Ορκωτός ελεγκτής λογιστής – partner, Grant Thornton
H Υπουργική Απόφαση ΠΟΛ 1159/2011 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1657/26.7.2011 αναφέρεται στο πιστοποιητικό φορολογικού ελέγχου που εκδίδεται από τους νόμιμους ελεγκτές, καθώς και στο σχετικό πρόγραμμα έλεγχου (Παράρτημα ΙΙΙ), σύμφωνα με όσα προβλέπονται από το άρθρο 82 παρ. 5 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 2238/94), όπως αυτό συμπληρώθηκε με το άρθρο 21 παρ. 10β του Ν. 3943/2011.
Με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης και τη σχετική εγκύκλιο (Αρ. πρωτ. ΓΔ. ΦΟΡΕΛ/ΔΗΜΕΣ 1156477 ΕΞ 16.11.2011, όπου παρέχονται διευκρινίσεις σε αρκετά σημεία της ΠΟΛ.1159/22.7.2011) επέρχονται σημαντικές αλλαγές, που μεταβάλλουν το πλαίσιο διενέργειας των φορολογικών ελέγχων, σε ό,τι αφορά το χρόνο διενέργειας του ελέγχου, την οριστικοποίηση των φορολογικών υποχρεώσεων των εταιρειών και την έκταση και το βαθμό τεκμηρίωσης των διαδικασιών που θα εφαρμοστούν.
Βασικό πλεονέκτημα του νέου πλαισίου του φορολογικού ελέγχου είναι η άμεση, σε σχέση με το παρελθόν, οριστικοποίηση των φορολογικών υποχρεώσεων των εταιρειών. Η οριστικοποίηση αυτή επέρχεται το αργότερο σε διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης (στην περίπτωση που αυτή έχει εκδοθεί με σύμφωνη γνώμη) από τους νόμιμους ελεγκτές σε ιστότοπο του Υπουργείου Οικονομικών.
Έκδοση Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού Το Ετήσιο Φορολογικό Πιστοποιητικό αφορά τις Α.Ε. και τις ΕΠΕ των οποίων οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά από νόμιμους ελεγκτές ή ελεγκτικά γραφεία βάσει γενικών ή ειδικών διατάξεων και εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από νόμιμους ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία παράλληλα με τον τακτικό έλεγχο.
Οι υπόχρεες εταιρείες υπάγονται στις διαδικασίες της ΠΟΛ 1159/2011 για ισολογισμούς που κλείνουν από 30/6/2011 και μετά. Ο νόμιμος ελεγκτής ή το ελεγκτικό γραφείο, εντός δέκα (10) ημερών από την ανάληψη ή μη του διαχειριστικού ελέγχου ο οποίος περιλαμβάνει και τη χορήγηση του Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού, υποχρεούνται να ενημερώσουν για το γεγονός αυτό την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών. Ειδικά για τις εταιρείες που κλείνουν ισολογισμό μέχρι 31.12.2011 η ανωτέρω ενημέρωση θα γίνει μέχρι 10.1.2012.
Το Ετήσιο Φορολογικό Πιστοποιητικό, ως προϊόν εργασίας διασφάλισης, δεν αντίκειται προς τους κανόνες ανεξαρτησίας που ισχύουν για το ελεγκτικό επάγγελμα και μπορεί να υπογράφεται είτε από το νόμιμο ελεγκτή που υπογράφει την έκθεση του τακτικού ελέγχου (που προβλέπεται από τα άρθρα 36 και 37 του κωδ. Ν. 2190/1920) ή από άλλο νόμιμο ελεγκτή, ο οποίος όμως υποχρεωτικά ανήκει στο ίδιο ελεγκτικό γραφείο. Όταν τον έλεγχο της οικονομικής διαχείρισης, σύμφωνα με τα ανωτέρω άρθρα του Ν. 2190/1920, έχουν αναλάβει να τον εκτελέσουν από κοινού νόμιμοι ελεγκτές από δύο ξεχωριστά ελεγκτικά γραφεία, η διεξαγωγή της εργασίας για την έκδοση του φορολογικού πιστοποιητικού διέπεται από όρους παρόμοιους με αυτούς του από κοινού εκτελούμενου έλεγχου της οικονομικής διαχείρισης.
