Γιώργος Σαμοθράκης
Ορκωτός ελεγκτής λογιστής, Αντιπρόεδρος εποπτικού συμβουλίου, πρόεδρος της Audit Services Α.Ε.
Μια σύνοψη των σημαντικών φορολογικών θεμάτων όπως προκύπτουν από το μνημόνιο και τις νομοθετικές πράξεις.
Το κείμενο που ακολουθεί αποσκοπεί να παραθέσει με συνοπτικό τρόπο τα σημαντικά φορολογικά θέματα που προκύπτουν από το Μνημόνιο, επειδή αυτά είναι διάσπαρτα:
– στο Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής,
– στο Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής και
– στο Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης.
Τα προαναφερόμενα Μνημόνια στις περισσότερες περιπτώσεις περιγράφουν συγκεκριμένους στόχους, χωρίς όμως να εξειδικεύουν πάντοτε τις λεπτομέρειες επίτευξης αυτών των στόχων. Οι λεπτομέρειες αυτές (π.χ. ποιες φοροαπαλλαγές θα καταργηθούν, πόσο θα αυξηθούν οι αντικειμενικές αξίες ακινήτων κ.λπ.) αναμένεται να καθοριστούν με την ψήφιση των σχετικών νόμων ή την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων. Τα σπουδαιότερα φορολογικά θέματα, όπως αναφέρονται στα Μνημόνια, μπορεί να ταξινομηθούν, όχι απαραίτητα με σειρά σπουδαιότητας, ως εξής:
α) Φορολογική μεταρρύθμιση με ουδέτερη δημοσιονομική επίπτωση η οποία θα:
– διευκολύνει τη μείωση των φορολογικών συντελεστών,
– διευρύνει τη φορολογική βάση,
– απλοποιήσει το φορολογικό σύστημα,
– αναδιαρθρώσει το φορολογικό βάρος στις φορολογικές κλίμακες. Η φορολογική μεταρρύθμιση θα περιλαμβάνει δημόσια διαβούλευση, αναθεώρηση από την τρόικα και κατάθεση επίσημης πρότασης στη Βουλή μέχρι τον Ιούνιο 2012, όπου θα καλύψει θέματα όπως:
– αντικατάσταση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων με απλούστερη νομοθεσία,
– εξάλειψη ορισμένων φοροαπαλλαγών και προνομιακών καθεστώτων,
– απλοποίηση ΦΠΑ,
– ενιαία φορολόγηση ορισμένων εισοδημάτων,
– απλοποίηση φορολογίας φυσικών και νομικών προσώπων.
Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2012 η κυβέρνηση πρέπει να έχει αναγγείλει πλήρες χρονοδιάγραμμα ενδιάμεσων σταδίων, μέχρι την κατάθεση της πρότασης για τη φορολογική μεταρρύθμιση. Μέχρι τον Ιούνιο 2012 η κυβέρνηση θα αναθεωρήσει τις αντικειμενικές αξίες της ακίνητης περιουσίας για να τις ευθυγραμμίσει σε μεγαλύτερο βαθμό με τις τιμές της αγοράς.
β) Θεσμικές μεταβολές με στόχο τη βελτίωση των εσόδων που κυρίως αφορούν:
– Επίλυση φορολογικών διαφορών υποχρεωτικά πρώτα εξωδικαστικά (από επιτροπή), πριν την προσφυγή στο δικαστήριο.
– Απαγόρευση αναστολής της ποινικής δίωξης και της δέσμευσης κεφαλαίων ή περιουσίας.
– Δυνατότητα καταβολής εκπρόθεσμων φόρων με δόσεις, μόνο για ποσά κάτω των 10.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα και κάτω από 75.000 ευρώ για εταιρείες.
– Δέσμευση για κατάργηση νέων φορολογικών αμνηστιών.
– Αντιμετώπιση των συσσωρευμένων εκ-κρεμών δικαστικών υποθέσεων με στόχο τον ορισμό δικασίμων για το 50% των εκ- κρεμών υποθέσεων έως το τέλος Ιουνίου 2012, για το 80% έως το τέλος του 2012 και για το 100% έως το τέλος του 2013.
– Επιτάχυνση της διεκπεραίωσης υποθέσεων και βελτίωση της απόδοσης των δικαστηρίων.
γ) Φοροδιαφυγή με βάση σχέδιο δράσης το οποίο προβλέπει ότι η κυβέρνηση θα:
– εντείνει τους ελέγχους φορολογουμένων με μεγάλη οικονομική επιφάνεια ως και των ελεύθερων επαγγελματιών,
– υιοθετήσει αποτελεσματικότερες μεθόδους για την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος,
– παρακολουθήσει την πρόοδο στο συγκεκριμένο θέμα σύμφωνα με μετρήσιμους στόχους και δείκτες,
– ολοκληρώσει 75 γενικούς φορολογικούς ελέγχους και 225 ελέγχους ΦΠΑ φορολογουμένων μεγάλης οικονομικής επιφάνειας, που αποτελούν προαπαιτούμενο για την εκταμίευση,
– προβεί σε αύξηση του αριθμού των φορολογικών ελεγκτών, συγχώνευση εφοριών, εκσυγχρονισμό τρόπου καταβολής οφειλών, δημοσίευση στο Διαδίκτυο βασικών δεικτών απόδοσης των εφοριών, εγκατάσταση νέου συστήματος πληροφορικής που θα διασύνδεει όλες τις εφορίες.
δ) Λοιπά μέτρα με στόχο, εκτός των άλλων, τη βελτίωση της διοίκησης των εσόδων, που προβλέπουν:
– Αναβάθμιση του φοροελεγκτικού προσωπικού και αξιολόγηση της επίδοσης των διευθυντών.
– Σύσταση των υπηρεσιών εσωτερικών υποθέσεων.
– Προστασία όσων καταγγέλλουν περιπτώσεις διαφθοράς.
– Θέσπιση στοιχείων για έλεγχο και δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων υπαλλήλων της φορολογικής διοίκησης.
– Κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου κατά της διαφθοράς έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2012.
– Διορισμό γενικού γραμματέα Διοίκησης Εσόδων, έως το τέλος Μαρτίου 2012, που θα είναι άτομο με επαγγελματική πορεία, επιτεύγματα φορολογικής συμμόρφωσης και σημαντική εμπειρία.
Τα προαναφερόμενα, αν υλοποιηθούν, θα έχουν ως αποτέλεσμα, εκτός της τυχόν συνεισφοράς στη δημοσιονομική προσαρμογή, και:
α) την αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων, σε ορισμένες περιπτώσεις όχι με δίκαιο τρόπο (π.χ. κατάργηση φοροαπαλλαγών, φορολόγηση των ενοικίων αυτοτελώς κ.λπ.), αλλά και
β) μία φορολογική μεταρρύθμιση την οποία εναγωνίως επιζητεί η χώρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, τον αποτελεσματικότερο φορολογικό έλεγχο, την αποδοτικότερη είσπραξη εσόδων, την απλοποίηση των φορολογικών διατάξεων, τον εξορθολογισμό των φόρων.