ΕΤΗΣΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ

Μια έρευνα του περιοδικού Accountancy Greece ανάμεσα σε εταιρείες ορκωτών ελεγκτών λογιστών για τα προβλήματα και τις προοπτικές από την καθιέρωση του Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού. Ο θεσμός αυτός είναι νέος και έχει σημασία να επισημανθούν νωρίς προβλήματα και δυσαρμονίες, σε μια προσπάθεια ευέλικτης όσο και σταθερής εφαρμογής του.

DELOITTE

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Πρωτίστως αξίζει να σημειωθεί ότι ο θεσμός των φορολογικών πιστοποιητικών είναι μία κίνηση του κράτους προς την ορθή διενέργεια των φορολογικών ελέγχων. Εντούτοις, όπως σε κάθε ένα νέο εγχείρημα υπάρχουν σχετικές δυσκολίες κατά τα πρώτα στάδια της εφαρμογής του. Καταρχάς οι δυσκολίες εντοπίζονται στο γεγονός ότι από την εφαρμογή του νόμου και μέχρι πρόσφατα δεν παρασχέθηκαν κάποιες κατευθύνσεις αναφορικά με το περιεχόμενο του φακέλου ελέγχου. Επίσης υπήρξαν αρκετές δυσκολίες ως προς το εύ- ρος της εργασίας μας, που οφείλονται στο γεγονός ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα δείγματα ήταν πολυπληθή, μιας και δεν είχαν εκδοθεί οι αναγκαίες διευκρινιστικές οδηγίες ως προς τη δυνατότητα επιλογής δειγμάτων βάσει Materiality.

Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες και τα δεδομένα που ζητήθηκαν από τις επιχειρήσεις ήταν σημαντικές σε πλήθος. Έτσι,σεορισμένεςπεριπτώσεις, οι επιχειρήσεις, λόγω της μη ορθής κατανόησης των επιμέρους βημάτων που ελέγχονταν κάθε φορά, έδιδαν τα έγγραφα και τα λοιπά δικαιολογητικά ελλιπή και χωρίς προηγούμενη επεξεργασία. Αυτή η ακατέργαστη και ελλιπής προσκόμιση στοιχείων είχε ως αποτέλεσμα τη συχνή επανάληψη των ελεγκτικών βημάτων μας και συνεπώς την καθυστέρηση ολοκλήρωσης του ελέγχου μας.

2. Πώς αντιμετωπίσατε, εσείς και οι πελάτες σας, την υποχρέωση να απορρίψετε δαπάνες ως μη παραγωγικές στο ύψος του 0,5% του τζίρου κι αν πιστεύετε ότι αυτό υπονομεύει το θεσμό του φορολογικού ελέγχου;

Καταρχήν, ως κριτήριο για την αναγνώριση ή μη των «φορολογικά εκπεστέων δαπανών» ελήφθησαν υπόψη:

– οι σχετικές διατάξεις του άρθρου 31 του ΚΦΕ,

– οι ερμηνευτικές θέσεις και εγκύκλιοι του Υπουργείου Οικονομικών σε σχέση με τις κατά περίπτωση δαπάνες που ελέγχονταν κάθε φορά και

– η πληρότητα του λοιπού υποστηρικτικού υλικού που διέθεταν οι επιχειρήσεις, ώστε κατά τον έλεγχο μας να επαληθεύεται κατά τρόπο τεκμηριωμένο ο παραγωγικός ή μη χαρακτήρας τους σε σχέση με τους επιχειρηματικούς σκοπούς των εταιρειών. Μολονότι φαίνεται ότι ένα ποσοστό μπορεί αρχικά να λειτουργήσει ως ένα σημείο αναφοράς για τις ελεγκτικές εργασίες, εντούτοις, από την άλλη αυτό ουσιαστικά αναιρεί και σε ορισμένες περιπτώσεις υπονομεύει το έργο των ελεγκτικών εργασιών, καθότι αυτό οδηγεί σε ένα «μη αντικειμενικό όριο», το οποίο μπορεί ναι μεν να θεωρηθεί «ασφαλές και δίκαιο», ίσως, από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών σχετικά με το ύψος των απορριφθέντων δαπανών, εντούτοις μπορεί να είναι άδικο από την πλευρά των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα δε σε περιπτώσεις εταιρειών που δηλώνουν υψηλά ποσά ακαθαρίστων εσόδων και παράλληλα επιδιώκουν να κάνουν σωστές αναμορφώσεις κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεών τους.

3. Όλοι γνωρίζουμε τα προβλήματα που ανακύπτουν από το περίπλοκο φορολογικό μας σύστημα και ιδιαίτερα από τον ΚΒΣ και συνεπώς θα ήθελα, αν μπορείτε, να μας αναφέρετε προβλήματα που προέκυψαν στην εργασία σας και πώς τα λύσατε.

Όντως τα δείγματα με την εφαρμογή της οικείας ΠΟΛ ήταν πολύ μεγάλα, κυρίως στον ΚΒΣ. Εντούτοις ο μεγάλος όγκος των δειγμάτων δεν συνεπάγεται απαραίτητα και αποτελεσματικότητα του φορολογικού ελέγχου. Γι’ αυτό το λόγο προβήκαμε σε μία επεξεργασία του γενικού ημερολογίου και έγινε προσπάθεια για απομόνωση και ταξινόμηση των στοιχείων που έχρηζαν φορολογικού ενδιαφέροντος.

4. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες από τις πιο συνηθισμένες ή κοινές ανησυχίες που εξέφρασαν οι πελάτες σας και πώς τις αντιμετωπίσατε;

Η πιο βασική ανησυχία που τέθηκε από τους πελάτες μας ήταν ποια είναι τελικά η φύση του ελέγχου. Δηλαδή το κατά πόσο η χρήση που ελέγχεται από τους ορκωτούς ελεγκτές θα θεωρηθεί ως «περαιωμένη». Μία άλλη προβληματική που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε είναι τα θέματα που βρίσκονται στη λεγόμενη «γκρίζα» περιοχή του φορολογικού νόμου. Δηλαδή θέματα που δεν έχουν επιλυθεί ούτε από τις ερμηνευτικές εγκυκλίους ούτε από σχετικές, δημοσιευμένες, θέσεις της διοίκησης.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ζητείται καταρχήν η θέση του φορολογούμενου, δηλαδή της διοίκησης της ελεγχόμενης εταιρείας. Επίσης, κρίθηκε σκόπιμο η επίλυση των προβλημάτων να γίνει κατόπιν μιας διαβάθμισης των θεμάτων και περαιτέρω να συντονιστεί η οργάνωση αρμοδίας επιτροπής. Πιο συγκεκριμένα, σε πρώτο στάδιο απευθυνθήκαμε στους εξειδικευμένους συνεργάτες μας που ασχολούνται με ειδικά φορολογικά θέματα (π.χ. ΦΠΑ, Transfer Pricing, ΦΑΠ κ.λπ.) Περαιτέρω, αν ένα θέμα αντιμετώπιζε ιδιαίτερη δυσκολία, προβήκαμε εντός της εταιρείας μας στη σύσταση επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν άκρως καταρτισμένοι επαγγελματίες, προκειμένου να εξεταστεί και να επιλυθεί το υπό κρίση θέμα.