Υπεύθυνοι για τη σύνταξη και αλήθεια των φορολογικών εγγράφων Υπεύθυνες για τη σύνταξη όλων των φορολογικών εγγράφων των ελεγχόμενων εταιρειών είναι οι διοικήσεις τους. Ο προσδιορισμός των φορολογικών αναμορφώσεων των αποτελεσμάτων με τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται θα πρέπει να προκύπτει αναλυτικά από τα τηρούμενα βιβλία. Τα ποσά των δαπανών που δεν αναγνωρίζονται για λόγους παραγωγικότητας καταχωρούνται από 1.1.2012 και μετά αναλυτικά σε λογαριασμούς τάξεως, είτε άμεσα από τους καταχωρητές των εγγραφών ή το αργότερο μέχρι την οριστικοποίηση των λογιστικών εγγραφών κάθε μήνα. Σε περίπτωση που ο νόμιμος ελεγκτής ή το ελεγκτικό γραφείο διαπιστώσει μετά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου και άλλες δαπάνες εκτός των ανωτέρω που δεν αναγνωρίζονται για λόγους παραγωγικότητας, τότε η καταχώρησή τους σε λογαριασμούς τάξης μπορεί να γίνει με τις εγγραφές κλεισίματος ισολογισμού. Ειδικά για τις εταιρείες που η διαχειριστική τους περίοδος λήγει μέχρι 31.12.2011 και είναι υποχρεωτικά ελεγκτέες, δεν υποχρεούνται στην καταχώρηση σε λογαριασμούς τάξης, ως ανωτέρω, αλλά αντι αυτού παράγουν αναλυτικό ηλεκτρονικό αρχείο των δαπανών αυτών, που διαφυ- λάττουν οι ίδιες και ο νόμιμος ελεγκτής ή το ελεγκτικό γραφείο.
Όλα τα φορολογικά έγγραφα της εταιρείας υπογράφονται από «λογιστή φοροτεχνικό», κάτοχο ειδικής άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του Ν. 2525/1997, όπως ισχύει.
Περιεχόμενο Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού Το Ετήσιο Φορολογικό Πιστοποιητικό των νόμιμων ελεγκτών και των ελεγκτικών γραφείων διακρίνεται σε δύο τμήματα, στην « Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» και στο «Προσάρτημα των αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων». Η Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης συντάσσεται σύμφωνα με τα υποδείγματα που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της ΠΟΛ 1159/2011, διέπεται από το πλαίσιο που προβλέπεται από το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης (ΔΠΕΔ) 3000, « Έργα Διασφάλισης πέραν ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης» και καλύπτει όλα τα αντικείμενα που προβλέπονται από το ελεγκτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της ίδιας ΠΟΛ. Το Προσάρτημα των αναλυτικών πληροφοριακών στοιχείων περιλαμβάνει:
– Πληροφορίες για την ελεγχόμενη εταιρεία.
– Ανάλυση των ευρημάτων του ελέγχου.
– Βεβαίωση ότι τα δεδομένα του ελέγχου τέθηκαν εγγράφως υπόψη της επιχείρησης και αυτή διατύπωσε εγγράφως τις παρατηρήσεις της.
– Στην περίπτωση εντοπισμού παραβάσεων, τις απόψεις της διοίκησης της εταιρείας και του λογιστή φοροτεχνικού που υπογράφει τις φορολογικές καταστάσεις, ο οποίος πρέπει να αιτιολογήσει τον μη εντοπισμό της παράβασης, εφαρμοζόμενων στη συνέχεια των διατάξεων του Ν. 2523/1997. Το Προσάρτημα των αναλυτικών πληρο- φοριακών στοιχείων περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της ΠΟΛ 1159/2011.
