Ernst & Young
ΟιΚΟΓΕΝΕιΑΚΕΣ
ΕΠιχΕιΡΗΣΕιΣ:
8 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓιΑ
ΕΠιΤΥχΗΜΕΝΗ ΠΟΡΕιΑ
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις σήμερα αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις. Ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη ότι, κάποιες φορές, τα οικογενειακά συμφέροντα δεν ταυτίζονται με τα επιχειρημα- τικά συμφέροντα και ότι τα οικογενειακά προβλήματα μπορούν γρήγορα να μετατραπούν σε επιχειρηματικά προβλήματα. Κάθε οικογενειακή επιχείρηση είναι μοναδική αλλά ταυτόχρονα έχει και πολλά κοινά με τις άλλες. Τι είναι όμως αυτό που καθιστά μια οικογενειακή επιχείρηση επιτυχημένη;
Ηεμπειρία μας από τη μακροχρόνια επαφή της Ernst & Young με οικογενειακές επιχειρήσεις από όλο τον κόσμο, σε συνδυασμό με την πρόσφατη ίδρυση του κέντρου μας Family Business Center of Excellence και της πα- γκόσμιας συνεργασίας μας με το δίκτυο Family Business Network International, έχουν συμβάλει στον εντοπισμό οκτώ κοινών παραγόντων που καθορίζουν την επιτυχία μιας οικογενειακής επιχείρησης. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις σήμερα, είναι η σωστή διαχείριση των ρευστών διαθεσίμων (1). Η καλύτερη δυνατή χρήση της ταμειακής ρευστότη- τας αποτελεί ένα κρίσιμο ζήτημα, ιδιαίτε- ρα όταν το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων είναι δεσμευμένο στην επιχείρηση. Για την αποδέσμευση κεφαλαίων, οι οι- κογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να κά- νουν τις κατάλληλες ενέργειες για τη μεί- ωση των εξόδων, όπως η εφαρμογή της «προεξόφλησης των τιμολογίων» (invoice discounting), με στόχο τη διαχείριση της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης, πα- ρέχοντας ταχύτερη πρόσβαση σε μετρη- τά που είναι ήδη δεδουλευμένα αλλά δεν έχουν εισπραχθεί.
Επιπλέον, ένα ακόμα ζήτημα που έχει θε- μελιώδη σημασία για μια οικογενειακή επιχείρηση είναι η μακροπρόθεσμη προ- οπτική (2). Όταν οι επιχειρήσεις φθάνουν σε ένα συγκεκριμένο μέγεθος, θα πρέ- πει να πραγματοποιούν ορισμένες αλλα- γές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, όπως η βελτιστοποίηση της πρόσβασής τους στην αγορά, η κάλυψη των αναγκών των πελατών ή η καλύτερη ενσωμάτωση του τμήματος υποστήριξης. Αυτές οι κι- νήσεις θα βοηθήσουν την επιχείρηση να εστιάσει στη μελλοντική και όχι στη βρα- χυπρόθεσμη επιβίωση της εταιρείας. Παρά το γεγονός ότι συχνά θεωρείται πως η διαχείριση της οικογενειακής επιχείρη- σης πρέπει να παραμένει στο πλαίσιο της οικογένειας, πολλές φορές οι οικογενει- ακές επιχειρήσεις χρειάζονται ικανά και έμπειρα διοικητικά στελέχη από την ευ- ρύτερη επιχειρηματική κοινότητα (3). Ο συνδυασμός της οικογένειας, η οποία διαθέτει την ιστορική γνώση της επιχεί- ρησης, τις μακροχρόνιες επαφές και την αφοσίωση των πελατών, με τις «φρέσκιες ιδέες» ενός αμερόληπτου ειδικού του κλάδου θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της επιχείρησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εύρεση κατάλλη- λου διαδόχου για την οικογενειακή επιχεί- ρηση (4) αποτελεί συχνά δύσκολη υπόθε- ση. Η επιλογή ανάμεσα σε ένα μέλος της οικογένειας και ένα ανώτατο στέλεχος ως καταλληλότερου διαδόχου για την επιχεί- ρηση δημιουργεί εκτενείς συζητήσεις και διαφωνίες για θέματα αρμοδιότητας, στις οποίες εμπλέκονται οι οικογένειες, οι εται- ρείες και οι ιδιοκτήτες.
