Πλησιάζει το τέλος των χρηματοπιστωτικών συγκροτημάτων;

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΒΑΣ
PARTNER, PUBLIC POLICY & REGULATORY, DELOITTE. ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑΝΟΣ & ΚΑΜΠΑΝΗΣ Α.Ε.

Η χρηματοοικονομική κρίση ανέδειξε επιτακτικά το ακανθώδες ζήτημα των χρηματοπιστωτικών συγκροτημάτων που γίνονται ευρέως αντιληπτά ως πολύ μεγάλα, πολύ πολύπλοκα και πολύ αλληλεξαρτώμενα με το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του για να (αφεθούν να) καταρρεύσουν. Το ζήτημα αυτό κατέλαβε την κορυφαία θέση της ημερήσιας διάταξης των θεσμικών μεταρρυθμίσεων.

Μέσα στο 2012 υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις στο θεσμικό και εποπτικό πλαίσιο που διέπει τις συστημικά σημαντικές τράπεζες (Systemically Important Banks, SIB). Πρόοδος συντελέστηκε σε αρκετές σημαντικές περιοχές, όπως η θεσμική κατάρτιση σχεδιασμού εξυγίανσης και τελικά λύσης (Recovery & Resolutions Plans, RRPs), όπως και στις θεσμικές διεργασίες σε ό,τι αφορά τα κεφάλαια, την εποπτεία και την αναδιάρθρωση του τραπεζικού κλάδου. Για το 2013 δεν υπάρχουν σημάδια επιβράδυνσης παραγωγής του σχετικού θεσμικού έργου. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority, EBA) σχετικά πρόσφατα υπέδειξε ότι 39 μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα αναμένεται να εμπίπτουν στις απαιτήσεις για σχέδια εξυγίανσης και λύσης μέχρις του τέλους του 2013.

Το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Financial Stability Board, FSB) χαρακτηρίζει ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ως συστημικά σημαντικό (Systemically Important Financial Institution, SIFI) όταν η οικονομική του καταπόνηση ή/και η ανεξέλεγκτη κατάρρευσή του θα προκαλούσαν σημαντική ανωμαλία ή παρενόχληση στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομική δραστηριότητα λόγω του μεγέθους του, της πολυπλοκότητας και της συστημικής αλληλεξάρτησής του. Τα διακρίνει δε σε διεθνή (Global, G-FSB) και εγχώρια (Domestic, D-FSC).

Η ανησυχία για τους κινδύνους που προκαλούν τα SIBs έχει οδηγήσει σε μία σειρά από πρωτοβουλίες παραγωγής πολιτικών που αποσκοπούν στη μείωση της πιθανότητας κατάρρευσης ενός SIB, όπως:
➔ υψηλότερες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας,
➔ επίμονη και εντατική όπως και αποτελεσματική και συνεπής εποπτεία,
➔ έμφαση σε πληροφοριακά δεδομένα,
➔ πλαίσια εξυγίανσης και εταιρικής λύσης,
➔ διάκριση συγκροτημάτων λιανικής και επενδυτικής τραπεζιτικής,
➔ γεωγραφικοί οδηγοί για δομικές αναδιαρθρώσεις,
➔ μέτρα μείωσης των αλληλεξαρτήσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα,
➔ μέτρα μακροεποπτείας συνολικά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε επίπεδο εθνικό, Ε.Ε. και διεθνές,
➔προσδιοριστές νομικών οντοτήτων παγκοσμίου κάλυψης.

Όλες οι τράπεζες με μεγάλης κλίμακας διεθνείς εργασίες ή με δεσπόζουσες θέσεις σε εντόπιες αγορές πρέπει να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο στη στρατηγική τους από τις θεσμικές απαιτήσεις που στοχεύουν στα SIBs, όπως π.χ.
➔ αυξημένα κόστη άντλησης κεφαλαίων,
➔ αλλαγές στην επιχειρησιακή δομή και στη συνολική τους στρατηγική ως οργανισμών – συγκροτημάτων,
➔ αυξημένες ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις για πληροφοριακά δεδομένα,
➔ ζητήματα ρευστότητας.

Το να υπάρχουν πλέον θεσμικά σαφή και περιεκτικά RRPs αναμφίβολα βοηθάει τα χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα που περιέχονται σε έντονα οικονομικά προβλήματα. Όμως προς το παρόν δεν υπάρχει πειστική τεκμηρίωση ότι τα RRPs θα επιβάλλονται και θα ενεργοποιούνται εγκαίρως σε μία κρίση.

Τα βασικά ερωτήματα παραμένουν:
➔ Τα σχέδια εξυγίανσης θα δουλέψουν στην πράξη;
Αν οι οικονομικές δυσκολίες ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος γίνουν δημόσια γνωστές, οι παράγοντες της αγοράς μπορεί να συμπεριφερθούν με τρόπο που θα σπρώξουν το ίδρυμα αυτό κατευθείαν στη φάση της εταιρικής λύσης, ξεπερνώντας το στάδιο της προηγούμενης προσπάθειας, της εξυγίανσης.

➔ Οι εποπτικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονες αποτυχίες αρκετών ή πολλών ιδρυμάτων;
Η εξυγίανση ή τελικά η λύση ενός μεγάλου SIB θα απαιτήσει σημαντικά μέσα και θα απορροφήσει πολλούς πόρους, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση για τις εποπτικές αρχές.

➔ Σχέδια λύσης που θα συμφωνηθούν σε διεθνές επίπεδο θα δουλέψουν στην πράξη; Οι εθνικές αρχές και ιδιαίτερα οι εθνικές κυβερνήσεις μπορεί κάλλιστα να συνεχίσουν να έχουν ισχυρά κίνητρα να επιστρατεύουν πολιτικές με καθαρά εθνικές προτεραιότητες κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.

➔Θα είναι τα νομικά πλαίσια συμβατά με τις απαιτήσεις για εξυγιάνσεις και τελι- κά λύσεις τραπεζιτικών συγκροτημάτων;
Τα πλαίσια των εθνικών νομοθεσιών που διέπουν εταιρικές λύσεις δεν έχουν ακόμη ευθυγραμμιστεί με τις RRPs απαιτήσεις. Οι νομοθεσίες περί εταιρικών λύσεων μάλιστα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών δικαιοδοσιών, δημιουργώντας για τις διασυνοριακές λύσεις διεθνικών οργανισμών – συγκρο- τημάτων ιδιαίτερες θεσμικές προκλήσεις.