Είναι κοινή πρακτική στη χώρα μας οι ιδιοκτήτες των περισσότερων επιχειρήσεων να επιλέγουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των εταιρειών τους με γνώμονα τη συγγένεια και τη φιλία. Μπορεί μεν η επιλογή αυτή να εξασφαλίζει την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών, που είναι προαπαιτούμενο για μια αρμονική συνεργασία, εντούτοις δεν εξασφαλίζει αναγκαστικά ότι το Δ.Σ. θα έχει και την απαραίτητη ικανότητα, εξειδίκευση και εμπειρία ούτως ώστε να συμβάλλει ουσιαστικά στη λειτουργία της εταιρείας.
έλενα στυλιανού
manager, hr consulting & executive search, rsm greece
Η έλλειψη αυτών των χαρακτηριστικών κρύβει κινδύνους, καθώς στερεί από την επιχείρηση και τον επιχειρηματία την εξειδικευμένη γνώση και την αντικειμενικότητα που θα μπορούσε να παρέχει ένα Δ.Σ. εάν η επιλογή γινόταν με βάση τα σωστά κριτήρια και εξασφάλιζε τη διαφορετικότητα και ποικιλία όσον αφορά τις γνώσεις και τις δεξιότητες των μελών του.
Η ύπαρξη ποικιλομορφίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς όταν υπάρχει ποικιλομορφία αναφορικά με τις ικανότητες, δεξιότητες, εμπειρίες και προσωπικότητες των μελών ενός Δ.Σ. τότε ενδυναμώνεται ο ρόλος και η συνεισφορά του. Όταν τα μέλη ενός Δ.Σ. μοιράζονται τις ίδιες απόψεις και βλέπουν τα πράγματα από την ίδια οπτική ελλοχεύει συνήθως ο κίνδυνος λήψης λανθασμένων αποφάσεων. Επίσης, αν αναλογιστούμε ότι σε μεγάλο βαθμό η αξία ενός Δ.Σ. διαφαίνεται κατά την επίλυση προβλημάτων σε περιόδους κρίσης που δύσκολα μπορούν να προβλεφθούν, γίνεται επιτακτική η ανάγκη στελέχωσης των Δ.Σ. με άτομα που έχουν διαφορετικές ικανότητες και γνώσεις, καθώς έτσι αυξάνονται και οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης των απρόβλεπτων γεγονότων. Η επιλογή λοιπόν των μελών του Δ.Σ. έχει καταλυτικό ρόλο στη λειτουργία μιας επιχείρησης.
Η επιλογή των μελών του Δ.Σ. θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα το όραμα, τους στόχους και τη στρατηγική της κάθε επιχείρησης. Για το σκοπό αυτό συστήνεται μία ομάδα από ειδικούς που θα μπορέσουν να προσδιορίσουν τις ανάγκες της κάθε επιχείρησης και να τις μεταφράσουν στα ιδανικά προφίλ των νέων μελών του Δ.Σ., δηλαδή στις δεξιότητες, τις γνώσεις αλλά και την εμπειρία που θα πρέπει να έχουν τα ιδανικά μέλη του Δ.Σ. Όταν χρησιμοποιείται η δομημένη αυτή προσέγγιση τότε μόνο εξασφαλίζεται ότι η επιλογή των μελών του Δ.Σ. καλύπτει πραγματικά τις ανάγκες της επιχείρησης.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από το ιδανικό μίγμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων, και η ποικιλομορφία στις προσωπικότητες των μελών του Δ.Σ. παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του ρόλου του. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι για τη στελέχωση του Δ.Σ. δεν γίνεται επιλογή μεμονωμένων ατόμων και προσωπικοτήτων αλλά επιλογή ομάδας ανθρώπων. Αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι ένα Δ.Σ. πρέπει να έχει ομοιομορφία ούτε ότι τα μέλη πρέπει να ταιριάζουν μεταξύ τους αλλά το ακριβώς αντίθετο. Για να είναι μία ομάδα κάτι περισσότερο από το άθροισμα των μελών της, τα μέλη θα πρέπει να αλληλοσυμπληρώνουν το ένα το άλλο και να υπάρχει ισορροπία. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αντίληψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της συνεισφοράς των διαφορετικών προσωπικοτήτων των μελών ενός Δ.Σ., κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μέσω ψυχομετρικών εργαλείων προσωπικότητας, ειδικών συνεντεύξεων και μεθοδολογιών ομαδικής εργασίας, που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις περιπτώσεις.
Στο σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον υπάρχει αυξημένη ανάγκη για διαφάνεια και ενεργό συμμετοχή στο Δ.Σ., συμμετοχή που δεν θα μένει μόνο σε όσα προβλέπει ο κώδικας εταιρικής διακυβέρνησης. Από την άλλη, η ποικιλομορφία δεν θα πρέπει να είναι αυτοσκοπός ως μέσο ενίσχυσης των ίσων ευκαιριών αλλά να έχει ως πρωταρχικό στόχο την αποτελεσματικότητα. Το να είναι απλά ένα μέλος διαφορετικό δεν επιφέρει πάντα προστιθέμενη αξία, καθώς το Δ.Σ. είναι μία ομάδα που μοιράζεται την ευθύνη για τις αποφάσεις της επιχείρησης και όχι απλά μία επιτροπή από εκπροσώπους που υποστηρίζουν τις απόψεις τους. Συνεπώς, όλα τα μέλη του Δ.Σ. είναι απαραίτητο να μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά, ενεργώντας με γνώμονα τη στρατηγική, το όραμα και τις αξίες της κάθε επιχείρησης.