Τύπος και ισχύς Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης (ΕΦΣ)
Διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:
α) Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης χωρίς επιφύλαξη. Σε χρονικό διάστημα 15 ημερών από την υποβολή της ΕΦΣ στο Υπουργείο Οικονομικών, αποστέλλεται στην ελεγχόμενη εταιρεία επιστολή στην οποία αναφέρεται το γεγονός ότι δεν εντοπίστηκαν παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας από τους νόμιμους ελεγκτές, ότι αυτό γίνεται καταρχήν δεκτό και ότι οι φορολογικές εγγραφές θα οριστικοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση των δειγματοληπτικών ελέγχων που θα διενεργηθούν.
Σε 18 μήνες από την έκδοση ΕΦΣ με σύμφωνη γνώμη και με την προϋπόθεση ότι δεν έχουν εντοπισθεί φορολογικές παραβάσεις από τους ελέγχους του υπουργείου, θεωρείται περαιωμένος ο έλεγχος της συγκεκριμένης εταιρικής χρήσης και δυνατότητα άλλου ελέγχου υπάρχει μόνο στην περίπτωση ενδείξεων για σημαντικές παραβάσεις, που δεν εντοπίστηκαν από τον διενεργηθέντα έλεγχο.
β) Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης με θέματα έμφασης. Στις περιπτώσεις που προκύπτουν θέματα για τα οποία αμφισβητείται η φορολογική τους μεταχείριση, αυτά επισημαίνονται ως θέματα έμφασης. Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται από την αρμόδια ελεγκτική υπηρεσία εντολή ελέγχου για τα θέματα έμφασης.
γ) Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης με επιφύλαξη. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες από την ΕΦΣ των νόμιμων ελεγκτών προκύψουν συμπεράσματα με επιφύλαξη, τότε εκδίδεται εντολή ελέγχου από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών μόνο για τα θέματα για τα οποία έχει εκφραστεί επιφύλαξη από το νόμιμο ελεγκτή ή το ελεγκτικό γραφείο, εφόσον όμως δεν συ- ντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 5 της ΠΟΛ 1159/22.7.2011. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να ολοκληρωθεί το αργότερο εντός δεκαοκτώ (18) μηνών από την έκδοση της ΕΦΣ.
δ) Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης με αρνητικό συμπέρασμα ή αδυναμία έκφρασης συμπεράσματος. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, από την υποβολή της ΕΦΣ από τους νόμιμους ελεγκτές προκύπτει αδυναμία έκφρασης συμπεράσματος ή αρνητικό συμπέρασμα, εκδίδεται εντολή ελέγχου από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.
Η διοίκηση της ελεγχόμενης εταιρείας και ο λογιστής φοροτέχνης που υπογράφει τις φορολογικές δηλώσεις της υποβάλλουν υπόψη του νόμιμου ελεγκτή ή του ελεγκτικού γραφείου εγγράφως εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ΕΦΣ στη διοίκηση της ελεγχόμενης εταιρείας, τις απόψεις και τις σχετικές παρατηρήσεις τους.
Πρόγραμμα ελέγχου και τεκμηρίωση από νόμιμους ελεγκτές Οι νόμιμοι ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία υποχρεούνται στην τήρηση αναλυτικού φακέλου τεκμηρίωσης του φορολογικού ελέγχου, όπου περιγράφεται αναλυτικά η ελεγκτική εργασία που διενεργήθηκε, με τεκμηρίωση για κάθε φορολογικό αντικείμενο που εξετάζεται και των ευρημάτων του ελέγχου.
Μέρος της ελεγκτικής τεκμηρίωσης αποτελεί και το συμπληρωμένο πρόγραμμα ελέγχου, το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί στο σύνολό του και να έχει υπογραφεί από τον υπεύθυνο νόμιμο ελεγκτή. Το Πρόγραμμα ελέγχου περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της ΠΟΛ 1159/2011. Για κάθε ελεγκτικό βήμα που περιγράφεται σε αυτό θα πρέπει να υπάρχει αντίστοιχη παραπομπή στο φάκελο ελέγχου όπου να αναλύονται τουλάχιστον τα ακόλουθα:
1. Μεθοδολογία επιλογής δείγματος (αν δεν ορίζεται από το πρόγραμμα).
