Βαγγέλης Αποστολάκης
Γενικός Διευθυντής, επικεφαλής συμβουλευτικού κλάδου, KPMG
Είναι σίγουρο ότι αν ρωτήσουμε τους επικεφαλής των ελληνικών επιχειρήσεων σήμερα ποιες είναι οι προτεραιότητες και οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν, η διαχείριση και μείωση του κόστους είναι στην κορυφή. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από την πρόσφατη έρευνα της KPMG (2012), που κατέδειξε πρώτο μέλημα τη ρευστότητα και δεύτερο το κόστος (57% και 45% αντίστοιχα).
Η συνεχιζόμενη ύφεση στη χώρα μας για τέταρτη χρονιά, με την πιθανότητα να μπούμε και σε πέμπτο έτος το 2013, ενισχύει την ανάγκη για μείωση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων, ενώ αναζητείται η πολυπόθητη ανάπτυξη ή πολλές φορές η ανακοπή της μείωσης εργασιών. Μελετώντας τις προσπάθειες των επιχειρήσεων να διαχειριστούν και να μειώσουν τα κόστη τους, βλέπουμε συχνά ότι οι ενέργειες στοχεύουν κυρίως σε άμεσα και βραχυπρόθεσμα οφέλη, με κορωνίδα τη μείωση προσωπικού, χωρίς να απασχολεί πολύ τη σκέψη το μακροχρόνιο και διατηρήσιμο όφελος. Ο απώτερος στόχος τέτοιων πρωτοβουλιών πρέπει να είναι η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, που όμως να μπορεί να διατηρηθεί και μετά την κρίση.
Για να επιτευχθεί όμως αυτό οι εταιρείες πρέπει να είναι σε θέση να φύγουν από το «σύνδρομο της δίαιτας» και να αποδεχθούν ότι, όπως και στις επιτυχημένες δίαιτες, η δίαιτα είναι η αφορμή για να αλλάξουμε τρόπο λειτουργίας/ζωής, ώστε τα αποτελέσματα να είναι διατηρήσιμα και να μην «υποτροπιάσουν». Μια μεγάλη έρευνα της KPMG το 2011 στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες έδειξε ότι ανάμεσα στις δράσεις που οδηγούν σε διατηρήσιμη δομή βέλτιστου κόστους είναι και η ανάπτυξη κουλτούρας διαχείρισης του κόστους σε ολόκληρο τον οργανισμό. Μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί όχι απλά τη μέτρηση του αποτελέσματος της κάθε ενέργειας αλλά την πλήρη και ενσυνείδητη συμμετοχή όλων και τη συντεταγμένη προσπάθεια προς τον κοινό στόχο. Αλλά η δημιουργία κουλτούρας διαχείρισης κόστους δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Απαιτεί ριζική αλλαγή στον τρόπο που οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν και αντιλαμβάνονται το κόστος και στον τρόπο που παρακινούνται αλλά και ανταμείβονται όταν υλοποιούν ενέργειες μείωσης του κόστους.
Η έρευνα μας έδειξε ότι για την επιτυχία των μέτρων όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να συμμετέχουν. Αν δεν συμμετέχουν όλοι σε μία ενέργεια, αυτή είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο στον κάθε εργαζόμενο τι ρόλο παίζει η δουλειά τους στη γενικότερη λειτουργία και, γιατί όχι, στη στρατηγική της εταιρείας και πώς ο κάθε ένας μπορεί να επηρεάσει θετικά την προ σπάθεια μείωσης του κόστους. Δεν αρκεί
απλά να ανακοινωθούν τα πλάνα και «ο θεός βοηθός». Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια, ξεκάθαροι ρόλοι και ευθύνες, πρόσβαση σε πληροφόρηση σχετική με τα κόστη και μέτρα που να είναι συνδεδεμένα με τους στόχους του καθενός.
Επίσης, είναι σημαντικό ο κάθε εργαζόμενος όχι μόνο να ξέρει τι απαιτείται από αυτόν αλλά να αισθάνεται ότι και πρέπει και μπορεί να το κάνει. Συνήθως υπάρχει απόσταση από αυτούς που σχεδιάζουν και αποφασίζουν τι απαιτείται να γίνει και αυτούς που πρέπει να το υλοποιήσουν. Σε πολλούς οργανισμούς υπάρχουν λίγοι που ηγούνται των αλλαγών και πολλοί που απλά μιλούν γι’ αυτές, χωρίς να μπορούν να κάνουν τα λόγια πράξεις. Το αν μπορούν είναι από τα σημαντικότερα θέματα. Συχνά αυτό ακριβώς, αν δηλαδή οι εργαζόμενοι έχουν όχι μόνο τη δυνατότητα, τη γνώση και τα κατάλληλα εργαλεία αλλά και αν υπάρχει ο μηχανισμός να παρακολουθεί τα αποτελέσματα προσπαθειών, να παρέχει την κατάλληλη ανατροφοδότηση και να κατευθύνει διορθώνοντας τις δράσεις προς την σωστή κατεύθυνση, συνήθως παραβλέπεται.
Για την καλύτερη προετοιμασία και κατανόηση των ενδείξεων κατά πόσον μια επιχείρηση έχει κουλτούρα διαχείρισης κόστους, η KPMG έχει αναπτύξει ένα δείκτη ετοιμότητας, το «Commercial Engagement Index», που δίδει τη δυνατότητα να απεικονιστεί το πού βρίσκεται μια επιχείρηση σε 4 άξονες και 8 περιοχές. Ανάλογα με τη διαγραμματική απεικόνιση που προκύπτει, προδιαγράφεται και η βέλτιστη στρατηγική και προσέγγιση για μέγιστα αποτελέσματα.
Συνοψίζοντας, είναι ξεκάθαρη και επείγουσα η ανάγκη για μεγαλύτερη έμφαση στην αποτελεσματική διαχείριση του κόστους και την αυξημένη ενσυνείδητη συμμετοχή όλων. Το πόσο επιτυχημένο και διατηρήσιμο θα είναι ένα τέτοιο πρόγραμμα εξαρτάται πολύ από το πόσο έτοιμος είναι ο οργανισμός και πόσο η διοίκηση θα επενδύσει στην ορθή και μαζική ενσυνείδητη εμπλοκή όλων.