Επειτα από μια δεκαετή και πλέον εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ ή Πρότυπα), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε, στη βάση κυρίως του προγράμματος REFIT (Regulatory Fitness and Performance Programme), την αξιολόγηση:
α) του κατά πόσον τα Πρότυπα πέτυχαν τους σκοπούς για τους οποίους εφαρμόστηκαν,
β) του αν τα κριτήρια με τα οποία όλα τα νέα Πρότυπα καθίστανται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία ως κατάλληλα, και κατά πόσον η διαδικασία αναφορικά με την υιοθέτηση αυτών λειτουργεί αποτελεσματικά,
γ) της καταλληλότητας της εταιρικής διακυβέρνησης των σωμάτων που αναπτύσσουν τα Πρότυπα και παράλληλα συμβουλεύουν την Ε.Ε. σε σχέση με αυτά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποίησε την αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών, στο πλαίσιο δημόσιας διαβούλευσης η οποία έλαβε χώρα μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου 2014, ξεπερνώντας τις 200 συμμετοχές. Στην αξιολόγηση συμμετείχαν επίσης 18 δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί (δημιουργώντας μια άτυπη ομάδα ειδικών), καθώς επίσης και η ARC (Accounting Regularity Committee), η οποία στελεχώνεται από εκπροσώπους της πλειονότητας των χωρών μελών.
Η εφαρμογή των ΔΠΧΑ σχεδιάστηκε για να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των χρηματαγορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυξάνοντας τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των οικονομικών καταστάσεων. Τα ΔΠΧΑ έχουν υιοθετηθεί από εταιρείες που συντάσσουν οικονομικές καταστάσεις σε πάνω από 100 χώρες και υποστηρίζονται από διεθνείς οργανισμούς όπως οι G20, Financial Stability Board (FSB), World Bank, International Monetary Fund και Basel Committee on Banking Supervision.
Τα κύρια ευρήματα της εργασίας αυτής έδειξαν ότι τα ΔΠΧΑ πέτυχαν τη δημιουργία μιας κοινής λογιστικής γλώσσας στις χρηματαγορές. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι εταιρείες που ερωτήθηκαν αξιολόγησαν θετικά τόσο την εφαρμογή των ΔΠΧΑ όσο και τη σχέση ωφέλειας – κόστους, ενώ οι επενδυτές υποστηρίζουν ότι τα Πρότυπα συνέβαλαν στη βελτίωση της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας των οικονομικών καταστάσεων.
Επίσης, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούν ότι η διαδικασία με την οποία τα ΔΠΧΑ αποτέλεσαν μέρος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας λειτούργησε διαχρονικά πολύ ικανοποιητικά. Σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί ότι η πρόσφατη μεταρρύθμιση στη λειτουργία της EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group), η οποία λειτουργεί ως τεχνικός σύμβουλος της Ε.Ε., θα ενδυναμώσει τη φωνή της Ε.Ε. στη διαδικασία θέσπισης των Προτύπων διεθνώς.
Ωστόσο, μέσα από τη μελέτη της έκθεσης προκύπτει πως υπάρχουν περαιτέρω περιθώρια βελτίωσης, τα οποία εντοπίζονται κυρίως σε θέματα συνεργασίας και βελτίωσης των χρόνων μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, κατά τη διάρκεια της τελικής έγκρισης των νομοθετικών διατάξεων.
Υπήρξαν επίσης και ορισμένα σημεία κριτικής των Προτύπων που τέθηκαν από τα ενδιαφερόμενα μέλη. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα σημαντικότερα:
– Εκφράστηκε ανησυχία από αρκετές πλευρές για τον όγκο και το μέγεθος των γνωστοποιήσεων και την καταλληλότητα αυτής της αναλυτικής πληροφόρησης σε χρήστες οικονομικών καταστάσεων, όπως οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές.
– Ευρέως συζητήθηκε η έκταση στην οποία η χρήση των Προτύπων ενδεχομένως επιδείνωσε τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση.
– Η επιμέτρηση των χρηματοοικονομικών εργαλείων σε εύλογη αξία (fair value).
– Η ανεπάρκεια των προβλέψεων αναφορικά με τα δάνεια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (too little, too late provisioning).
Συμπερασματικά, τα ΔΠΧΑ εκπλήρωσαν τον σκοπό τους, ενώ ταυτόχρονα το μέλλον προδιαγράφεται εξαιρετικά αισιόδοξο σε σχέση με την περαιτέρω εφαρμογή τους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SME’s). Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η ουσιαστική συνεισφορά, τόσο των Προτύπων όσο και των επαγγελματιών που τα εφαρμόζουν, σε ένα καθαρό, σταθερό και προβλέψιμο κανονιστικό πλαίσιο, που να υποστηρίζει την ανάπτυξη και την εργασία.