NEXIA EUROSTATUS Α.Ε.

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Οι πρώτες εντυπώσεις, από την πλευρά των επιχειρηματιών, είναι θετικές, γιατί αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της ύπαρξης ανέλεγκτων φορολογικά χρήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα, γεγονός που δημιουργούσε αβεβαιότητα για το ύψος ενδεχόμενων φορολογικών υποχρεώσεων που μπορεί να ανέκυπταν από τον φορολογικό έλεγχο και τον υπολογισμό προσαυξήσεων από τον αρχικό χρόνο αναγωγής της υποχρέωσης μέχρι την οριστικοποίηση του πορίσματος, και πρακτικές δυσκολίες στην ανάκτηση στοιχείων και την παροχή εξηγήσεων όταν οι φορολογικές αρχές διενεργούσαν ελέγχους παλαιοτέρων χρήσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αλλαγής ιδιοκτησίας ή αναδιοργάνωσης της επιχείρησης. Επίσης η διενέργεια του φορολογικού ελέγχου σχεδόν παράλληλα με τον τακτικό έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων παρέχει τη δυνατότητα στην επιχείρηση να προβαίνει άμεσα σε διορθωτικές δηλώσεις σε περίπτωση που εντοπισθούν σφάλματα, με αποτέλεσμα την αποφυγή μεγάλων προσαυξήσεων και την μεγαλύτερη εξασφάλιση των διοικήσεων και των λογιστικών τμημάτων των επιχειρήσεων για την φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών. Παρατηρήθηκαν οι εξής δυσκολίες:

– Σε ορισμένες περιπτώσεις, στην ανάθεση του ελέγχου και την συμφωνία ικανοποιητικής αμοιβής για την επιπρόσθετη εργασία του φορολογικού ελέγχου, λόγω κυρίως της οικονομικής συγκυρίας.
– Στον χρόνο έναρξης του φορολογικού ελέγχου για τις εταιρείες των οποίων η χρήση έληγε πριν τις 31/12/2011.
– Στην έγκαιρη συνδρομή των οικονομικών υπηρεσιών των εταιρειών για την προσκόμιση των στοιχείων και πληροφοριών που απαιτούνται από το πρόγραμμα του φορολογικού ελέγχου, λόγω του πρόσθετου χρόνου εργασίας που απαιτείται από αυτές.

Με την πάροδο του ελέγχου της πρώτης χρήσης πιστεύουμε ότι οι εταιρείες θα εξοικειωθούν με το θεσμό και δεν θα εμφανίζονται σημαντικά προβλήματα στο μέλλον. Ιδιαίτερη δυσκολία εμφανίστηκε κατά την εκτέλεση του προγράμματος ελέγχου όπως αυτό προσδιορίζεται στην ΠΟΛ1159/22.07.2011 από πλευράς χρόνου εργασίας, με το μεγάλο πλήθος παραστατικών που προέκυπταν ως υποχρεωτικό δείγμα ελέγχου σε ορισμένες εταιρείες και τη δυσκολία εξ αυτού να διενεργηθεί αποτελεσματικός έλεγχος σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης 3000 που προβλέπεται από την ίδια ΠΟΛ. Για παράδειγμα αναφέρουμε τον πλήρη έλεγχο που απαιτείται στις δαπάνες επιβατικών αυτοκινήτων και στον λογαριασμό «Φόροι και τέλη», τον έλεγχο παραστατικών για 15 ημέρες του μήνα με τα μεγαλύτερα έσοδα με βάση το πρόγραμμα του ΚΒΣ κ.λπ.

Αρχικά, με την έκδοση της ΠΟΛ1159/ 22.07.2011, οι περισσότεροι πελάτες μας και ιδιαίτερα θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων ήταν πολύ επιφυλακτικοί στην αποδοχή του φορολογικού ελέγχου, κρίνοντας ότι η παράγραφος 7 του άρθρου 5 είναι σε αντιδιαστολή με την παράγραφο 1.α του άρθρου 6 αναφορικά με τα επερχόμενα αποτελέσματα για την οριστικοποίηση της ελεγχόμενης χρήσης. Με την από 16/11/2011 διευκρινιστική επιστολή που δόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, ότι στο 0,5% θα περιλαμβάνονται και αναμορφώσεις δαπανών των περιπτώσεων β,μ,ψ και σ της παρ.1 του άρθρου 31 του φορολογικού νόμου, το πρόβλημα εξομαλύνθηκε, χωρίς όμως να μπορούμε να πούμε ότι λύθηκε εντελώς, δεδομένου ότι σε εταιρείες με υψηλές πωλήσεις το ποσό που αντιστοιχεί στο ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγάλο.

Κατά τους ελέγχους που διεξάγουμε συγκεντρώνουμε τα ευρήματά μας, τα συγκρίνουμε με τις φορολογικές αναμορφώσεις που έχει διενεργήσει η εταιρεία και σε περίπτωση που υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές θα διαφοροποιήσουμε κατάλληλα την Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το άρθρο 6 της ΠΟΛ1159/22.07.2011 και το ΔΠΕΔ 3000. Αν οι διαφορές δεν είναι ουσιώδεις, θα γνωστοποιηθούν στο «Προσάρτημα των Αναλυτικών Πληροφοριακών Στοιχείων» που θα υποβληθεί στο Υπουργείο Οικονομικών. Ακολουθώντας την από 16/11/2011 διευκρινιστική που δόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, εφόσον οι φορολογικές αναμορφώσεις που έχει διενεργήσει η ελεγχόμενη εταιρεία δεν καλύπτουν το 0,5% του τζίρου και δεν υφίστανται αιτιολογημένα άλλες δαπάνες που θα πρέπει να αναμορφωθούν ή άλλοι λόγοι που να διαφοροποιούν το συμπέρασμά μας, το γεγονός αυτό απλώς θα καταγράφεται στην Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης ως διευκρίνιση στα λοιπά θέματα και πιστεύουμε ότι η αντιμετώπιση αυτή δεν αποτελεί λόγο υπονόμευσης του θεσμού του φορολογικού ελέγχου.