2. Αναλυτική περιγραφή εκτελεσθείσας εργασίας.
3. Ευρήματα που προέκυψαν από την ελεγκτική εργασία.
4. Τελικό συμπέρασμα ελέγχου. Το πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο και απαιτείται η πλήρης τεκμηρίωση των διαδικασιών και συμπερασμάτων του ελέγχου και η κατάρτιση σχετικού φακέλου.
Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαίο τον έγκαιρο προγραμματισμό των εργασιών για την υλοποίηση του ελέγχου από τον νόμιμο ελεγκτή, καθώς και τη συνεχή συνεργασία των οικονομικών υπηρεσιών του ελεγχόμενου για την παροχή των αναγκαίων στοιχείων, ώστε να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση του έργου εντός των χρονοδιαγραμμάτων που ορίζονται από την ΠΟΛ 1159/2011.
Ελεγκτικά ζητήματα που δεν καλύπτονται από την ΠΟΛ 1159/2011 και το προ- γράμματα ελέγχου του Παραρτήματος III αυτής θα αντιμετωπίζονται σύμφωνα με το πλαίσιο που προδιαγράφεται από το Διεθνές Πρότυπο Εργασιών Διασφάλισης (ΔΠΕΔ) 3000 « Έργα Διασφάλισης πέραν ελέγχου ή Επισκόπησης Ιστορικής Οικονομικής Πληροφόρησης».
Η τεκμηρίωση του φορολογικού έλεγχου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο εντός 60 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της ΕΦΣ στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ειδικά φορολογικά αντικείμενα προς έλεγχο
Τα ειδικά φορολογικά αντικείμενα για τα οποία θα πραγματοποιηθεί ο έλεγχος αναφέρονται στα ακόλουθα:
– Έλεγχος Φορολογίας Εισοδήματος.
– Έλεγχος Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ).
– Έλεγχος Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (ΚΒΣ).
– Έλεγχος φορολογίας ακινήτων.
– Έλεγχος Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ).
– Έλεγχος Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9).
– Έλεγχος Φόρου υπεραξίας από αναπροσαρμογή ακινήτων (Ν. 2065/1992).
– Έλεγχος Τέλους χαρτοσήμου.
-Υποχρεώσεις παρακρατούμενων φόρων.
– Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων.
– Ενδοομιλικές Συναλλαγές (φάκελος τεκμηρίωσης Transfer Pricing).
– E-Commerce. Στην περίπτωση των ενδοομιλικών συναλλαγών θα πρέπει να εξεταστεί από τους νόμιμους ελεγκτές αν η ελεγχόμενη εταιρεία έχει συντάξει φάκελο τεκμηρίωσης σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις του Ν. 2238/1994. Συνεπώς θα πρέπει να συντάσσεται ο σχετικός φάκελος και να τίθεται στην διάθεση των νόμιμων ελεγκτών κατά τη διάρ- κεια του διενεργούμενου ελέγχου.
Η εκπτωσιμότητα των δαπανών ελέγχεται σε δειγματοληπτική βάση. Για τον προσδιορισμό του δείγματος επιλέγονται καταρχήν προς έλεγχο οι δαπάνες που υπερβαίνουν συγκεκριμένα όρια, τα οποία καθορίζονται με βάση τα ακαθάριστα έσοδα της ελεγχόμενης εταιρείας, όπως αναλύεται στον ακόλουθο πίνακα:
Αν δεν καλύπτεται το 10% των δαπανών ανά κατηγορία δαπάνης με βάση την παραπάνω μεθοδολογία, θα επιλέγονται επι- πλέον δαπάνες προκειμένου να συμπληρωθεί το σχετικό όριο.
