ΝΕΟΙ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ << ΤΩΡΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ >>

Τη συζήτηση συντόνισε ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος

Μια συζήτηση με τρεις νέους που τώρα μπαίνουν ή μόλις έχουν μπει στο επάγγελμα είναι ταυτόχρονα μια ματιά στον κόσμο των επιχειρήσεων και της οικονομίας από τα μέσα και απέξω. Κάποια πράγματα τα γνωρίζουν από τη μικρή εμπειρία τους και κάποια άλλα τα βλέπουν από απόσταση. Και στις δύο περιπτώσεις το βλέμμα τους είναι πιο αθώο, πιο διαφανές. Στη συζήτηση μετείχαν ο Στάθης Μακρής, απόφοιτος του Οικονομικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πάτρας και φοιτητής στο διετές πρόγραμμα ΜΕΤΚΕΛ για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου επαγγελματικής κατάρτισης ελεγκτών λογιστών. Ο Χαράλαμπος(Χάρης) Μπινέρης, απόφοιτος ΕΚΠΑ, κάτοχος mαster στην Εφαρμοσμένη Ελεγκτική, φοιτητής στο διετές πρόγραμμα ΜΕΤΚΕΛ για την απόκτηση Μεταπτυχιακού τίτλου επαγγελματικής κατάρτισης ελεγκτών λογιστών και ασκούμενος ορκωτός ελεγκτής λογιστής στην ΣΟΛ ΑΕΟΕ. Και τέλος ο Άγγελος Αλαμάνος, απόφοιτος του London School, of economics and political science, φοιτητής στο κοινό σχήμα εξετάσεων ΣΟΕΛ ACCA και ασκούμενος ορκωτός ελεγκτής λογιστής στην ΣΟΛ ΑΕΟΕ. Η συζήτησή μας έγινε στα γραφεία του Ινστιτούτου και είχε ως σκοπό να περιγράψει τα προβλήματα του επαγγέλματος και τις προοπτικές, όπως τις βλέπει ένας νέος ελεγκτής λογιστής.

Γιατί διαλέγει άραγε κάποιος να ακολουθήσει τον κλάδο των ελεγκτών λογιστών;

Άγγελος: Η ελεγκτική είναι ένα επάγγελμα που συνδυάζει τη λογιστική με την επιχειρηματικότητα και την οικονομία. Έχει το πλεονέκτημα ότι δεν είναι τυποποιημένη, επειδή έρχεται συνεχώς σε επαφή με επιχειρήσεις και με διαφορετικά κάθε φορά προβλήματα. Ο ελεγκτής λογιστής έχει μια γενική εποπτεία των πραγμάτων, δεν είναι ένας λογιστής που κάνει απλώς λογιστικές εγγραφές. Πρέπει να γνωρίζει πιο πολλά πράγματα.

Έχω την εντύπωση ότι πρέπει να ξέρεις επίσης οικονομία, μικρο- και μακρο-.

Χάρης: Πρέπει να ξέρεις όλα τα βασικά της μικροοικονομίας για να μπορείς να κατανοήσεις και το είδος της επιχείρησης κάθε φορά που πας. Μπορεί η λογιστική να είναι μία, αλλά κάθε επιχείρηση είναι διαφορετική και απαιτεί διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης.

Άγγελος: Βλέπεις, επίσης, τις διαφορετικές ανάγκες που έχει κάθε επιχείρηση. Εμείς πηγαίνουμε και δίνουμε μία γνώμη για το αν αυτά που παρουσιάζουν οι εταιρείες ανταποκρίνονται στην εύλογη εικόνα της επιχείρησης. Είμαστε ένας ενδιάμεσος ανάμεσα στη διοίκηση της εταιρείας και τον μέτοχο ή σε όποιον άλλον έχει έννομο συμφέρον. Γι’ αυτό πρέπει να γνωρίζουμε ευρύτερα την εταιρεία, ποιος πρέπει να ωφεληθεί, ποιος έχει ευθύνες κ.λπ. Έχει σημασία να ξέρουμε καλά το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον, το λογιστικό κύκλωμα της εταιρείας και κάποια ειδικά προβλήματα.

Στάθης: Πιστεύω ότι ένας ορκωτός λογιστής αποκτά τόσες γνώσεις για μια εταιρεία που μπορεί να ασκήσει ακόμα και μάνατζμεντ. Εφόσον μπορεί να δώσει το ΟΚ για το going concern μιας εταιρείας, σημαίνει ότι γνωρίζει το μέλλον της. Διάλεξα να κάνω το μεταπτυχιακό του ΙΣΟΕΛ χωρίς να είμαι σίγουρος αν θα το ακολουθήσω ως ελεγκτής ή από κάποια άλλη θέση. Αλλά χρειάζομαι τις γνώσεις που παίρνω.

