Thomas Müller-Marqués Berger
Πρόεδρος Επιτροπής Δημοσίου Τομέα FEE
Μετάφραση:
Μαρία Τυροβολά, Γραφείο Διεθνών Σχέσεων Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ).
Η απαίτηση για βιώσιμες δημόσιες υπηρεσίες, η πίεση που προκύπτει από μια γηράσκουσα Ευρώπη, καθώς και η αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και για τις χρηματοοικονομικές και δημοσιονομικές κρίσεις έφερε στο φως περισσότερο από ποτέ την ανάγκη για καλύτερη χρηματοοικονομική αναφορά από τις κυβερνήσεις και καλύτερη διαχείριση των πόρων του δημόσιου τομέα. Οι πολίτες αισθάνονται όλο και περισσότερο τις επιπτώσεις των αποφάσεων χρηματοοικονομικής διαχείρισης των κυβερνήσεων και πιέζουν όλο και πιο δυναμικά προκειμένου οι οργανισμοί του δημόσιου τομέα να προσφέρουν καλή σχέση ποιότητας – τιμής.
Οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τη σημερινή πρόκληση της λιτότητας σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια ανάγκη για παροχή δημόσιων υπηρεσιών με πιο αποδοτική χρήση των πόρων. Οι πλήρεις και αξιόπιστοι ετήσιοι λογαριασμοί ενδέχεται να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις στη λήψη σωστών οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων για υγιή δημόσια οικονομικά.
Η μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία του δημόσιου τομέα είναι απαραίτητες για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών και τη διασφάλιση της αποτελεσματικότερης παροχής δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και την καλύτερη διαχείριση των χρημάτων των φορολογουμένων. Η πιο αξιόπιστη, έγκαιρη και ολοκληρωμένη χρηματοοικονομική και στατιστική πληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένης της συγκρίσιμης χρηματοοικονομικής λογιστικής, απαιτεί κοινό και ισχυρό πλαίσιο αναφοράς και λογιστικής βάσει δεδουλευμένου.
Δεδουλευμένα και Ευρωπαϊκά Λογιστικά Πρότυπα Δημοσίου Τομέα (EPSAS): Η άποψη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Λογιστών (FEE)
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Λογιστών (FEE) ανέκαθεν υποστήριζε τη λογιστική βάσει δεδουλευμένου στον δημόσιο τομέα και στηρίζει πλήρως την εφαρμογή της σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης. Η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ε.Ε. (17) έχουν ήδη εφαρμόσει τη λογιστική βάσει δεδουλευμένου, ενώ άλλα βρίσκονται τουλάχιστον στην διαδικασία να το πράξουν.
Η FEE ευνοεί μια παγκοσμίως συμβατή προσέγγιση, δηλαδή τα διεθνή πρότυπα (IPSAS) «είναι η προτιμώμενη λύση». Εάν αναπτυχθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα (EPSAS), θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στα IPSAS. Η διαφάνεια, η συμμετοχή και η ανεξαρτησία στη δομή διακυβέρνησης των EPSAS και της θέσπισης προτύπων είναι ζωτικής σημασίας. Μόλις εγκριθούν, θα πρέπει τα EPSAS να εφαρμόζονται με συνέπεια από όλα τα κράτη μέλη και να παρέχουν τουλάχιστον τη λεπτομέρεια και την ποιότητα των πληροφοριών που απαιτούνται από τα εγκεκριμένα πρότυπα.
Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στις σχετικές δημοσιεύσεις της FEE, όπως: ενημερωτικό έγγραφο περί EPSAS, έγγραφη δημοσίευση περί EPSAS, ενημερωτικό έγγραφο περί λογιστικής βάσει δεδουλευμένου. Η FEE έχει επίσης διευκολύνει τη συζήτηση περί δεδουλευμένου με μια σειρά συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης στις Βρυξέλλες.
Προκλήσεις στην εφαρμογή των δεδουλευμένων
Τα κράτη μέλη που έχουν μετακινηθεί από την ταμειακή στη λογιστική βάσει δεδουλευμένου έχουν ήδη βιώσει σημαντικά οφέλη, αλλά η διαδικασία μετάβασης ήταν συχνά δύσκολη:
Αλλαγή στη διαχείριση
➜ Απαιτείται πολιτική και εκτελεστική υποστήριξη.
➜ Πρέπει να δημιουργηθεί η κατάλληλη αλλαγή κλίματος που να υποστηρίζει την αλλαγή πνεύματος των δημοσίων υπαλλήλων.
➜ Η διάρκεια της διαδικασίας μεταρρύθμισης μπορεί να οδηγήσει σε «μεταρρυθμιστική κόπωση», που πρέπει να αποφεύγεται.
➜ Το λεπτομερές και ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα είναι απαραίτητο, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι κυβερνήσεις δεν διαθέτουν την εμπειρία σχεδιασμού μιας τέτοιας σημαντικής μεταρρύθμισης.
Πόροι
➜ Η ανάπτυξη ικανοτήτων είναι ζωτικής σημασίας, ιδίως όσον αφορά την τεχνογνωσία της λογιστικής βάσει δεδουλευμένου.
➜ Οι ικανότητες και οι δεξιότητες του προσωπικού προς μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι διαθέσιμες. Η εφαρμογή δεν μπορεί να γίνει πέρα από τις καθημερινές εργασίες του προσωπικού.
➜ Ο χρόνος και το κόστος που συνδέονται με τη μετατροπή μπορεί να είναι σημαντικά, αλλά την ίδια στιγμή συχνά ασαφή κατά την έναρξη των μεταρρυθμίσεων.
Πληροφοριακή τεχνολογία και εργαλεία
➜ Εφαρμογή συστήματος Πληροφοριακής Τεχνολογίας και Προγραμματισμού Επιχειρηματικών Πόρων (ΙΤ/ ERP) ως τεχνική προϋπόθεση.
➜ Αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων της μεταρρύθμισης για την οργάνωση, δηλαδή αλλαγές στις διαδικασίες και τα συστήματα.
➜ Καταγραφή και επιμέτρηση των στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού / ισολογισμού έναρξης.
➜ Ποιότητα και συνέπεια των δεδομένων.
Εκσυγχρονισμός της λογιστικής: Πώς βοηθά το επάγγελμα
Το λογιστικό επάγγελμα μπορεί να βοηθήσει σε όλα τα στάδια.
Κατά τη συζήτηση πολιτικής και κατά την ανάπτυξη νόμων, κανόνων ή άλλων κατευθύνσεων, οι σε βάθος τεχνικές, νομικές και διαδικαστικές γνώσεις του επαγγέλματος μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός βιώσιμου πλαισίου.
Καθ’ όλη τη διαδικασία υλοποίησης, το επάγγελμα μπορεί να βοηθήσει με συμβουλές, για παράδειγμα σχετικά με την κατάρτιση ρεαλιστικών σχεδίων μετάβασης, με την εφαρμογή της πληροφορικής και των διαδικασιών, καθώς και στη δόμηση και ενίσχυση των ικανοτήτων και της εκπαίδευσης. Επί του παρόντος, το επάγγελμα μπορεί να αξιοποιήσει τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν στον ιδιωτικό τομέα (από τον οποίο θα μπορούσαν να μεταφερθούν λύσεις) και την αποκτηθείσα πείρα από ανάλογα λογιστικά έργα στον δημόσιο τομέα σε άλλες ώριμες χώρες.
Μετά τη μετάβαση, το επάγγελμα προσφέρει υπηρεσίες που σχετίζονται με τη λογιστική, την υποβολή εκθέσεων και την ενοποίηση, καθώς και τον έλεγχο.
Ο δρόμος μπροστά
Η λογιστική βάσει δεδουλευμένου δεν θα λύσει τα οικονομικά προβλήματα μιας κυβέρνησης, αλλά μπορεί να υποστηρίξει και να συμβάλει στην καλύτερη οικονομική διαχείριση και στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Στο τέλος μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις στη βελτίωση και στη βιωσιμότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Για να επιτευχθούν αυτά τα οφέλη, όμως, είναι βασικό να γίνει χρήση των νέων πληροφοριών που παρέχονται και ενσωμάτωση αυτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων των κυβερνήσεων.
Η σαφέστερη οικονομική εικόνα θα πρέπει επίσης να χρησιμεύσει ως κίνητρο για συνεχή βελτίωση και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα.