• Σήμερα είναι: Κυριακή, 3 Νοεμβρίου, 2024
ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ: Η ΜΕΤΑΤΟΠΙΖΟΜΕΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ( ERNST & YOUNG)

Ernst & Young

ΑΠΟ ΤΟ ΕιΣΟΔΗΜΑ

ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛωΣΗ:

Η ΜΕΤΑΤΟΠιζΟΜΕΝΗ

ΦΟΡΟΛΟΓιΚΗ ιΣΟΡΡΟΠιΑ

Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας ύφεσης έχουν υποχωρήσει σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά το κόστος, σε συνδυασμό με τα μει- ωμένα φορολογικά έσοδα, οδήγησε σε ιστορικά ελλείμματα. Οι κυβερνήσεις καλούνται τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φο- ρά, να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους, επομένως οι αυξήσεις φόρων και η αυστηρότερη επιβολή της φορολογικής νομοθεσίας είναι αναπόφευκτες. Ποιοι είναι όμως οι φόροι που θα μπουν στο στόχαστρο; Η απάντηση κλίνει ολοένα περισσότε- ρο προς τους έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ, ο φόρος αγαθών και υπηρεσιών (GST), οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης (ΕΦΚ) και οι εισαγωγικοί δασμοί. Κατά συνέπεια, οι φορολογούμενοι –ειδικά οι πολυεθνικές εταιρείες– θα πρέπει να εξετάσουν τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της τάσης στη φορολογική συμμόρφωση, στο φορολογικό σχεδιασμό και στο φορολογικό κίνδυνο.

 

Αλλαγή στο κέντρο βάρους

Γιατί όμως μετατοπίζεται το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων από τους άμεσους φό- ρους επί των εισοδημάτων και των κερδών στους έμμεσους φόρους δαπανών ή κατα- νάλωσης; Οι κυβερνήσεις ανέκαθεν προτι- μούσαν την έμμεση φορολογία, διότι έχει λιγότερο δυσμενείς επιπτώσεις στα οικονο- μικά αποτελέσματα, σε σχέση με τους άμε- σους προσωπικούς και εταιρικούς φόρους. Επίσης, την προσέγγιση αυτή υποστηρίζει σταθερά ο Οργανισμός Οικονομικής Συνερ- γασίας και Ανάπτυξης. Ο ΟΟΣΑ πρόσφατα ανέφερε ότι «σημείο εστίασης μετά την χρηματοοικονομική κρίση θα μπορούσε να αποτελέσει η μετατόπιση προς φόρους που εμφανίζονται ως λιγότερο επιβλαβείς για την ανάπτυξη, όπως οι τακτικοί φόροι επί της ακίνητης περιουσίας και οι γενικοί φόροι κατανάλωσης, διευρύνοντας όμως ταυτόχρονα τη φορολογική βάση, με στόχο τον δικαιότερο καταμερισμό της φορολογι- κής επιβάρυνσης».

Ωστόσο, μέχρι πρότινος, οι φορολογικές τάσεις κινούνταν προς την αντίθετη κατεύ- θυνση, με τον ΟΟΣΑ να σημειώνει ότι το μερίδιο των φορολογικών εσόδων από έμμεσους φόρους είχε μειωθεί από 38% και άνω το 1965 σε λιγότερο από 32% το 2005. Αυτή η μείωση αντικαταστάθηκε από αυξη- μένους φόρους εισοδήματος.

Αυξανόμενοι συντελεστές και έσοδα Σήμερα τα έσοδα από φόρους κατανάλω- σης σημειώνουν ανοδική πορεία. Η Κροα- τία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Λιθουανία και η Ουγγαρία, μεταξύ άλλων, προέβησαν σε αυξήσεις του ΦΠΑ και των ΕΦΚ. Το Μεξικό και η Κίνα μελετούν επίσης φορολογικές με- ταρρυθμίσεις σε αυτόν τον τομέα. Η μόνη χώρα του ΟΟΣΑ που δεν διαθέτει επί του παρόντος ΦΠΑ είναι οι ΗΠΑ και, ενώ οι εκκλήσεις για έναν ομοσπονδιακό γενικό φόρο κατανάλωσης δεν είναι πιθανό να εισακουστούν, ορισμένες μεμονωμένες πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο εισα- γωγής ενός γενικού φόρου κατανάλωσης για την κάλυψη των ελλειμμάτων προϋπο- λογισμού. Επί του παρόντος, 45 από τις 50 πολιτείες, καθώς και η Περιφέρεια της Κο- λούμπια, διαθέτουν κάποιας μορφής φόρο συναλλαγών (πωλήσεων και χρήσης) . Επι- πλέον, το Τέξας, το Οχάιο και το Μίσιγκαν διαθέτουν ήδη φόρους βάσει αποδείξεων, που μοιάζουν με τον ΦΠΑ, ενώ και άλλες πολιτείες εξετάζουν αυτή την επιλογή. Ανα- μένεται ότι, εάν η Καλιφόρνια προβεί στην εφαρμογή αντίστοιχου φόρου –πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι πέρυσι– είναι πιθανό ότι θα ακολουθήσουν και άλλες πο- λιτείες.

Οι επιπλοκές για τις επιχειρήσεις

Οι σημαντικότερες ίσως επιπλοκές της αυξανόμενης παγκόσμιας επικέντρωσης στους φόρους κατανάλωσης θα αφορούν τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τις φορο- λογικές διοικήσεις. Σε συνέδριο του ΟΟΣΑ αναγνωρίστηκαν οι πρακτικές δυσκολίες που παρουσιάζουν τα νομικά συστήματα που διέπουν τους φόρους ΦΠΑ/GST στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομί- ας. Αρκετοί ομιλητές ενέκριναν τις ελβετικές προτάσεις απλοποίησης, όπως η χαλάρωση των εγγράφων τεκμηρίωσης που απαιτού- νται για την υποστήριξη των συναλλαγών και η εισαγωγή ενός ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ.

Πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις αντιμε- τωπίζουν δύο σημαντικά προβλήματα: όχι μόνο καλούνται να αντιμετωπίσουν τις εξαιρετικά περίπλοκες νομοθεσίες περί ΦΠΑ που ισχύουν στις περισσότερες χώ- ρες, αλλά πρέπει να τηρούν διαφορετικούς κανόνες σε διαφορετικές δικαιοδοσίες. Η αύξηση της πολυπλοκότητας αυξάνει, κατά συνέπεια, και τον φορολογικό κίνδυνο.

Η απλοποίηση θα μπορούσε να βοηθήσει, αλλά για τις πολυεθνικές το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι τα μεμονωμένα συστή- ματα κάθε χώρας δεν είναι εναρμονισμένα. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές σχετικά με το πότε και τι πρέπει να δηλώνεται, γεγονός το οποίο, με τη σειρά του, έχει σημαντικές επιπτώσεις στα συστήματα διαχείρισης επι- χειρησιακών πόρων (Enterprise Resource Planning – ERP).

Ένα αποτελεσματικό τιμολόγιο πώλησης

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα των προβλημά- των που προκύπτουν από τις διασυνοριακές συναλλαγές είναι το τιμολόγιο πώλησης. Η ύπαρξη διαφορετικών κανόνων σημαί- νει ότι δεν είναι εύκολο για μια εταιρεία να σχεδιάσει κάτι τόσο θεμελιώδες για τις κα- θημερινές επιχειρησιακές δραστηριότητές της όσο ένα τιμολόγιο, προκειμένου να είναι αποδεκτό σε άλλα μέρη του κόσμου, ενώ πολλές χώρες επιβάλλουν σημαντικές ποι- νές για σφάλματα συμμόρφωσης. Επομέ- νως, ακόμη και εάν το μεμονωμένο σύστη- μα κάθε χώρας επρόκειτο να απλοποιηθεί, οι πολυεθνικές θα εξακολουθούσαν να είναι αντιμέτωπες με την πολυπλοκότητα –και το φορολογικό κίνδυνο– που απορρέει από τη δραστηριοποίηση σε πολλαπλά διαφορετι- κά «απλά» συστήματα. Η ευθυγράμμιση των κανόνων, η μείω- ση της ανάγκης των φορολογούμενων να στηρίζονται σε πληροφορίες από τρίτους, όπως οι πελάτες, η κατάργηση της διπλής φορολόγησης για την ίδια συναλλαγή και η εισαγωγή βελτιωμένων προγραμμάτων δι- αχείρισης και πιστοποίησης θα βοηθούσαν σημαντικά.

Συμπέρασμα

Οποιαδήποτε μετατόπιση στην ισορροπία της φορολογίας από τους φόρους εισοδή- ματος στους φόρους κατανάλωσης θα έχει εκτεταμένες επιπτώσεις για τις πολυεθνικές εταιρείες και τα φοροτεχνικά τμήματά τους, τα οποία μέχρι σήμερα ενδεχομένως να δια- θέτουν μεγαλύτερη εμπειρία στη διαχείριση των άμεσων φόρων. Πρέπει να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι εξελίξεις στους έμμεσους φόρους θα επηρεάσουν τη φο- ρολογική συμμόρφωση, το φορολογικό σχεδιασμό, τη λογιστική φόρων και το φο- ρολογικό κίνδυνο. Η προετοιμασία για μια μεταβολή στο φορολογικό πλαίσιο σημαί- νει στενή επισκόπηση ολόκληρης της λει- τουργίας του φοροτεχνικού τμήματος και του τρόπου διαχείρισής του. Για τις εταιρεί- ες με παγκόσμια παρουσία, το πραγματικό πρόβλημα είναι ο αριθμός, η περιπλοκότητα και η συχνότητα των αλλαγών στην έμμεση φορολογία ανά τον κόσμο. Ο ρυθμός και ο όγκος των αλλαγών –ακόμη και εάν αφορά αλλαγές απλοποίησης– αυξάνουν σημαντι- κά το επίπεδο πολυπλοκότητας που αντι- μετωπίζουν και, κατά συνέπεια αυξάνουν το επίπεδο φορολογικού κινδύνου και την πιθανότητα μελλοντικών φορολογικών δι- ενέξεων.