Εύη Μπίνιου
Συνεργάτης CROWE SOL,
ΣΟΛ ΑΕΟΕ – CROWE SOL
Η στρατηγική του ΕΣΠΑ 2014-2020 στοχεύει στην επίτευξη ενός νέου αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας, με κορμό τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στον παγκόσμιο χώρο και τη δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι κύριες αναπτυξιακές ανάγκες που πρέπει να καλύψει η χώρα στην περίοδο 2014-2020 και οι δυνατότητες που της παρέχονται παρουσιάζονται σε επίπεδο θεματικών στόχων και στην ιεράρχηση των αναγκών σε θεματικούς στόχους είτε σαν ανειλημμένες υποχρεώσεις της χώρας απέναντι στο ευρωπαϊκό κεκτημένο (π.χ. περιβαλλοντικό), είτε σαν ανάγκη αντιμετώπισης των αρνητικών αποτελεσμάτων της οικονομικής κρίσης από την οποία πλήττεται η χώρα.
Η αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 ενσωματώνει τις εθνικές προτεραιότητες σε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό αναπτυξιακό πλαίσιο, με εθνικές στρατηγικές τα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα (τομεακά) και τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα. Με δεδομένη την αρχιτεκτονική του ΕΣΠΑ 2014-2020 σε επιχειρησιακά προγράμματα και την κατανομή των πόρων ανά επιχειρησιακό πρόγραμμα και ανά θεματικό στόχο, ιδιαίτερη σημασία για να μετασχηματισθεί το αναπτυξιακό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας έχουν οι παρεμβάσεις των ΕΔΕΤ (Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων). Οι παρεμβάσεις των ΕΔΕΤ κατά τα επόμενα χρόνια της περιόδου 2014-2020, μέχρι τουλάχιστον και το 2023, για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις αλλαγής του παραγωγικού αναπτυξιακού προτύπου της χώρας εστιάζουν στην καινοτομία, στην παραγωγικότητα, στην εξωστρέφεια και στην αειφόρο βιώσιμη ανάπτυξη.
Για την επίτευξη του αναπτυξιακού υποδείγματος της χώρας επιλέγονται 5 άξονες (χρηματοδοτικές προτεραιότητες), με συγκέντρωση πόρων σε επιλεγμένους θεματικούς στόχους. Τα προγράμματα που θα υλοποιηθούν θα πρέπει να αναδεικνύουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα παρεμβάσεων (επιλογή θεματικών στόχων και χρηματοδοτικών προτεραιοτήτων, προσδιορισμό επιθυμητών αποτελεσμάτων, καθορισμό ειδικών στόχων, επιλογή συγκεκριμένων τύπων δράσεων) να συνεργούν μεταξύ τους και να συμπληρώνονται για την επίτευξη πολλαπλασιαστικών και μετρήσιμων αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα θα αποτελέσουν το πλαίσιο επίδοσης στη βάση του οποίου όλα τα προγράμματα θα αξιολογηθούν και θα κριθεί αν δύνανται να επωφεληθούν των πόρων του αποθεματικού επίδοσης.
Η στρατηγική αυτή καθορίζει προτεραιότητες και νέα δεδομένα. Τα νέα δεδομένα: καθορίζουν Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο για όλα τα Ταμεία (Γενικός Κανονισμός ορίζει τους κοινούς κανόνες για όλα τα διαρθρωτικά μέσα της Ε.Ε. Υπάρχουν Κανονισμοί για τα επιμέρους Ταμεία: ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΤΣ, ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ, Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία) και συνδέουν την πολιτική συνοχής με τη στρατηγική της Ευρώπης 2020 μέσω των 11 θεματικών στόχων, των 5 κύριων αξόνων (χρηματοδοτικών προτεραιοτήτων), των δεικτών αποτελέσματος, των ενωσιακών πολιτικών (π.χ. Horizon 2020), των εκ των προτέρων αιρεσιμοτήτων και την κατανομή του αποθεματικού επίδοσης σε όσους άξονες έχουν επιτευχθεί οι στόχοι.
Με βάση λοιπόν τα νέα δεδομένα, για να αξιοποιήσουμε τα ΕΔΕΤ προσεγγίζουμε όλους τους θεματικούς στόχους επιλέγοντας τις κατάλληλες χρηματοδοτικές προτεραιότητες σε κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα και κατανέμουμε σωστά τους πόρους κάθε Ταμείου ανά χρηματοδοτική προτεραιότητα και ανά έτος για να επιτύχουμε τα αναμενόμενα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Οι 11 θεματικοί στόχοι είναι οι εξής:
1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας.
2. Βελτίωση της πρόσβασης σε τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και της χρήσης και της ποιότητάς τους.
3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα, της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών.
4. Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς.
5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου.
6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων.
7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών.
8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων.
9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας.
10. Επένδυση στην εκπαίδευση, στις δεξιότητες και στη διά βίου μάθηση.
11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.
Οι 5 κύριοι άξονες προτεραιότητας της εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής είναι οι εξής:
1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας (με τη συνέργεια και συμπληρωματικότητα των θεματικών στόχων των ΕΔΕΤ 1, 2 και 3).
2. Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού με ενεργό κοινωνική ενσωμάτωση (με τη συνέργεια των θεματικών στόχων 8, 9 και 10).
3. Προστασία του περιβάλλοντος και μετάβαση σε μια οικονομία φιλική στο περιβάλλον (με συμμετοχή των θεματικών στόχων 4, 5 και 6).
4. Ανάπτυξη, εκσυγχρονισμός και συμπλήρωση υποδομών για οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη (με τη συμβολή του στόχου 7).
5. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης (με τη συμβολή του θεματικού στόχου 11).
Στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της διάρθρωσης του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 εκπονήθηκαν μία εθνική και 13 περιφερειακές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας. Η στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης και καινοτομίας (RIS3) στοχεύει στη στήριξη των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στην ενθάρρυνση της υγιούς και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, με στόχο τον μετασχηματισμό της οικονομίας στους κλάδους: αγρο-διατροφή, περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη, υγεία και φάρμακα, μεταφορές, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υλικά και κατασκευές, ενέργεια, τουρισμός – πολιτισμός – δημιουργικές βιομηχανίες. Η έρευνα και καινοτομία μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη σημαντικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης θα χρησιμοποιηθούν κυρίως πόροι των θεματικών στόχων 1, 2 και 3, προκειμένου να εξασφαλισθεί η ολοκληρωμένη προσέγγιση των παρεμβάσεων και να επιτευχθούν οι απαιτούμενες συνέργειες και συμπληρωματικότητες μεταξύ τους. Όπου απαιτείται, θα χρησιμοποιηθούν επιπλέον συμπληρωματικοί πόροι από άλλους θεματικούς στόχους των Τομεακών και Περιφερειακών Προγραμμάτων.
Η προσπάθεια που γίνεται για την ανάπτυξη παραγωγικών και κοινωνικών μονάδων της χώρας με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης που στοχεύουν στην επιχειρηματικότητα με εξωστρεφή καινοτόμα και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στην εγχώριο και διεθνή αγορά αποτελεί την κύρια κατεύθυνση της στρατηγικής του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020.
Πηγή: Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020 – ΓΓΔΕ – ΕΣΠΑ Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.