Σε εταιρεία με πλήθος κωδικών ετοίμων προϊόντων, πρώτων και βοηθητικών υλών, κατά τον έλεγχο του βιβλίου αποθήκης για 2 είδη κατά περίπτωση ετοίμων προϊόντων, πρώτων και βοηθητικών υλών, λαμβάνοντας υπόψη τις εισαχθείσες και εξαχθείσες ποσότητες από την τελευταία ενημέρωση του βιβλίου μέχρι και την ημέρα και ώρα του ελέγχου, παρουσιάστηκε μη συμφωνία του βιβλίου με την φυσική απογραφή. Ο λόγος οφειλόταν στο ότι, λόγω της πληθώρας των προϊόντων, υπήρχαν περιπτώσεις που γινόταν εξαγωγή από το βιβλίο αποθήκης λόγω λάθους πληκτρολόγησης ενός συναφούς προϊόντος αντί του πραγματικού προϊόντος. Το πρόβλημα λύθηκε διασταυρώνοντας τα δελτία παραγγελίας με τα δελτία αποστολής, εργασία επίπονη και χρονοβόρα.

4. Mπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες από τις πιο συνηθισμένες ή κοινές ανησυχίες που εξέφρασαν οι πελάτες σας και πώς τις αντιμετωπίσατε;

Τέθηκε θέμα των ωρών απασχόλησης του λογιστηρίου ή εξωτερικών συνεργατών της επιχείρησης που θα αφιερώνονταν για τον έλεγχο, σε συνδυασμό με την διενέργεια των τρεχουσών τους εργασιών. Το πρόβλημα λύθηκε με την έναρξη του ελέγχου πολύ νωρίτερα από την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και τις επισκέψεις μας στην ελεγχόμενη εταιρεία σε τακτά χρονικά διαστήματα και όχι σε συνεχόμενη ροή.

Υπάρχει η ανησυχία τι γίνεται σε περίπτωση που για κάποιο φορολογικό θέμα υπάρχει διαφωνία μεταξύ ελεγκτή και ελεγχομένου. Στην περίπτωση αυτή το εν λόγω θέμα θα διερευνάται σε βάθος και σε περίπτωση συνέχισης της διαφωνίας με την ελεγχόμενη επιχείρηση θα διενεργείται ερώτημα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.

Στυλιανός Δ. Ξυδιάς Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής – Managing Partner NEXIA EUROSTATUS Α.Ε.

GRANT THORNTON

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Οι εταιρείες φάνηκε ότι θέλουν να στηρίξουν το νέο θεσμό, γιατί πιστεύουν ότι η μέχρι πρότινος διαδικασία ήταν αναχρονιστική και με σημαντικές αδυναμίες (π.χ. μη αναμόρφωση δαπανών για να τα βρει ο έλεγχος).
– Οι εταιρείες είναι πιθανό να επιβαρυνθούν με αυξημένο κόστος υποστήριξης του φορολογικού ελέγχου, π.χ. εγγραφές αναμορφώσεων σε λογαριασμούς τάξεως.
– Πέρα από τις ιδιαίτερα εκτενείς διαδικασίες που περιγράφονται στο παράρτημα ΙΙΙ της ΠΟΛ1159/2011, είναι πολύ πιθανόν ότι θα απαιτηθούν επιπλέον ελεγκτικές διαδικασίες για τον έλεγχο των επιμέρους φορολογικών αντικειμένων.
– Ο τρόπος επιλογής των δειγμάτων (παραστατικά με αξία μεγαλύτερη ενός ποσού, ανάλογα με τα έσοδα της εταιρείας, και συμπλήρωσή τους με επιπλέον παραστατικά μέχρι το 10% της δαπάνης ανά κατηγορία δαπάνης, 100% των παραστατικών σε ορισμένες κατηγορίες δαπανών) καθορίζεται από την ΠΟΛ1159 χωρίς να λαμβάνονται υπόψη στοιχεία όπως το μέγεθος, ο κλάδος, τυχόν υποκαταστήματα ή άλλες ιδιαιτερότητες της κάθε εταιρείας. Το γεγονός αυτό καθιστά δύσκολη την υλοποίηση της δειγματοληψίας σε πολλές κατηγορίες εταιρειών. Σε περίπτωση εντοπισμού παραβάσεων, το πρόγραμμα ελέγχου επιβάλλει επέκταση του ελέγχου στο σύνολο της συγκεκριμένης κατηγορίας δαπάνης.
– Περαιτέρω, το πρόβλημα επιτείνεται από το γεγονός ότι η ΠΟΛ απαιτεί επιπρόσθετες δειγματοληψίες σε επιμέρους φορολογικά αντικείμενα, όπως ο ΚΒΣ, ο ΦΠΑ, π.χ. έλεγχος για 15 ημέρες της ορθής και έγκαιρης μεταφοράς των δεδομένων αξίας και ΦΠΑ από τα φορολογικά στοιχεία στους λογαριασμούς της γενικής λογιστικής (διαδικασία Δ2ε ΦΠΑ) ή έλεγχος για 15 ημέρες του μήνα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις της ορθής καταχώρησης αγορών παγίων, εισαγωγής ειδών στην αποθήκη, δελτίων εσωτερικής διακίνησης, δικαιολογητικών δαπανών κ.λπ. (διαδικασία Ε2β, γ ΚΒΣ).
– Σημαντική βοήθεια πλέον στο ζήτημα αυτό προσφέρει η διευκρινιστική εγκύκλιος της 16/11/2011 που επιτρέπει στον νόμιμο ελεγκτή να εφαρμόζει τις προβλέψεις του ISAE 3000 ώστε να εφαρμόζει εναλλακτικές μεθόδους για την επίτευξη των σκοπών του ελέγχου. Δεν λύνει όμως το σημαντικό πρόβλημα της υποχρέωσης ελέγχου του 100% μιας κατηγορίας δαπάνης σε περίπτωση ανεύρεσης λάθους, διαδιασία που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ανέφικτη.
– Δεν δίνεται στην ΠΟΛ1159 ορισμός για το τι είναι κατηγορία δαπάνης. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κοινός ορισμός, επαφίεται στην κρίση του ελεγκτή ο καθορισμός της κατηγορίας δαπάνης. Η οποιαδήποτε ερμηνεία ενδέχεται να αμφισβητηθεί από επανέλεγχο από τις φορολογικές αρχές.
– Για την τεκμηρίωση ενδοομιλικών συναλλαγών (transfer pricing) δεν υπάρχει υπο- χρέωση κατάρτισης φακέλου στην περίπτωση των συναλλαγών μεταξύ ημεδαπών εταιρειών, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον έλεγχο της αρχής τήρησης των ίσων αποστάσεων στις συναλλαγές αυτές.

Όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα, στην περίπτωση που οι μη εκπιπτόμενες δαπάνες από άποψη παραγωγικότητας δεν ανέρχονται στο 0,5% των εσόδων, θα εξετάζεται από επιτροπή η παραπομπή της υπόθεσης στην φορολογική αρχή για τον έλεγχο της παραγωγικότητας. Με βάση την διευκρινιστική οδηγία που εκδόθηκε από το ΥΠΟΙΚ περιλαμβάνονται και κάποιες αναμορφώσεις που έχουν γίνει βάσει του άρθρου 31 του Ν. 2238/94. Η συγκεκριμένη διάταξη είναι μία ατυχής διάταξη, καθόσον φαίνεται να αμφισβητεί εκ των προτέρων τα αποτελέσματα του φορολογικού ελέγχου και μάλιστα να θεωρεί «ύποπτη» την εταιρεία και τον ελεγκτή της που μέσα από τις διαδικασίες ελέγχου δεν ανακάλυψε μη παραγωγικές δαπάνες. Η αμφιβολία αυτή δημιουργεί την εντύπωση ότι εισάγεται ένα είδος φόρου επί των ακαθάριστων εσόδων των εταιρειών, αφού έμμεσα υπονοεί ότι η εφορία απαιτεί οι εταιρείες να μην αναγνωρίζουν φορολογικά ένα μέρος από τις δαπάνες τους, όχι με βάση κάποια πραγματικά περιστατικά αλλά με βάση τα ακαθάριστα έσοδά τους. Φαίνεται πως έχει οριστεί ένα κριτήριο χωρίς νόημα.

Το πλαίσιο που κινούμαστε είναι βάσει αντικειμενικότητας. Δηλαδή θα προσδιοριστούν οι πραγματικές δαπάνες που είναι μη παραγωγικές, ασχέτως εάν αυτό εμπίπτει στο κριτήριο του 0,5% ή όχι.

Το παράδοξο είναι ότι όσο πιο μεγάλο τζίρο έχει μία επιχείρηση τόσο λιγότερο είναι πιθανό να έχει μη παραγωγικές δαπάνες πάνω από το 0,5%. Επίσης ο κλάδος που δραστηριοποιείται παίζει ρόλο για το ποσοστό αυτό (π.χ. φαρμακευτικές).

Στις εταιρείες που ελέγξαμε, καθώς και σε αυτές που ελέγχουμε, δεν θεωρούμε ότι θα πρέπει υποχρεωτικά να προσδιορίσουμε τις μη εκπιπτόμενες δαπάνες βάσει κάποιου ποσοστού. Θεωρούμε ότι η δυνατότητα έκπτωσης των δαπανών είναι γεγονός πραγματικό, το οποίο η εταιρεία θα πρέπει να έχει τις κατάλληλες αποδείξεις προκειμένου να στηρίξει, ενώ ο ελεγκτής θα πρέπει να εξετάζει κατά πόσο οι ισχυρισμοί της εταιρείας είναι τεκμηριωμένοι και να περιλαμβάνει την τεκμηρίωση αυτή στον φάκελο του ελέγχου του. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση ενδεχομένως θα οδηγούσε σε ανεπιθύμητες παρενέργειες και θα απαξισει την ουσία του ελέγχου.

Όπου δεν καλύπτεται το ποσοστό αυτό θα γίνεται αναφορά στα λοιπά θέματα της έκθεσης ελέγχου απλά ως ένα πληροφοριακό στοιχείο.

Κατά τη γνώμη μας πρέπει να απαλειφθεί η διάταξη αυτή.

Η περιπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο στην ουσιαστική διενέργεια του ελέγχου, δεδομένου ότι σημαντικός χρόνος και ανθρώπινοι πόροι διατίθενται σε τυπικούς ελέγχους και όχι σε ελέγχους ουσίας.

Τα κυριότερα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε σχετίζονταν κυρίως με:

– Τεράστιο εύρος δείγματος που απαιτεί η ελεγκτική διαδικασία για τον έλεγχο του ΚΒΣ, που αντιμετωπίστηκε με περιορισμό του δείγματος, σύμφωνα με το ΔΠΕΔ 3000, αλλά και τη διευκρινιστική απόφαση της 16/11/2011.
– Τυπικές παραβάσεις του ΚΒΣ, όχι ουσιαστικές που να μας επιβάλλουν να πάρουμε την ακραία θέση της απόρριψης των βιβλίων, οι οποίες όμως απαίτησαν σημαντικό χρόνο γα την τεκμηρίωσή τους και οδήγησαν σε απόρριψή παραστατικών που δεν ήταν σύμφωνα με την παραπάνω νομοθεσία. Πιστεύουμε ότι η κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και η αντικατάστασή του με μια πιο σύγχρονη και απλή νομοθεσία αποτελεί πολύ σημαντική απόφαση, που πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα, προκειμένου να αποκατασταθεί σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των ελευθέρων επαγγελματιών, των επιχειρήσεων και του φορολογικού συστήματος.

– Μήπως η διαδικασία αυτή με κάνει να πληρώσω περισσότερο φόρο;
– Πώς πρόκειται να χειριστείτε αμφισβητούμενες περιοχές της φορολογικής νομοθεσίας;
– Την πιθανότητα να γίνει ο έλεγχος και μετά να ξαναγίνει από τις φορολογικές αρχές (9%).
– Αυτή τη στιγμή ελέγχονται εννέα (9) φορολογικά αντικείμενα και εξαιρούνται κάποια, όπως «ειδικός φόρος κατανάλωσης πετρελαιοειδών» «καπνού» κ.λπ. και επομένως αυτές οι Α.Ε. ή ΕΠΕ δεν περαιώνουν ενδεχομένως το πιο σημαντικό γι’ αυτές φορολογικό τους αντικείμενο. Ο έλεγχος θα πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο των φορολογικών αντικειμένων.
– Από πολλούς πελάτες μάς έχει μεταφερθεί η αίσθηση ότι αυτό αποτελεί μια ένδειξη ότι για την φορολογική αρχή η διενέργεια του φορολογικού ελέγχου από νόμιμους ελεγκτές δεν σημαίνει πραγματικά και οριστικοποίηση των φορολογικών υποχρεώσεων των εταιρειών. Πολλές εταιρείες στις οποίες ποτέ οι αναμορφώσεις για λόγους παραγωγικότητας (όπως αυτές προέκυπταν από προηγούμενους φορολογικούς ελέγχους) δεν έφταναν στο 0,5%, αισθάνονται ότι θα υφίστανται στην ουσία δύο ελέγχους, έναν από τους νόμιμους ελεγκτές και έναν από τις φορολογικές αρχές. Για τον τελευταίο μάλιστα χωρίς να υπάρχει χρονικό όριο για την οριστικοποίησή του.
– Την πιθανότητα, εφόσον υπάρχουν θέματα έμφασης, η οριστικοποίησή τους να μην γίνει εντός του 18μήνου, με συνέπεια να μην οριστικοποιούν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις.
– Αμφιβολίες για το αν θα υπάρχουν πρακτικά οφέλη από τη διαδικασία αυτή, π.χ. αν θα μπορούν να ζητήσουν επιστροφή ΦΠΑ.
– Σημαντική ανησυχία μπορεί να προκαλέ- σει η έκταση και το βάθος του ελέγχου που διενεργεί ο νόμιμος ελαγκτής. Η υποχρέωσή του να τεκμηριώσει όλα τα φορολογικά αντικείμενα που περιγράφονται στην ΠΟΛ1159/2011 σημαίνει στις πολλές περιπτώσεις ότι η έκταση των διαδικασιών που εφαρμόζει, αλλά και ο βαθμός συνεργασίας και διάθεσης πόρων από τις οικονομικές υπηρεσίες που απαιτείται, είναι αρκετά μεγαλύτερος απ’ ό,τι είχαν γνωρίσει οι εταιρείες σε προηγούμενους φορολογικούς ελέγχους.

Στην εύλογη ερώτηση που δημιουργούν τα παραπάνω αναφερθέντα για τη χρησιμότητα του θεσμού θα μπορούσαν να παρατηρηθούν τα εξής:

– Με τη νέα διαδικασία δίνεται η δυνατότητα στις εταιρείες να προσδιορίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και λιγότερες εκπλήξεις τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, μέσα από μια αντικειμενική και διάφανη διαδικασία.
– Υπάρχει η δυνατότητα χρήσης tax experts, υποβολή ερωτημάτων στο Υπουργείο Οικονομικών στις περιπτώσεις ύπαρξης αμφισβητούμενων θεμάτων. Εφόσον η αβεβαιότητα παραμένει, μπορεί να γίνει αναφορά της ως θέμα έμφασης στην έκθεση ελέγχου προκειμένου να επιλυθεί εντός 18μήνου από τις φορολογικές αρχές
– Είναι εύλογο ότι σε κάθε καινούργιο θεσμό θα υπάρχουν παιδικές ασθένειες που θα εμποδίζουν τους ενδιαφερόμενους να απολαύσουν τα άμεσα πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του. Είναι όμως σε μεγάλο βαθμό στα χέρια των ίδιων των ενδιαφερομένων, δηλαδή των ελεγχόμενων εταιρειών, των νόμιμων ελεγκτών και του υπουργείου, να κάνουν τον νέο θεσμό να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
– Κεντρικό σημείο θα αποτελέσει αν από τους επανελέγχους που γίνουν από τις φορολογικές αρχές δεν προκύψουν θέματα πλημμελούς εφαρμογής της ΠΟΛ1159/2011 που θα έθεταν εν αμφιβόλω την όλη διαδικασία. Στην περίπτωση αυτή, και με δεδομένη την αύξηση των κρατικών εσόδων από την έγκαιρη περαίωση των φορολογικών υποχρεώσεων των εταιρειών, η διοίκηση θα ήταν πολυ πιο «ανοιχτή» σε προτάσεις βελτίωσης της ΠΟΛ, ώστε να ξεπεραστούν τα υπάρχοντα προβλήματα.

HLB HELLAS ΑΕ

Η HLB HELLAS Α.Ε. έχει δραστηριοποιηθεί πρόσφατα στην ελληνική αγορά των ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, συνεπώς οι απόψεις που διατυπώνονται κατωτέρω αφορούν κυρίως τη γνώση και πρoηγούμενη εμπειρία των στελεχών της, αλλά και τη γενικότερη αντίληψη του επιχειρηματικού γίγνεσθαι μέσω των άριστων σχέσεων που διατηρούμε με τους πελάτες μας, την κατανόηση των αναγκών τους και την εξεύρεση πρακτικών λύσεων, γεγονός που αποτελεί την απόλυτη προτεραιότητά μας.

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Η ανάθεση της διενέργειας του φορολογικού ελέγχου σε εξειδικευμένους επαγγελματίες, ορκωτούς / νόμιμους ελεγκτές λογιστές, αποτελεί μία πολύ καινοτομική παρέμβαση στο υφιστάμενο φορολογικό σύστημα της Ελλάδος. Θεωρείται επίσης, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μία πρωτοποριακή τομή στις σχέσεις μεταξύ φορολογούμενου και κράτους.

Αυτή η αλλαγή παρέχει αρκετά πλεονεκτήματα, ουσιαστικά, άμεσα και ορατά:

– Η φορολογική επισκόπηση πραγματοποιείται σε «πραγματικό» χρόνο και ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου.
– Οι επιχειρήσεις λαμβάνουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες φορολογικής διασφάλισης, για τις οποίες καταβάλλουν μία απολύτως διακριτή και φορολογικά εκπιπτόμενη αμοιβή.
– Οι φορολογικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων οριστικοποιούνται εντός δεκαοκτώ μηνών από τη χορήγηση της έκθεσης φορολογικής συμμόρφωσης. Το γεγονός αυτό συμβάλλει στην εδραίωση ενός περισσότερο σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων και ενισχύει την εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και φορολογούμενου.
– Οι φορολογικές αρχές γνωρίζουν άμεσα τις τυχόν αποκλίσεις των επιχειρήσεων σε σχέση με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις και μπορούν να αναζητήσουν άμεσα την είσπραξη των σχετικών φόρων ή να διεξάγουν στοχευμένες επανεξετάσεις φορολογικών αντικειμένων, για τα οποία γίνεται μνεία στην έκθεση φορολογικής επισκόπησης των ορκωτών / νόμιμων ελεγκτών λογιστών.
– Ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός διαχωρίζεται από τον φοροελεγκτικό μηχανισμό, υποστηρίζοντας τη βελτίωση του ρυθμού είσπραξης των φορολογικών εσόδων.
Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία, διαφαίνεται η ανάγκη για συνεχιζόμενη εκπαίδευση των επαγγελματιών που συμμετέχουν στη διενέργεια των φορολογικών επισκοπήσεων, ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό και επικαιροποιημένο επίπεδο γνώσεων.

Η καινοτομική προσέγγιση της διενέργειας φορολογικών ελέγχων οφείλει να υποστηρίζεται από κατάλληλα τεκμηριωμένο νομοθετικό υπόβαθρο.

Αναφορικά με τη διάταξη καθιέρωσης ελάχιστου ορίου μη παραγωγικών δαπανών σημειώνουμε τα εξής:

– Η διάταξη αυτή αποτελεί ξεκάθαρη προσκόλληση σε εμπειρικές αναχρονιστικές προσεγγίσεις του παρελθόντος, γεγονός που δεν συνάδει με τη νέα διαδικασία προσέγγισης του φορολογικού ελέγχου.
– Αντικρούεται η κατά τεκμήριο ειλικρίνεια του φορολογούμενου και δημιουργείται πνεύμα δυσπιστίας στη νέα πραγματικότητα. – Αμφισβητείται η επάρκεια του επαγγελματία που διενεργεί τον έλεγχο να κρίνει ανεξάρτητα κατά πόσον οι δαπάνες της επιχείρησης χρήζουν φορολογικής αναμόρφωσης.
Ευελπιστούμε η διάταξη αυτή να καταστεί πρακτικά αλλά και νομοθετικά ανενεργή.

