ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Μ.ΓΙΩΓΟΣ
ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ, ΣΟΛ Α.Ε.Ο.Ε.
Στη χώρα της εικονικής ευημερίας, ένας οικονομικός σεισμός και ένα τσουνάμι φορολογικών μέτρων ξέβρασαν τον Έλληνα σε μια νέα πραγματικότητα. Με αφετηρία την υποβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου, ο «ευρωπαίος έλληνας πολίτης» αναζητά τα αίτια και επιχειρεί να υιοθετήσει τομές καθοριστικές για την επίλυση του προβλήματος. Ανάμεσα σ’ αυτά τα αίτια, κυρίαρχη θέση κατέχει η «έλλειψη φορολογικής συνείδησης». Δημιουργούνται λοιπόν τα εξής ερωτήματα:
➔Αντιλαμβάνεται ο πολίτης τη σπουδαιότητα της συνεισφοράς του στα φορολογικά έσοδα της χώρας;
➔ Προθυμοποιείται να συμβάλει σε αυτά;
➔ Πόσο εύκολο είναι να αποκτηθεί μια τέτοια παιδεία;
➔ Έχει γαλουχηθεί ο Έλληνας ως αναπόσπαστο κομμάτι του κρατικού μηχανισμού;
Τα παραπάνω ερωτήματα, που είναι στενά συνδεδεμένα με την παραοικονομία και την φοροδιαφυγή, αποτελούν διαχρονικό θέμα και προκαλούν πονοκέφαλο για τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Ο ίδιος ο πολίτης, που εκπαιδεύει το παιδί του ως γονιός να σέβεται την περιουσία του άλλου, γίνεται εύκολα φοροφυγάς και, το σπουδαιότερο, δεν νιώθει καμία ενοχή. Αντιθέτως, αισθάνεται ικανοποιημένος, γιατί κατόρθωσε να οικειοποιηθεί κάποιο ποσό που θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τις ατομικές του ανάγκες.
Η φοροδιαφυγή θεωρείται πράξη παράνομη και αποτελεί έντονα αντικοινωνική συμπεριφορά. Η απόκρυψη εισοδημάτων με σκοπό την πληρωμή χαμηλότερου φόρου και η εμφάνιση πλαστών δαπανών αποτελούν κλοπή του δημόσιου πλούτου.
Τα καταστήματα προσπαθούν πολλές φορές να επωφεληθούν τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή προσφέροντας κάποιο μικρό κέρδος στον πελάτη. Στα τουριστικά θέρετρα αρκετές επιχειρήσεις δεν κόβουν αποδείξεις και προσπαθούν να παραπλανήσουν τον πελάτη. Σε μια χώρα που η οικονομία της στηρίζεται στον τουρισμό, αυτό αποτελεί οικονομικό και ηθικό έγκλημα.
Ο πολίτης, που συνεχώς διαμαρτύρεται για ένα πιο οργανωμένο και δίκαιο κράτος, οφείλει να αντιλαμβάνεται ότι και ο ίδιος κατέχει ουσιαστικό ρόλο στην ολοκλήρωση αυτού του στόχου.
Ο Oliver Wendell Holmes υποστηρίζει ότι «ο φόρος είναι το τίμημα που πληρώνουμε για μια πολιτισμένη κοινωνία». Τα έσοδα από τους φόρους επενδύονται σε υπηρεσίες, σχολεία, νοσοκομεία, δρόμους, υποδομές, με στόχο την ανάπτυξη και την ευημερία της κοινωνίας. Το όφελος δεν είναι ατομικό, όπως στη φοροδιαφυγή, αλλά κοινωνικό.
Ο πολίτης με φορολογική κουλτούρα αντιλαμβάνεται ότι τα φορολογικά έσοδα της χώρας του επιστρέφουν σε αυτόν, είτε βελτιώνοντας το βιοτικό του επίπεδο είτε επιβάλλοντάς του μελλοντικά χαμηλότερη φορολογία.
Αν κάθε εξελιγμένη και οργανωμένη χώρα είναι αναγκαίο να διέπεται από φορολογική κουλτούρα, πόσο μάλλον η χώρα μας, που διανύει μια οικονομική κρίση τέτοιου μεγέθους που θεωρείται πρωτόγνωρη για τα παγκόσμια δεδομένα.
Την περίοδο που η χώρα μας αγωνιά για την επομένη δόση, ακυρώνονται καλοκαιρινές συναυλίες λόγω φορολογικών σκανδάλων. Αυτό αποτελεί ανεύθυνη και αντικοινωνική συμπεριφορά, γιατί έχει ως αποτέλεσμα, λόγω έλλειψης εσόδων, την αναζήτηση νέων μέτρων.
Οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, η υψηλή φορολογία στο πετρέλαιο και η φοροεπιδρομή έχουν επηρεάσει βαθύτατα την ψυχολογία του έλληνα πολίτη.