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα για τις οικογε- νειακές επιχειρήσεις είναι η αξιολόγηση των φορολογικών και νομικών θεμάτων (5) που αντιμετωπίζουν, τα οποία συχνά είναι εξαιρετικά περίπλοκα. Το διαρκώς μεταβαλλόμενο φορολογικό πλαίσιο στο οποίο δραστηριοποιούνται έχει σημαντι- κό αντίκτυπο στο στρατηγικό σχεδιασμό. Ανεξάρτητα από την έμφαση που δίνει η κάθε οικογενειακή επιχείρηση στη χρημα- τοδότηση και στη ρευστότητα ή στα σχέ- δια για ανάπτυξη ή επέκταση, η φορολογι- κή νομοθεσία παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η αδυνα- μία σωστής αξιολόγησης όλων των σχετι- κών παραγόντων μπορεί να κοστίσει ακρι- βά στις οικογένειες και στις επιχειρήσεις τους.
Παράλληλα, πρέπει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη των οικογενειακών επιχειρήσε- ων συνδέεται άμεσα με την ανάληψη των (σωστών) κινδύνων (6). Η κάθε επιχείρη- ση πρέπει να βρει την κατάλληλη ισορρο- πία μεταξύ της ανάληψης περισσότερων κινδύνων και της δυνατότητας διαχείρισής τους. Η εδραίωση ενός συστήματος δια- χείρισης ενδεχόμενων κινδύνων και απο- τελεσματικού ελέγχου θα βοηθήσει τις οι- κογενειακές επιχειρήσεις να διαχειριστούν ένα ευρύ φάσμα κινδύνων, όπως οι στρατηγικοί, οι οικονομικοί, οι λειτουργικοί κίνδυνοι και οι κίνδυνοι συμμόρφωσης. Επίσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάπτυξη και η συνέχεια μιας οικογενει- ακής επιχείρησης, είναι απαραίτητη η δη- μιουργία ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης (7). Το κατάλληλο σχέδιο επιχειρησιακής συνέχειας έχει θεμελιώδη σημασία, κα- θώς ενισχύει την προστασία της επιχεί- ρησης και αποτελεί μια απαραίτητη από- φαση για τη διασφάλιση της ομαλής διαδοχής. Πολλές οικογενειακές εταιρεί- ες περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από τον ιδιοκτήτη τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, ειδικά όταν έρθει ο καιρός της διαδοχής. Το σχέ- διο έκτακτης ανάγκης προβλέπει τον ορι- σμό μιας ομάδας που έχει τις δυνατότητες να διαχειριστεί την επιχείρηση σε περίπτω- ση απρόβλεπτων γεγονότων. Η βιώσιμη επιχειρηματική προσέγγιση (8) αποτελεί επίσης αντικείμενο σοβαρής επιχειρηματικής ανάλυσης. Παράγοντες όπως οι κανονιστικές αλλαγές, οι μετα- βαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλω- τών και το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος οδηγούν πολλά είδη επιχειρήσεων στην επανεξέταση της αλυσίδας προμηθειών, καθώς και των διαδικασιών μεταποίησης και παροχής υπηρεσιών. Οι εταιρείες που στοχεύουν στη μακροχρόνια ανάπτυξη πρέπει να εξετάζουν αυτές τις επιπτώσεις σε ορίζοντα δεκαετίας, ιδιαίτερα οι οικο- γενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες βρίσκο- νται στην πλεονεκτική θέση να μπορούν να προγραμματίζουν και να προετοιμάζο- νται με στόχο την επίτευξη ανταγωνιστι- κού πλεονεκτήματος.
Η σωστή εφαρμογή αυτών των οκτώ βη- μάτων μπορεί να συμβάλει στη δημιουρ- γία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, αλλά ενέχει επίσης δυνητικούς κινδύνους. Η αποτελε- σματική διαχείριση αυτής της περιπλοκό- τητας προϋποθέτει ισορροπία ανάμεσα σε θέματα στρατηγικής που σχετίζονται με την οικογένεια και σε ζητήματα που συν- δέονται με την επιχείρηση. Επίσης, συνί- σταται στην επιτυχημένη διεύθυνση της εταιρείας, τόσο σε σχέση με τις τάσεις που επικρατούν στην αγορά όσο και με την οι- κογένεια.