Σημειώνεται ότι:
– Στις περιπτώσεις που αναφέρεται από το πρόγραμμα ελέγχου συγκεκριμένο δείγμα θα επιλέγεται το δείγμα αυτό.
– Οι δαπάνες επιβατηγών αυτοκινήτων, συνεδρίων, δεξιώσεων, φόρων, τελών και προβλέψεων ελέγχονται ανεξαρτήτως ποσού.
– Ο νόμιμος ελεγκτής, σε περιπτώσεις εντοπισμού παραβάσεων υποχρεούται να επεκτείνει τις ελεγκτικές του διαδικασίες προκειμένου να ελέγξει με τον πλέον κατάλληλο τρόπο το συγκεκριμένο φορολογικό αντικείμενο. Σε αυτήν την περίπτωση δεν εφαρμόζονται τα όσα αναφέρονται παραπάνω για τα δείγματα ελέγχου. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα δείγματα και τα όρια ελέγχου δαπανών που προβλέπονται στο πρόγραμμα ελέγχου της ΠΟΛ.1159/22.7.2011 απαιτούν, κατά την επαγγελματική κρίση του νόμιμου ελεγκτή ή του ελεγκτικού γραφείου, ελεγκτικές εργασίες που καθίστανται απρόσφορες για την αντιμετώπιση του κινδύνου των φορολογικών αντικειμένων, οι ανωτέρω δύνανται να πραγματοποιήσουν διαφορετικής έκτασης ελεγκτικές εργασίες, με την προϋπόθεση πάντα ότι θα παρέχεται κατάλληλη τεκμηρίωση για την επάρκειά τους σε σχέση με την αντι- μετώπιση του κινδύνου ουσιώδους ανακρίβειας, σύμφωνα πάντοτε με το ΔΠΕΔ 3000.
Δειγματοληπτικοί έλεγχοι από την φορολογική αρχή
Από τις εταιρείες που ελέγχονται επιλέγεται δείγμα τουλάχιστον της τάξης του 9% για έλεγχο, με κριτήρια που ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών. Οι έλεγχοι αυτοί διενεργούνται από τις αρμόδιες ελε- γκτικές υπηρεσίες και ολοκληρώνονται σε διάστημα όχι αργότερο των δεκαοχτω (18) μηνών από την προθεσμία υποβολής της Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης (ΕΦΣ) στη βάση δεδομένων της ΓΓΠΣ από τους νόμιμους ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία.
Οι έλεγχοι από τις αρμόδιες φορολογικές ελεγκτικές υπηρεσίες καλύπτουν όλα τα φορολογικά αντικείμενα που ορίζονται στο πρόγραμμα ελέγχου.
Για λοιπές περιπτώσεις τακτικών ελέγχων, εκτός του δείγματος 9%, το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να διενεργεί τακτικούς ελέγχους σε πρόσθετο αριθμό εταιρειών, μετά από συγκεκριμένη διαδικασία, βάσει των ειδικών κριτηρίων που ακολουθούν:
α) Όταν διαπιστωθεί/ούν:
– λήψη ή έκδοση πλαστών-εικονικών φορολογικών στοιχείων,
– συναλλαγές με ανύπαρκτες φορολογικά εταιρείες και
– περιπτώσεις για τις οποίες προέκυψαν παραβάσεις του άρθρου 39 και 39Α του Ν. 2238/1994 (transfer pricing),
– στοιχεία ή ενδείξεις για παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας από εσωτερικη ή εξωτερική πληροφόρηση ή επεξεργασία δεδομένων,
– μη έκδοση Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης από τους νόμιμους ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία στις ημερομηνίες που ορίζονται σαν καταληκτικές για τη χορήγησή της,
– αναφορά από τους νόμιμους ελεγκτές ότι δεν τους δόθηκαν οι αναγκαίες πληροφορίες σε ό,τι αφορά το φορολογικό έλεγχο που διενήργησαν και περιπτώσεις ελέγχων εταιρειών κατά τους οποίους έχουν προκύψει στοιχεία για παράβαση των διατάξεων του Ν. 3693/2008 από τους νόμιμους ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία,
– αφύσικες διαφοροποιήσεις αμοιβών των νομίμων ελεγκτών και των ελεγκτικών γραφείων για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι αντίκεινται στα συναλλακτικά ήθη
β) Άσκηση δίωξης μελών του Δ.Σ. σύμφωνα με τις διατάξεις περί νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
γ) Συγκέντρωση του ελέγχου σε ποσοστο πάνω από 70% του κλάδου από το ίδιο ελεγκτικό γραφείο.