3. Όλοι γνωρίζουμε τα προβλήματα που ανακύπτουν από το περίπλοκο φορολογικό μας σύστημα και ιδιαίτερα από τον ΚΒΣ και συνεπώς θα ήθελα, αν μπορείτε, να μας αναφέρετε προβλήματα που προέκυψαν στην εργασία σας και πώς τα λύσατε.
Τα προβλήματα που προέκυψαν κατά τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου συγκεντρώνονται κυρίως στα εξής:
– Σημαντική περιπτωσιολογία, όσον αφορά την αναγνώριση ή μη των δαπανών που διενεργούν οι επιχειρήσεις και των σχετικών κανόνων που διέπουν τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων. Μοναδική διέξοδος στο παρόν στάδιο ήταν η επένδυση σημαντικού χρόνου διερεύνησης των πολυγραφημένων οδηγιών που έχουν κατά καιρούς εκδοθεί. Η σύστασή μας θα ήταν η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, η γενικότερη κατηγοριοποίηση των δαπανών και η απλούστευση και νομοθετική ενσωμάτωση των σχετικών διατάξεων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων στη φορολογία εισοδήματος.
– Η διενέργεια, με επαγγελματική συνέπεια, των υπεραναλυτικών ελεγκτικών διαδικασιών που προδιαγράφονται στη σχετική Υπουργική Απόφαση έρχεται τις περισσότερες φορές σε σύγκρουση με τα ομολογουμένως συνεπτυγμένα περιθώρια των αμοιβών του έργου του φορολογικού ελέγχου, που αποτελούν αντικείμενο ελεύθερης διαπραγμάτευσης με τις επιχειρήσεις. Το πρόβλημα αυτό διογκώνεται ακόμη περισσότερο, δεδομένων των δυσχερών οικονομικών συνθηκών που επικρατούν. Ευελπιστούμε ότι η μηχανογραφική υποστήριξη και η επίτευξη ομοιομορφίας στην εκτέλεση της εργασίας μας θα αμβλύνει σε κάποιο βαθμό το πρόβλημα αυτό, μέσω της εξοικονόμησης σημαντικού ελεγκτικού χρόνου.

Η βασική ανησυχία που έχει διατυπωθεί από τους ελεγχόμενους σχετίζεται με τη χρονική συνέχεια και την πρακτική συνέπεια του φορολογικού ελέγχου από εξειδικευμένους επαγγελματίες ορκωτούς / νόμιμους ελεγκτές λογιστές. Οι επιφυλάξεις αυτές πηγάζουν από την υφιστάμενη οικονομική αβεβαιότητα και πολιτική αστάθεια. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις θέτουν ερωτηματικά σχετικά με την πρόθεση της εκάστοτε κυβέρνησης να προχωρήσει στις απαραίτητες τομές στο υφιστάμενο φορολογικό σύστημα ή και να εξασφαλίσει την πιθανή επέκταση του θεσμού της νέας μορφής φορολογικού ελέγχου και σε μικρότερες επιχειρήσεις, κάτι που γενικά κρίνεται σκόπιμο ή και αναγκαίο. Επιπλέον, αντικείμενο αμφιβολίας αποτελεί η στάση που θα τηρήσουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών κατά τον επανέλεγχο των φορολογικών αντικειμένων, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, ή στη δειγματοληπτική βάση του 9%, που προβλέπεται στη σχετική Υπουργική Απόφαση. Η γενικευμένη επιφύλαξη οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ενδεχόμενη αδυναμία του κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού να απαλλαγεί από τις τυχόν υποκειμενικές προσεγγίσεις του παρελθόντος. Σημαντική μνεία πρέπει να γίνει, επίσης, σχετικά με τη δυσαρέσκεια που εξέφρασαν σε πολλές περιπτώσεις οι επιχειρήσεις για το βαθμό λεπτομέρειας στον οποίο υπεισέρχονταν οι επαγγελματίες κατά τη φορολογική επισκόπηση. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις πάντως, κατά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ουσιαστική επένδυση χρόνου που απαιτείται για τη διενέργεια του συγκεκριμένου έργου και αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια αναφορικά με τις φορολογικές τους σχέσεις.

Τέλος, αναφέρεται η δυσανασχέτηση του επιχειρηματικού κόσμου αναφορικά με το κόστος του έργου αυτού. Έχει θεωρηθεί γενικά ότι μετακυλίεται άμεσα σε βάρος του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα το κόστος ενός δημόσιου λειτουργήματος που θα έπρεπε να βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
MOORE STEPHENS

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Δεν έχει αποσαφηνισθεί πλήρως ο τρόπος και η διενέργεια του φορολογικού ελέγχου. Ο σχεδιασμός του ελέγχου και ιδιαίτερα το θέμα της εκτίμησης κινδύνου και της σημαντικότητας πρέπει να αποσαφηνισθει καθόσον στόχος του ελέγχου είναι η επακριβής αποτύπωση της φορολογικής θέσης κάθε εταιρείας και, κατ’ επέκταση, των δημοσίων εσόδων. Τα κοινοποιηθέντα ελεγκτικά προγράμματα χρήζουν σημαντικών βελτιώσεων ως προς την περιγραφή και εκτέλεση των ελεγκτικών βημάτων κι όχι να περιγράφουν απλώς το νόμο.

Δυσκολία στη συγκέντρωση των παραστατικών των δαπανών λόγω του μεγάλου δείγματος που επιβάλλει η ΠΟΛ 1159. Δυσκολία στην εκτέλεση του ελεγκτικού προγράμματος που αντιστοιχεί στα έσοδα, λόγω μεγάλου όγκου παραστατικών που αντιστοιχεί στις περιόδους που επιβάλλει το πρόγραμμα.

Προβλήματα επικοινωνίας με τον πελάτη σε θέματα φορολογικού ελέγχου, τα οποία όμως με την πάροδο του χρόνου εξομαλύνονται.

Πρέπει να καταργηθεί, διότι υπονομεύει το θεσμό. Αρκετοί πελάτες το θεώρησαν και το αντιμετώπισαν ως μηχανισμό διαπραγμάτευσης, βασιζόμενοι στη λογική ότι όλες οι δαπάνες που πραγματοποιούν είναι παραγωγικές, γίνονται στο πλαίσιο του εταιρικού σκοπού και προς επαύξηση του οικονομικού οφέλους.

Η πληθώρα νόμων, διατάξεων, εγκυκλίων, ερμηνευτικών εγκυκλίων που υπάρχει σε κάθε είδος φορολογίας, πολλές φορές ασαφών και συγκρουόμενων μεταξύ τους, οδηγεί σε παρερμηνείες και σε αντίθετες μεταξύ τους απόψεις και γνώμες.

