότερο της τιμής τους το 2008. Από το σύνολο των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευ-να, το 34% ανέφεραν ζημιές από μείωση της αξίας του στόλου τους, οι περισσότερες εκ των οποίων προέρχονταν από τον κλάδο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και τον κλάδο μεταφοράς ξηρού φορτίου.
Το 2009 ήταν μια χρονιά που οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες θέλουν να αφήσουν πίσω τους. Όσον αφορά το 2010, υπάρχουν ενδείξεις ότι ήταν καλύτερο και ότι οι περισσότερες ναυτιλιακές μπήκαν σε τροχιά ανάκαμψης. Τώρα το ερώτημα είναι εάν η ζήτηση για μεταφορά φορτίων θα μπορέσει να απορροφήσει τη μεγάλη αύξηση του παγκόσμιου στόλου. Αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο στα ναύλα, που έχουν γίνει πολύ ασταθή, καθώς επηρεάζονται καθημερινά από αντικρουόμενες ειδήσεις και στατιστικές που είτε δείχνουν την παγκόσμια οικονομία να ανακάμπτει είτε να βυθίζεται σε μια δεύτερη ύφεση.
Σχετικά με την έρευνα
Η έρευνα της PwC «Global Shipping Benchmarking 2010» βασίστηκε στις ετήσιες εκθέσεις του 2009 (οι οποίες δημοσιεύθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2010) περισσοτέρων από 110 ναυτιλιακών εταιρειών από διαφορετικούς τομείς της ναυτιλίας σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότερες από τις εταιρείες αυτές είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια διαφόρων χωρών. Τα οικονομικά στοιχεία προήλθαν από τις οικονομικές καταστάσεις τους από το 2004 έως και το 2009.