Γιάννης Δρακούλης
Επικεφαλής Τμήματος Διερεύνησης Οικονομικής Απάτης & Εταιρικών Αντιδικιών ΕΥ Ελλάδας
Πρόσφατη έρευνα της αστυνομίας κατέληξε στη σύλληψη του Γ.Κ., ιδιωτικού υπαλλήλου, ο οποίος φέρεται να είχε καταχραστεί αρκετές χιλιάδες ευρώ. Οι αξιωματικοί της αστυνομίας ευελπιστούσαν ότι η συγκεκριμένη σύλληψη θα οδηγούσε στην εξάρθρωση ολόκληρης σπείρας, που δραστηριοποιούνταν στο χώρο. Μετά από επίπονη ανάκριση και διεξοδικό έλεγχο, αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος ήταν απλά ένας υπάλληλος «μαριονέτα». Πριν από δύο χρόνια, είχε συμφωνήσει να «παραχωρήσει» τα στοιχεία της ταυτότητάς του, υπογράφοντας, μεταξύ άλλων, και πολλές λευκές σελίδες. Ποτέ, ωστόσο, δεν συνειδητοποίησε ότι με αυτόν τον τρόπο είχε γίνει επισήμως ιδιοκτήτης εταιρειών με μηνιαίο κύκλο εργασιών αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Ο Γ.Κ. αποδείχθηκε ότι είναι ένα πρόσωπο του οποίου τα προσωπικά δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για την ίδρυση μιας εικονικής επιχείρησης. Αυτός είναι ένας από τους πλέον συνήθεις μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται συχνά από κυκλώματα ξεπλύματος χρήματος.
Οι εν δυνάμει απατεώνες υπολογίζουν πάντα τον κίνδυνο της αποκάλυψης των πράξεών τους και το ενδεχόμενο σύλληψης, κατά το σχεδιασμό των παράνομων δραστηριοτήτων τους. Στην περίπτωση της αποκάλυψης των παράνομων δοσοληψιών τους, η χρήση «μαριονέτας» επιτρέπει στους δράστες να αποφύγουν τη σύλληψη.
Οι εταιρείες που φαινομενικά «διαχειριζόταν» ο Γ.Κ. ιδρύθηκαν με σκοπό την έκδοση τιμολογίων για εικονικά παρασχεθείσες υπηρεσίες. Οι τραπεζικοί λογαριασμοί που ανήκαν σε αυτές χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για τη μεταφορά και αποστολή χρηματικών ποσών. Ήταν απλά εταιρείες «βιτρίνα».
Οι εταιρείες «βιτρίνα» (εταιρείες που ουσιαστικά δεν ασκούν οικονομική δραστηριότητα, ούτε έχουν ενεργητικό) είναι μια δημοφιλής μέθοδος κάποιων επιτήδειων προκειμένου να κερδίσουν ένα μικρό εισόδημα, εις βάρος άλλων εταιρειών. Μια εταιρεία «βιτρίνα», με τη βοήθεια του εμπλεκόμενου διεφθαρμένου υπαλλήλου μιας τρίτης εταιρείας, εκδίδει εικονικά τιμολόγια και εν συνεχεία εισπράττει το ποσό της εξόφλησης.
Παράλληλα, οι εταιρείες «βιτρίνα» χρησιμοποιούνται προκειμένου να υπεξαιρεθούν εμπορεύματα ή και προϊόντα τρίτων επιχειρήσεων. Σε περίπτωση εξαπάτησης, η επιχείρηση θύμα προσπαθεί μέσω νόμιμων ενεργειών να ανακτήσει το χρηματικό ποσό που της οφείλεται. Αποδεικνύεται, όμως, ότι ο ιδιοκτήτης και τα στελέχη της εταιρείας «βιτρίνα» που κατηγορούνται για την υπεξαίρεση είναι άφαντοι.
Ένας ακόμα τρόπος με τον οποίο δρουν οι εταιρείες «βιτρίνα» είναι να μεσολαβούν μεταξύ της εκάστοτε εταιρείας και κάποιου προμηθευτή. Η πρακτική αυτή στοχεύει στην υπερτιμολόγηση των προσφερόμενων υπηρεσιών ή αγαθών. Φυσικά, οι εν λόγω εταιρείες «βιτρίνα» δεν έχουν καμία δραστηριότητα εκτός της διακίνησης των τιμολογίων και είσπραξης των αντίστοιχων ποσών. Σε κάποιες περιπτώσεις, βέβαια, οι εταιρείες «βιτρίνα» προβαίνουν και σε αποστολές αγαθών, προκειμένου να μην εγείρουν υποψίες για τη δραστηριότητά τους.
Οι εταιρείες «βιτρίνα» μπορούν να δραστηριοποιηθούν και στον κλάδο των λιανικών πωλήσεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εταιρείες θύματα δεν διαθέτουν τα προϊόντα τους απευθείας στο αγοραστικό κοινό, αλλά μέσω μιας εικονικής εταιρείας, η οποία, μεταπωλώντας τα αγαθά, αποσπά ποσοστό από τα κέρδη της αρχικής εταιρείας.
Απτή περίπτωση, αυτή στην οποία τα στελέχη πωλήσεων μιας εταιρείας εμπορίας δομικών υλικών αποφάσισαν να αυξήσουν το εισόδημά τους ιδρύοντας μια εταιρεία «βιτρίνα». Αυτή ενεργούσε ως ενδιάμεσος στις συναλλαγές μεταξύ της εταιρείας δομικών υλικών και των τελικών αγοραστών των προϊόντων της. Επιδεικνύοντας ιδιαίτερη προσοχή στις συναλλαγές τους, κατάφεραν να αποκρύψουν τη δραστηριότητά τους για τέσσερα χρόνια. Επέλεγαν μόνο τις πιο επικερδείς συμβάσεις, οι οποίες προέβλεπαν την ύπαρξη κάποιου ενδιάμεσου. Καθώς τα περιθώρια κέρδους των συναλλαγών αυτών δεν παρουσίαζαν σημαντικές αποκλίσεις από εκείνα άλλων συμβάσεων, δεν κινούσαν τις υποψίες των εσωτερικών ελεγκτών της εταιρείας.
Η απάτη αποκαλύφθηκε όταν η εταιρεία «βιτρίνα» την οποία είχαν ιδρύσει βρέθηκε εκτεθειμένη από έναν αγοραστή, ο οποίος δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις απέναντί της. Η εταιρεία «βιτρίνα» είχε μεν παραδώσει τα αγαθά, ωστόσο, λόγω της χαμηλής ρευστότητάς της, δεν ήταν σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την εταιρεία παραγωγό. Οι συνολικές απώλειες υπολογίζονται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ.
Είναι άλλωστε κοινή οικονομική πρακτική οι αγοραπωλησίες μέσω κάποιου ενδιάμεσου, καθώς, σε πολλές περιπτώσεις, οι τιμές που προσφέρουν οι μεσάζοντες είναι πιο ελκυστικές από εκείνες που προσφέρονται αρχικά από τους προμηθευτές. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι δεν είναι λίγες οι φορές που είναι πολύ δύσκολη η διάκριση μεταξύ μιας εταιρείας «βιτρίνα» και μιας νόμιμης εταιρείας, εμποδίζοντας την αποκάλυψη της απάτης.