Άγγελος: Αφού έχεις δουλέψει ένα μεγάλο διάστημα ως ορκωτός είσαι ένας ολοκληρωμένος επιστήμονας και μπορείς να δουλέψεις και από άλλες θέσεις μιας εταιρείας, π.χ. ως οικονομικός διευθυντής, ως μάνατζερ, στον εσωτερικό έλεγχο, ως οικονομικός σύμβουλος κ.ά.

Πιστεύω ότι ένας ορκωτός λογιστής αποκτά τόσες γνώσεις για μια εταιρεία που μπορεί να ασκήσει ακόμα και μάνατζμεντ. Εφόσον μπορεί να δώσει το ΟΚ για το going concern μιας εταιρείας, σημαίνει ότι γνωρίζει τομέλλοντης.  Στάθης Μακρής

Η σχέση αυτών που μαθαίνετε στο πανεπιστήμιο με αυτά που συναντάτε αργότερα στο επάγγελμα ποια είναι;

Χάρης: Μετά το πτυχίο θα δυσκολευτείς πάρα πολύ, χρειάζεσαι ειδικές γνώσεις. Τουλάχιστον πρέπει να έχεις κάνει το μετα- πτυχιακό του ΣΟΕΛ γιατί οι απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές μόλις βγεις στην αγορά.

Στάθης: Οι γνώσεις από ένα οικονομικό πανεπιστήμιο δεν είναι αρκετές όχι μόνον να βγούμε στο επάγγελμα αλλά ούτε για να συνεχίσουμε σε ένα μεταπτυχιακό ACCI, ΣΟΕΛ και αλλού. Θα πρόσθετα ότι δεν μας βοηθούν καν στο να διαμορφώσουμε έναν τρόπο σκέψης προσαρμοσμένο στο επάγγελμα. Όταν μπαίνεις στο μεταπτυχιακό ξεκινάς από το μηδέν, σε ελάχιστα μαθήματα έχουμε κάποιες βάσεις.

Άγγελος: Προσωπικά έκανα το μεταπτυχιακό μου στο εξωτερικό και σε διαφορετικό αντικείμενο. Στην ουσία μπήκα στο επάγγελμα χωρίς λογιστικές γνώσεις. Θα διαφωνήσω με τον Στάθη, το πανεπιστήμιο σου δίνει εκείνα τα εφόδια, κάποιες βάσεις οικονομίας και λογιστικής, που ένας συγκροτημένος άνθρωπος χρειάζεται για να συνεχίσει κάπου αλλού τις σπουδές του. Βεβαίως οι γνώσεις που παίρνεις από το πανεπιστήμιο δεν επαρκούν, αλλά σε βοηθά να σκέφτεσαι διαφορετικά, να ανακαλύψεις τον τρόπο σκέψης που θα σε βοηθήσει αργότερα να συνεχίσεις κάπου αλλού.

Χάρης: Μόνον αν πας στην κατεύθυνση λογιστικής θα έχεις κάποιες ειδικές γνώσεις, τα υπόλοιπα τμήματα των οικονομικών πανεπιστημίων δεν νομίζω ότι δίνουν μια τέτοια βοήθεια. Τα μαθήματα του πανεπιστημίου θα ακονίσουν το μυαλό σου, αλλά μέχρι εκεί.

Το επάγγελμα απαιτεί υψηλή ειδίκευση. Άραγε ένα μεταπτυχιακό φτάνει;

Άγγελος: Από καθαρά επαγγελματική άποψη τα μαθήματα του ΙΣΟΕΛ ή το gEs είναι υπεραρκετό. Από κει και πέρα πρέπει να ασχοληθείς ο ίδιος. Χρειάζονται ατελείωτες ώρες δουλειάς, διαβάσματος, για να έχεις την απαραίτητη πιστοποίηση και να γίνεις ορκωτός. Μετά μπορείς να προχωρήσεις όπου θέλεις. Προσωπικά κάνω και το CFA, που είναι η πιστοποίηση του χρηματοοικονομικού αναλυτή. Το βασικό εργαλείο, όμως, για το επάγγελμα παραμένει το IΣΟΕΛ ή το gEs.