δ) Σε περίπτωση που οι λογιστικές διαφορές που προσδιορίζονται από τους νόμιμους ελεγκτές, και αφορούν αποκλειστικά την παραγωγικότητα των δαπανών, είναι μικρότερες του 0,5% των ακαθαρίστων εσόδων, η υπόθεση παραπέμπεται για έλεγχο της παραγωγικότητας των δαπανών από τη φορολογική αρχή, μετά από εισήγηση του προϊσταμένου της ελεγκτικής υπηρεσίας και απόφαση της επιτροπής του άρθρου 5/παρ. 4 της ΠΟΛ 1159/2011. Διευκρινίζεται ότι στο 0,5% των αναμορφούμενων ανωτέρω δαπα- νών συνυπολογίζονται και οι δηλούμενες λογιστικές διαφορές που αφορούν τις δαπάνες των περιπτώσεων (β), (μ), (ψ) και (σ) της παρ. 1 του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 2238/1994), όπως αυτές προσδιορίζονται από την ελεγχόμενη επιχείρηση. Εάν δεν έχει προσδιοριστεί το προαναφερόμενο ποσοστό 0,5% στις ανωτέρω δαπάνες, θα εκδίδεται Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης με συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη, με σχετική αναφορά στην παράγραφο «Αναφορά επί λοιπών θεμάτων» της ΕΦΣ.
Ποιοτικός έλεγχος του έργου των νόμιμων ελεγκτών και ελεγκτικών γραφείων Ο ποιοτικός έλεγχος διενεργείται από στελέχη της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ), συνεπικουρούμενα από ελεγκτές του Υπουργείου Οικονομικών και είναι ανεξάρτητος από τον έλεγχο που διενεργείται από τη φορολογική αρχή.
Το δείγμα φακέλων που θα ελεγχθεί επιλέγεται με κριτήρια που καθορίζονται από την ΕΛΤΕ (έλεγχος ενός φακέλου για κάθε νόμιμο ελεγκτή και ελεγκτικό γραφείο, τουλάχιστον μία φορά σε κάθε τριετία και έλεγχος σε κάθε ελεγκτική εταιρεία, για έναν ή περισσότερους φακέλους, κάθε έτος).
Ο ποιοτικός έλεγχος γίνεται στους φακέλους τεκμηρίωσης των νόμιμων ελεγκτών και ελεγκτικών γραφείων, που είναι υποχρεωμένοι να παράσχουν όλες τις απαραίτητες εξηγήσεις στους ελεγκτές.
Με βάση τα ευρήματα που θα προκύψουν θα γίνονται παρατηρήσεις για βελτίωση του τρόπου άσκησης του έργου των νομίμων ελεγκτών και ελεγκτικών γραφείων ή, σε περίπτωση σοβαρών ελλείψεων, θα γίνεται παραπομπή υποθέσεων στα πειθαρχικά όργανα της ΕΛΤΕ.
Σύνοψη των διαπιστώσεων των ποιοτικών ελέγχων για κάθε ελεγκτική εταιρεία, που αφορούν τη χορήγηση των φορολογικών πιστοποιητικών, θα δημοσιοποιείται στο Διαδίκτυο.
Αμοιβές και κυρώσεις των νόμιμων ελεγκτών Αμοιβές νόμιμων ελεγκτών Οι αμοιβές των νόμιμων ελεγκτών και των ελεγκτικών γραφείων προσδιορίζονται με βάση τα δεδομένα της αγοράς με ελεύθερη διαπραγμάτευση, και εκπίπτουν από τα φορολογητέα έσοδα των ελεγχόμενων επιχειρήσεων.