Όπου αντιμετωπίσαμε τέτοια θέματα έγινε ενδελεχής μελέτη της νομοθεσίας από τα εμπλεκόμενα πρόσωπα της εταιρείας μας στον φορολογικό έλεγχο, με τελική απόφαση του υπογράφοντος ελεγκτή, όπου στην εταιρεία μας είναι και ο υπεύθυνος του φορολογικού τμήματος αυτής. Σαν τέτοιου είδους προβλήματα αναφέρουμε ανακύψαντα θέματα του άρθρου 51 του Ν.2238 και του άρθρου 14 του Ν.2859 (ΦΠΑ).

Η πιο σημαντική ανησυχία που εκφράστηκε από τους πελάτες μας αφορά το θέμα της μη οριστικοποίησης των αποτελεσμάτων με την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου.

Η ύπαρξη ενδεχόμενης δυνατότητας επανελέγχου, που πιθανόν να δημιουργήσει πρόσθετα κόστη ή και φόρους στην εταιρεία τους, αποτελεί σημείο προς επανεκτίμηση από τον νομοθέτη.

ΣΟΛ Α.Ε.

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Εντυπώσεις:
α) Υπάρχει δυσπιστία από τους ελεγχόμενους στο μεταβατικό αυτό στάδιο για το κατά πόσον το νέο σύστημα φορολογικού ελέγχου θα προχωρήσει και πώς θα εφαρμοστεί (περαιώνεται ή όχι η χρήση πραγματικά, ζημιογόνες εταιρείες εάν τις συμφέρει οικονομικά να δεχθούν και να υποστούν το κόστος του φορολογικού ελέγχου κ.ά.)
β) Υπάρχει πολύπλοκο και συγκεχυμένο φορολογικό καθεστώς για κάποιες κατηγορίες δαπανών.
γ) Η λογιστικοποίηση των αναμορφούμενων δαπανών σε ιδιαίτερους λογαριασμούς είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί από τους ελεγχόμενους.
Δυσκολίες:

α) Απαιτείται σημαντικός χρόνος, πολύ περισσότερος από τον τακτικό έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων του 2190/1920, για τον έλεγχο των φορολογικών αντικειμένων όπως αυτά ορίζονται στην ΠΟΛ1159.
β) Ελλιπής οργάνωση των λογιστηρίων για να αντεπεξέλθουν στα ζητούμενα δικαιολογητικά – παραστατικά που είναι απαραίτητα για τη διεκπεραίωση του Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη μη λογιστική παρακολούθηση στους λογαριασμούς δαπανών εξατομικευμένα ανά όχημα, των πραγματοποιημένων δαπανών (βενζίνες, έξοδα συντήρησης κ.λπ.)
γ) Μια μεγάλη δυσκολία αποτελούν τα ασφυκτικά πλαίσια των προθεσμιών που προβλέπονται από τον νόμο, τη στιγμή που την περίοδο υποβολής των δηλώσεων ο φόρτος εργασίας των υπηρεσιών των λογιστηρίων είναι πολύ μεγάλος. Δεν μπορούν λοιπόν οι υπηρεσίες των λογιστηρίων των ελεγχόμενων εταιρειών μέσα σε διάστημα 10-15 ημερών μετά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να σταματήσουν κάθε άλλη εργασία και να δεχθούν τον καταιγισμό αιτημάτων των ελεγκτών, τη στιγμή που αυτό σε παλαιότερους ελέγχους εφοριακών γινόταν σε βάθος χρόνου (1 ή 2 μηνών) και σε περιόδους περιορισμένου φόρτου εργασίας των λογιστηρίων. Θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερο χρονικό όριο στην ολοκλήρωση του ελέγχου.

Αντιμετωπίζεται με καχυποψία και δημιουργεί αμφιβολίες σε εταιρείες που πραγματικά δεν έχουν άλλες λογιστικές διαφορές το αν θα περαιώσουν ή όχι τη χρήση. Δεν πρέπει να υπάρχει πλαφόν στο ύψος του 0,5% του τζίρου, διότι σίγουρα υπάρχουν εταιρείες που δεν έχουν ή έχουν ελάχιστες δαπάνες μη παραγωγικές, λιγότερες από το 0,5% του τζίρου τους.

Στην ελεγχομένη εταιρεία μπορεί να συντρέξει ύπαρξη φορολογικών χρεών ή μη επίδοση δηλώσεων κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 36 παρ. 8 του KBΣ και επομένως τα φορολογικά της στοιχεία που έχουν εκδοθεί με απαλλαγή θεώρησης με βάση τη ΠΟΛ1083/2003 θεωρούνται ότι έχουν εκδοθεί αθεώρητα.

Ακολουθώντας την ΠΟΛ1159, καθώς και το πρόγραμμα ελέγχου επί των φορολογικών αντικειμένων, το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στους ελέγχους αποθηκών, κυρίως σε επιχειρήσεις που το πλήθος των παραστατικών που εκδίδουν είναι τεράστιο. Θα πρέπει να γίνει σχετική τροποποίηση ώστε το υποχρεωτικό δείγμα να μειωθεί. Χρειάζεται επαναθεώρηση κάποιων διατάξεων του ΚΒΣ που είναι εξοντωτικές για τις επιχειρήσεις.

– Διατηρούν επιφύλαξη όσον αφορά το κύρος του φορολογικού πιστοποιητικού και ανησυχούν ότι η πολιτεία θα βρει τρόπο ή να τους επανελέγξει ή να τους επιβάλει πρόσθετους φόρους με έκτακτη εισφορά.
– Η υποχρεωτικότητα, το κόστος ελέγχου, η περαίωση της χρήσης, τα πρόστιμα και τα ασφυκτικά πλαίσια των προθεσμιών.
– Λόγω της μεγάλης οικονομικής ύφεσης που υπάρχει στην ελληνική αγορά οι πελάτες δραστηριοποιούνται σε ένα οικονομικό περιβάλλον πολύ δύσκολο (μείωση πωλήσεων, έλλειψη ρευστότητας) και εκ του γεγονότος αυτού πρωταρχικό μέλημά τους είναι η επιβίωση. Η αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι είναι που κυριαρχεί σε όλες τις συζητήσεις μας.

Για να αντικρούσουμε τα ερωτηματικά και τις αγωνίες, που πολλές φορές είναι δικαιολογημένες στις επιχειρήσεις, τους παραθέτουμε τα πλεονεκτήματα που έχει ο νέος τρόπος φορολογικού ελέγχου, όπως η γρήγορη εκκαθάριση και περαίωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων, έγκαιρες διορθώσεις σφαλμάτων με συνέπεια αποφυγή μεγάλων προστίμων και προσαυξήσεων, εμπέδωση μιας σχέσης διαφάνειας στις σχέσεις εταιρείας και φορολογικών αρχών κ.λπ.

ΔΙΕθΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΑΕΟΕΛ

1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις, δυσκολίες και παρατηρήσεις από τη διενέργεια των μέχρι σήμερα ελέγχων;

Πολύ μεγάλο δείγμα ελέγχου το οποίο το επιβάλλει η ΠΟΛ1159/2011 σε κάποια σημαντικά βήματα ελέγχου (όπως π.χ. ΦΠΑ, ΚΒΣ και ΚΦΕ), το οποίο μπορεί να επηρεαστεί από τον όγκο των συναλλαγών της εκάστοτε εταιρείας, ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται (π.χ. κλάδος λιανικού εμπορίου ή βιομηχανία ποτών και τροφίμων). Λαμβάνοντας υπόψη και τις περιπτώσεις που πρέπει να επεκτείνουμε το δείγμα μας περισσότερο λόγω ευρημάτων, ο όγκος εργασίας γίνεται ακόμη μεγαλύτερος.

– Οι εταιρείες δεν ήταν πάντοτε αρκετά εκπαιδευμένες για τον όγκο και τη μορφή των στοιχείων που θα ζητούνταν από τις ελεγκτικές ομάδες (π.χ. αρχεία σε ηλεκτρονική μορφή).

– Το χρονικό περιθώριο για την εκπλήρωση της ελεγκτικής εργασίας είναι στενό. Επίσης, σε κάποιες εταιρείες δεν μπορείς να ξεκινήσεις τον έλεγχο πριν το κλείσιμο της 13ης περιόδου, ώστε να οριστικοποιηθούν τα έσοδα, με σκοπό να προχωρήσει η ομάδα ελέγχου στα βήματα που απαιτούνται, κυρίως από το πρόγραμμα ελέγχου του ΦΠΑ και του ΚΒΣ.

– Παρόλο που από το ISAE 3000 δεν απαγορεύεται, εφόσον υπάρχει σωστός προγραμματισμός της ελεγκτικής εργασίας, ο έλεγχος των δικλίδων εσωτερικού ελέγχου (tests of controls) δεν είναι ξεκάθαρο ότι επιτρέπονται από την ΠΟΛ1159/2011 ώστε να διευκολυνθούν οι ελεγκτικές εργασίες σε εταιρείες που λειτουργούν σε κλάδους όπως ο κλάδος λιανικού εμπορίου.

– Σύμφωνα με το ISA 530, στη δειγματοληψία ο πληθυσμός είναι αδιάφορος σε σχέση με το μέγεθος του δείγματος, ενώ έχουν σημασία άλλοι παράγοντες, που οφείλονται στον ελεγκτικό κίνδυνο και κατ’ επέκταση στο επίπεδο διασφάλισης που επιθυμούμε ώστε να επιτευχθεί το αποτέλεσμα του ελέγχου. Η ΠΟΛ1159/2011 θέτει τουλάχιστον στο πρόγραμμα του ΚΦΕ ένα όριο 10% επί του συνόλου συγκεκριμένων δαπανών, οδηγώντας ουσιαστικά σε στρωματοποίηση με κατώτατο όριο το 10%. Ίσως θα ήταν καλύτερο να λειτουργεί η ελεγκτική δειγματοληψία σε ένα πιο επιστημονικό πλαίσιο, βασισμένο στον αρχικό σχεδιασμό του έργου και στην εκτίμηση του ελεγκτικού κινδύνου ανά φορολογικό αντικείμενο, με καλύτερα αποτελέσματα ως προς το τελικό συμπέρασμα καθώς και χαμηλότερο κόστος για τις ελεγκτικές εταιρείες.

– Απαιτείται αποσαφήνιση ορισμένων θεμάτων σχετικά με το θέμα των φακέλων τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών και τη σύγχυση που οφείλεται στο διαφορετικό νομικό πλαίσιο που προέρχεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και τις διατάξεις του Ν. 3728/2008 και από το άρθρα 39 και 39α του 2238/1994.

– Υπάρχει ανομοιογένεια ως προς τη βάση υπολογισμού του materiality και ίσως θα πρέπει να επανεξεταστεί και να προσαρμο- στεί έχοντας υπόψη και τη βάση υπολογισμού του συγκεκριμένου φορολογικού αντικείμενου.

2. Πως αντιμετωπίσατε, εσείς και οι πελάτες σας, την υποχρέωση να απορρίψετε δαπάνες ως μη παραγωγικές στο ύψος του 0,5% του τζίρου κι αν πιστεύετε ότι αυτό υπονομεύει το θεσμό του φορολογικού ελέγχου;

Καταρχήν το πρόβλημα αυτό έχει λυθεί από το έγγραφο υπ’ αριθμόν ΓΔ ΦΟΡΕΛ/ ΔΗΜΕΣ1156477ΕΞ2011 που εξέδωσε το Υπουργείο Οικονομικών κατά την 16 Νοεμβρίου 2011, σύμφωνα με το οποίο δεν είναι απαραίτητο το σύνολο των λογιστικών διαφορών να ξεπερνούν το 0,5% του κύκλου εργασιών.

Σε κάθε περίπτωση, εμείς ως εταιρεία φροντίσαμε ώστε να γίνουν οι πραγματικές αναμορφώσεις δαπανών, χωρίς να επηρεαζόμαστε από το όριο του 0,5%, το οποίο κατά κάποιον τρόπο αποτελεί παράγοντα μεροληψίας στον τρόπο εργασίας μας, κάτι το οποίο αντίκειται στα ISAs. Θα πρέπει σε γενικές γραμμές να γίνει πιο ξεκάθαρο και απλό το πλαίσιο του ΚΦΕ, ώστε να εκλείψει η υποκειμενικότητα σχετικά με την απόδειξη της παραγωγικότητας των δαπανών.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τον ΚΒΣ είναι ο τεράστιος όγκος από βιβλία και στοιχεία τα οποία θα πρέπει να τηρούν, να θεωρούν σε φορολογικές αρχές και να ενημερώνουν όλες οι εταιρείες και ειδικά οι παραγωγικές/βιομηχανικές επιχειρήσεις, το οποίο τελικά δημιουργεί πρόβλημα στη ροή του ελέγχου (loss of audit trail).

Μια βασική ανησυχία που εκφράζουν οι πελάτες είναι το κατά πόσον το πόρισμα του ελέγχου μας είναι η τελική εκροή που θα έχουν λόγω φόρων και κατά πόσον υπάρχει πιθανότητα, μέσα στους 18 μήνες που προβλέπει η ΠΟΛ1159/2011, να προκύψουν και πρόσθετοι φόροι από πιθανό επανέλεγχο από τις φορολογικές αρχές.

– Η ταυτόχρονη διενέργεια του τακτικού και του φορολογικού ελέγχου και το βάρος που υφίσταται το προσωπικό των οικονομικών υπηρεσιών κάθε εταιρείας σε σχέση με την καθημερινή εργασία.
– Η εμπειρία των ελεγκτικών ομάδων πάνω σε φορολογικά θέματα, λόγω του γεγονότος ότι είναι η πρώτη εφαρμογή της ΠΟΛ1159/2011.