Θεωρείτε ότι είναι το επάγγελμά σας μια επιλογή που σήμερα σας αποζημι- ώνει; Ήταν για σας μια καλή επιλογή;

Χάρης: Σήμερα είναι σε καλό επίπεδο και με τη διαδικασία του φορολογικού πιστοποιητικού που προστέθηκε μπορούμε να πούμε ότι είναι σε άνοδο. Σκεφτείτε ότι σήμερα οι περισσότερες εταιρείες κάνουν προσλήψεις. Βεβαίως εξαρτάται και τι ζητάει ο καθένας από το επάγγελμά του. Αν συνυπολογίσεις τις πολλές ώρες δουλειάς και διαβάσματος, σίγουρα δεν είναι ελκυστικό για τεμπέληδες. Θέλει πολλή προετοιμασία, συνεχή ενημέρωση.

Άγγελος: Οι αμοιβές στην αρχή είναι δυσανάλογες με τον κόπο που καταβάλλεις. Έχεις επίσης μεγάλη ευθύνη απέναντι στην υπογραφή που βάζεις ή στον ορκωτό που βοηθάς και αυτός βάζει την τελική υπογραφή. Αν κρίνεις αυτά, ίσως η αμοιβή στην αρχή φαίνεται μικρή. Μαθαίνεις όμως τόσα πολλά που αργότερα, είναι σίγουρο, θα τα κεφαλαιοποιήσεις και οικονομικά.

Οι αλλαγές με τη χρήση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων σας δυσκόλεψαν;

Χάρης: Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση του επαγγέλματος, το πιο δύσκολο κομμάτι σε μια επιχείρηση. Απαιτεί συνεχή ενημέρωση, γιατί κι αυτά αλλάζουν συνέχεια.

Άγγελος: Ίσως να δυσκολευόμαστε λιγότερο από τους παλιούς που έχουν συνηθίσει στο Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. Εμείς ξεκινάμε μαθαίνοντας παράλληλα και τα μεν και τα δε, είναι πιο εύκολο. Τα ΔΛΠ παραμένουν όμως μεγάλη πρόκληση. Αλλάζουν συχνά γιατί εξελίσσονται και πρέπει να είσαι πάντα ενήμερος.

Στάθης: Το καλό είναι ότι τα ΔΛΠ χρειάζονται τη λογική. Έχουν μια λογική, ενώ το ΛΣ πάει με το νόμο. Τα ΔΛΠ είναι πιο ελεύθερα.

Χάρης: Θα έλεγα είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα, έχουν τη λογική της εύλογης αξίας, να είναι, δηλαδή, πιο κοντά στην πραγματικότητα της εταιρείας. Ενώ το ΕΛΣ είχε ως γνώμονα τη συμμόρφωση με το νόμο.

Άγγελος: Στο πανεπιστήμιο δεν είσαι προετοιμασμένος ούτε για το ένα ούτε για το άλλο, αλλά σου δίνουν μια λογική να σκεφτείς.

Η χρήση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση του επαγγέλματος, το πιο δύσκολο κομμάτι σε μια επιχείρηση. Απαιτεί συνεχή ενημέρωση, γιατί κι αυτά αλλάζουν συνέχεια. Χάρης Μπινέρης

Βεβαίως, μη νομίζετε ότι οι αμοιβές στο εξωτερικό είναι πολύ καλύτερες, αλλά αυτό που κερδίζεις είναι η διαφορετική εμπειρία, η ηρεμία, μακριά από τη μαζική κατάθλιψη… Το κέρδος είναι ότι θα δουλέψεις σε πολύ μεγάλες εταιρείες, σε ένα άλλο επαγγελματικό περιβάλλον, πιο πλούσιο σε εμπειρίες. Άγγελος Αλαμάνος

Ποια ήταν για σας η μεγαλύτερη δυσκολία μέχρι τώρα που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε;

Άγγελος: Αυτό που με ξένισε πιο πολυ ήταν τα φορολογικά ζητήματα, π.χ. ότι  αλλάζουν συνεχώς οι νόμοι, δεν ξέρεις κάθε φορά με ποιο νόμο ελέγχεις. Αυτοί δε που ισχύουν και όσοι θεσπίζονται είναι δαιδαλώδεις.

Χάρης: Το ίδιο συμβαίνει και με την εργατική νομοθεσία. Μαθαίνεις τους νόμους και μετά πας σε μια επιχείρηση κι αυτοί έχουν ήδη αλλάξει και αλλάζουν συνεχώς.

Άγγελος: Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν δίναμε εξετάσεις ο νόμος στον όποιον εξεταζόμασταν ήταν ήδη αλλαγμένος. Κυνηγάς συνεχώς ένα αντικείμενο που αλλάζει με τη βούληση του πολιτικού προϊσταμένου και συνεχώς είσαι σε μια διαδικασία να κυνηγάς τι θα σου συμβεί. Ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο είναι αυτό που χαρακτηρίζει τις ώριμες οικονομίες. Εμείς όσο προχωράμε τόσο περιπλέκεται το φορολογικό σύστημα, μάλλον απομακρυνόμαστε από τις ώριμες οικονομίες.