Καθημερινά συμπολίτες μας αυτοκτονούν, μη μπορώντας να σηκώσουν το βάρος της νέας πραγματικότητας, που θίγει την αξιοπρέπειά τους και ισοπεδώνει την προσωπικότητά τους.
Οι αναποτελεσματικοί κρατικοί μηχανισμοί, η εισφοροδιαφυγή, ο κρατικός παρεμβατισμός, η διαφθορά που καλά κρατεί, η ανεργία και κυρίως η έλλειψη φορολογικής συνείδησης αποτελούν ορισμένες από τις βασικές αιτίες της παραοικονομίας.
Ο έλληνας πολίτης αμφισβητεί, δεν εμπιστεύεται το κράτος και τις υπηρεσίες του. Η άνιση φορολογική μεταχείριση, η διαφθορά και η γραφειοκρατία τον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι «δεν υπάρχει κράτος».
Με τέτοιες θέσεις και αντιλήψεις μια κοινωνία αδυνατεί να ορθοποδήσει και να εξελιχθεί. Η καχυποψία, που δικαιολογημένα έχει εδραιωθεί στη σκέψη του πολίτη, αποτελεί εμπόδιο για τη συνεργασία του. Η σχέση πολίτη – κράτους είναι αμφίδρομη και απαιτεί κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας για την άμβλυνση των προβλημάτων.
Σε ένα κράτος με ελλιπείς υπηρεσίες, πόσο εύκολο είναι να αναπτυχθεί σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας; Όταν οι Έλληνες ακόμα πληρώνουν φόρους για τα ολυμπιακά έργα, που τα περισσότερα από αυτά είναι εγκαταλελειμμένα και λεηλατημένα, πόσο εύκολο είναι να καμαρώνουν για τις υπηρεσίες που απολαμβάνουν;
Όταν οικογένειες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις καθημερινές τους ανάγκες και καθημερινά ζουν με το χέρι στην τσέπη, λόγω φοροεπιδρομής, πόσο εύκολο είναι να απολαμβάνουν τον τίτλο του «ευρωπαίου πολίτη»;
Όταν το φορολογικό μας σύστημα αλλάζει με ρυθμούς απρόβλεπτους, πόσο εύκολο είναι να επενδύσει κάποιος σ’ ένα τέτοιο ασταθές σύστημα;
Όταν οι αναποτελεσματικοί κρατικοί μηχανισμοί ευνοούν τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα τα κέρδη τους να αυξάνονται, ποιος πιστεύει σε μια ορθολογική και ίση φορολογική αντιμετώπιση;
Όταν το κράτος αναιρεί με συνεχείς τροπολογίες κεκτημένα, ποιος ονειρεύεται ένα ευοίωνο μέλλον; Αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα δημιουργούν θυμό και απόρριψη για τον κρατικό μηχανισμό, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αυτό το μοντέλο πολίτη που επικρατεί. Από την άλλη πλευρά, όπως προαναφέρθηκε, η χαλαρή φορολογική συνείδηση απενοχοποιεί τον πολίτη και τον κάνει να θέλει να τιμωρήσει το κράτος για την επιπόλαιη αντιμετώπισή του.
Έως πότε όμως; Απαιτείται λύση «εδώ και τώρα».
Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, οι απόψεις πρέπει να αναθεωρηθούν και να γίνουν καθοριστικές τομές και από τις δύο πλευρές. Απαιτείται ορθολογική και ώριμη αντιμετώπιση του προβλήματος. Η πολιτεία θα πρέπει:
➔ Να θεσμοθετήσει ένα δίκαιο, σταθερό και διαφανές φορολογικό σύστημα, με στόχο να κερδίσει την εμπιστοσύνη του πολίτη, να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και την αγορά.
➔ Να μειώσει τους φόρους και τον ΦΠΑ, με στόχο την ανακούφιση του πολίτη.
➔ Να οργανώσει τον κρατικό μηχανισμό με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
➔ Να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους, τη γεωργία και τον τουρισμό, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη.
➔ Να δημιουργήσει ένα πιο ανθρωποκεντρικό σύστημα φορολογικής μεταρρύθμισης, με στόχο τη βιοτική και οικονομική εξέλιξη του πολίτη.
Ευελπιστούμε ότι όλες αυτές οι προσπάθειες θα οδηγήσουν σε:
➔ Αλλαγή νοοτροπίας και απόκτηση φορολογικής συνείδησης του πολίτη.
➔ Πολίτες υπεύθυνους και ώριμους φορολογικά.
➔ Δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας.
➔ Ανακούφιση των ελληνικών νοικοκυριών.
➔ Εξάλειψη του φαινομένου της παραοικονομίας και της διαφθοράς και κατά συνέπεια μείωση του δημόσιου ελλείμματος.
➔ Κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα.
Όταν το φορολογικό σύστημα νοσεί… η λύση απαιτείται «εδώ και τώρα».