Οι περιπτώσεις διαφοροποιήσεων για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι αντίκεινται στα συναλλακτικά ήθη θα εξετάζονται από ειδική επιτροπή και εφόσον αυτές κριθούν ως αφύσικες θα παραπέμπονται οι σχετικές υποθέσεις για τακτικό έλεγχο.
Κυρώσεις νόμιμων ελεγκτών
Εφόσον από μεταγενέστερο έλεγχο της φορολογικής αρχής προκύψουν πρόσθετες επιβαρύνσεις σε σχέση με τα φορολογητέα αντικείμενα του προγράμματος ελέγχου, επιβάλλεται στο νόμιμο ελεγκτή πρόστιμο από € 10.000 έως € 100.000, ανεξάρτητα αν οι πρόσθετες επιβαρύνσεις θα καταβληθούν από την ελεγχόμενη εταιρεία. Τα παραπάνω πρόστιμα επιβάλλονται και στο ελεγκτικό γραφείο στο οποίο ανήκει ο νόμιμος ελεγκτής και δημοσιοποιούνται σε ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών.
Οι νόμιμοι ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία, πέραν των διοικητικών ή ποινικών συνεπειών που συνεπάγεται η μη ορθή εκπλήρωση των καθηκόντων τους, φέρουν αλληλέγγυα, περιορισμένη ευθύνη, για τις περιπτώσεις που δεν συνιστούν δόλο από την πλευρά τους και υπήρξε απώλεια για τα έσοδα του δημοσίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του Ν. 3693/2008.
Χρονοδιάγραμμα έκδοσης ετήσιου φορολογικού πιστοποιητικου
Η Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης υποβάλλεται στην ελεγχόμενη εταιρεία εντός 10 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Παράλληλα, οι νόμιμοι ελεγκτές υποχρεούνται να την υποβάλλουν και ηλεκτρονικά στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) εντός 10 ημερών από την καταληκτική ημερομηνία έγκρισης του ισολογισμού της εταιρείας από την Γενική Συνέλευση των μετόχων. Στην περίπτωση των ΕΠΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συνέλευση των Εταίρων λαμβάνει χώρα το αργότερο τρεις μήνες μετά τη λήξη της χρήσης, η εφαρμογή των παραπάνω θα οδηγούσε στην υποχρέωση υποβολής από τους νόμιμους ελεγκτές της Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης πριν την υποβολή της δήλωσης φορολογίας από την εταιρεία. Κατά τη γνώμη μας, χρειάζεται να διευκρινιστεί ότι η προθεσμία υποβολής της Έκθεσης Φορολογικής Συμμόρφωσης στο Υπουργείο Οικονομικών, τόσο για τις Α.Ε. όσο και για τις ΕΠΕ είναι η 10η ημέρα του έβδομου μήνα από τη λήξη της διαχειριστικής χρήσης, καθώς το εν λόγω θέμα δεν διευκρινίστηκε με την από 16/11/2011 εγκύκλιο (Αρ. πρωτ. ΓΔ. ΦΟ- ΡΕΛ/ΔΗΜΕΣ 1156477 ΕΞ).
Λοιπά θέματα
Οι νόμιμοι ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία μπορούν να υποβάλλουν γραπτά ερωτήματα, επί ειδικών θεμάτων τεχνικής φύσης που ανακύπτουν κατά τον έλεγχό τους, στη Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων.
Σε περίπτωση που για κάποιο θέμα υπάρχει σοβαρή αμφιβολία για την αντιμετώπισή του από το νόμιμο ελεγκτή και το ελεγκτικό γραφείο, αυτή η αμφιβολία θα εκφραστεί σαν έμφαση στην έκθεσή του. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων θα αναπτύξει ειδική εφαρμογή παρακολούθησης αυτών των ελέγχων, που θα αρχίσει να λειτουργεί το αργότερο μέχρι την 30.11.2011.