Αν υπήρχε δυνατότητα να εργαστείτε έξω, θα πηγαίνατε;

Χάρης: Μάλλον, έτσι όπως είναι η κατάσταση στη χώρα σήμερα, θα επέλεγα να δουλέψω σε κάποια άλλη χώρα.

Στάθης: Σίγουρα δεν θα ήταν η πρώτη μου επιλογή, κυρίως για προσωπικούς λόγους, αλλά θα το σκεφτόμουν.

Άγγελος: Έχοντας και τη σπουδαστική εμπειρία από το Λονδίνο, το έχω σκεφτεί, δεν το αποκλείω. Βεβαίως, μη νομίζετε ότι οι αμοιβές είναι πολύ καλύτερες, αλλά αυτό που κερδίζεις είναι η διαφρετική εμπειρία, η ηρεμία, μακριά από τη μαζική κατάθλιψη… Το κέρδος είναι ότι θα δουλέψεις σε πολύ μεγάλες εταιρείες, σε ένα άλλο επαγγελματικό περιβάλλον, πιο πλούσιο σε εμπειρίες.

Με βάση τη μέχρι τώρα πείρα σας, ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, μερικά βασικά αρνητικά σημεία των ελληνικών επιχειρήσεων;

Άγγελος: Αυτό που έχω διαπιστώσει είναι ότι ο έλληνας επιχειρηματίας μέχρι που ξέσπασε η κρίση δεν είχε βάλει στο μυαλό του ότι τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά. Δεν είχε λάβει τα μέτρα του. Δεν ήταν λογικό να σκεφτεί κάποιος ότι δεν μπορεί να τρέχει για πάντα η ανάπτυξη στη χώρα με 5% και 6%;

Χάρης: Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις κάνουν λάθος στο πώς αντιμετωπίζουν, κάπως βιαστικά θα έλεγα, την ύφεση. Για παράδειγμα, πιστεύουν ότι οι απολύσεις είναι το πρώτο μέτρο. Μπορεί όμως να χρειάζεται κάτι άλλο: επενδύσεις, καινοτομία.

Άγγελος: Αν όλοι μαζί απολύουν εργαζόμενους, αυτό επιφέρει ύφεση. Από την άλλη, αν απολύσεις χρήσιμα στελέχη που σε στήριξαν, έχουν γνώσεις και πείρα, όταν θα αλλάξει το κλίμα και θα τους χρειάζεσαι, δεν θα τους έχεις δίπλα σου. Είναι κοντόφθαλμος τρόπος να επιλέξεις τις απολύσεις ως πρώτη ενέργεια στην ύφεση.

Στάθης: Επίσης οι επιχειρήσεις έχουν το πρόβλημα ότι ο βασικός μέτοχος ασκεί και το μάνατζμεντ της εταιρείας. Και έτσι πολ- λές φορές δεν διαχωρίζεται το ταμείο της  εταιρείας από αυτό του βασικού μετόχου…

Μήπως είναι γενικότερα ένα αγκάθι το πρόβλημα της εταιρικής διακυβέρνησης;

Άγγελος: Η εταιρική διακυβέρνηση έπιβάλλει τον διαχωρισμό του κεφαλαίου από την διοίκηση αυτού. Στην Ελλάδα, που η τυπική μέση επιχείρηση είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους, είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τον μέτοχο από τη διοίκηση. Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν κάνει κάποια βήματα, κάποιες δεν το έχουν λύσει ακόμα. Πάντως ο μικρο μέτοχος χρειάζεται προστασία και εδώ ο ρόλος του ελεγκτή είναι σημαντικός.

Χάρης: Σε αυτό το κομμάτι έχουν πολλά να γίνουν ακόμα, το είδαμε στις επιχειρήσεις σαν το Alter, τον Λαυρεντιάδη κ.ά.

Άγγελος: Υπάρχει πάντα το πρόβλημα τι είναι νομότυπο, τι είναι ηθικό και ποια είναι η θέση του ελεγκτή. Η θέση του ελεγκτή είναι πολύ σοβαρή και λεπτή, όπως στην περίπτωση του going concern ή τώρα με το φορολογικό πιστοποιητικό. Το φορολογικό πιστοποιητικό είναι μια μεγάλη πρόκληση για τον κλάδο και για μας τους ελεγκτές.

Θα θέλατε να συμπληρώσετε κάτι για το τέλος;

Άγγελος: Τώρα είναι η ευκαιρία να κάνουμε όσο πιο πολλά μπορούμε, να μάθουμε, να έχουμε εμπειρίες.

Χάρης, Στάθης: Συμφωνούμε.

Σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση.