ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ (Ε.Λ.Τ.Ε)

ΣΤΙΣ <<ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΧΡΟΝΙΕΣ>> ΑΥΞΑΝΟΥΝ ΤΑ ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ <<ΩΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ>> ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Ο Απόστολος Ρεφενές ορίσθηκε Πρόεδρος της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.) τον Απρίλιο του 2009. Παράλληλα είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής Μηχανικής και επικεφαλής του Financial Engineering Research Unit στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ). Στη συνέντευξη που ακολουθεί δίνει τα πρώτα συμπεράσματα από τη θητεία του στην Ε.Λ.Τ.Ε. και προτάσεις για τη μελλοντική πορεία της, ενώ σκιαγραφεί και τα προβλήματα όσο και τις προοπτικές του λογιστικο- ελεγκτικού κλάδου, σ’ ένα επώδυνο μεταβατικό στάδιο, μέχρις ότου η ελληνική οικονομία εισέλθει ξανά σε μια αναπτυξιακή τροχιά.

Συνέντευξη στον Γ. Ν. Μπασκόζο

Κύριε καθηγητά, ποιος είναι ο ρόλος της ΕΛΤΕ σχετικά με τη δημόσια εποπτεία και το ελεγκτικό επάγγελμα;

Η ΕΛΤΕ είναι η εθνική εποπτική αρχή του ελεγκτικολογιστικού επαγγέλματος. Έχουμε την ευθύνη για την εποπτεία του επαγγέλματος σε τρεις διακριτές περιοχές: Auditing Standards, Accounting Standards και, με την ενσωμάτωση της 8ης Ελεγκτικής Οδηγίας στην εθνική νομοθεσία με το Ν. 3693/2008 στη γενική εποπτεία του επαγγέλματος. Η αποστολής μας είναι απλή: να ενισχύσουμε τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στην ακεραιότητα των οικονομικών καταστάσεων που οι επιχειρήσεις γνωστοποιούν στο επενδυτικό κοινό.

Αναλάβαμε την αποστολή σε μια διεθνή συγκυρία που βρήκε το έργο του ελεγκτικού επαγγέλματος σε κρίσιμη καμπή και κληθήκαμε να διαμορφώσουμε την εποπτική πολιτική και στους τρεις άξονες εποπτείας. Ανταποκριθήκαμε σε αυτό το κάλεσμα θέτοντας επείγουσες προτεραιότητες ως εξής:

Στην εποπτεία των ελεγκτικών πρακτικών θέσαμε ως επείγουσα προτεραιότητα τη διενέργεια δημόσιας επιθεώρησης στην ποιότητα των εργασιών που πραγματοποιούν τα ελεγκτικά γραφεία. Κοινώς, τους ποιοτικούς ελέγχους. Δομήσαμε το πρόγραμμα ποιοτικών ελέγχων με γνώμονα τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, αλλά και τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πραγματικότητας. Όπως γνωρίζετε, η διενέργεια ποιοτικών ελέγχων είναι θεσμοθετημένη από το 2003, με τον ιδρυτικό νόμο της ΕΛΤΕ, πλην όμως ουδέποτε πραγματοποιήθηκε. Ξεκινήσαμε τον Σεπτέμβρη του 2009 για πρώτη φορά το πρόγραμμα ποιοτικών ελέγχων σε όλες τις ελεγκτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Έχουν μέχρι σήμερα ολοκληρωθεί οι έλεγχοι στο σύνολο των ελεγκτικών εταιρειών, αναφορικά με την συμμόρφωση ως προς το Διεθνές Πρότυπο Διασφάλισης Ποιότητας (ISQC1). Στόχος μας είναι η εγκαθίδρυση σταθερού προγράμματος ποιοτικών ελέγχων για τη συμμόρφωση με το σύνολο των Διεθνών Ελεγκτικών Προτύπων, τους κώδικες δεοντολογίας και τους επικείμενους κανόνες της ΕΛΤΕ για την προστασία της ανεξαρτησίας των ελεγκτών.

Η γενικότερη εποπτεία του επαγγέλματος ανατέθηκε στην ΕΛΤΕ με την ενσωμάτωση της 8ης Ελεγκτικής Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο (Ν. 3693/2008). Αποτελείται από τρεις βασικές συνιστώσες: επαγγελματικές εξετάσεις, πρακτική άσκηση και συνεχής εκπαίδευση. Για την αναμόρφωση των επαγγελματικών εξετάσεων θέσαμε έναν καθαρό στόχο: αναβάθμιση των εξετάσεων προκειμένου να επιτευχθεί η υψηλότερη δυνατή επιστημονική κατάρτιση των επαγγελματιών του κλάδου και να αποκτήσουν διεθνή αναγνώριση. Για το σκοπό αυτό θεσμοθετήσαμε το κοινό πρόγραμμα ΣΟΕΛ/ACCA και ACA. Οι υποψήφιοι που έχουν περατώσει τις επαγγελματικές εξετάσεις του ACCA, του ACA και του κοινού προγράμματος ΣΟΕΛ/ACCA θεωρούνται πλέον ότι έχουν περατώσει το σύνολο των επαγγελματικών εξετάσεων του άρθρου 12, Ν. 3693/2008, με εξαίρεση βέβαια τα γενικά και ειδικά θέματα ελληνικού Δικαίου. Δίνεται πλέον η δυνατότητα στους νέους επαγγελματίες να αποκτούν διεθνή αναγνώριση και να γίνονται ταυτοχρόνως μέλη και των δύο ή τριών επαγγελματικών ενώσεων, με παγκόσμια εμβέλεια και αναγνωρισιμότητα. Στην αναμόρφωση του συστήματος πρακτικής άσκησης στοχεύουμε εξίσου ψηλά. Επιδιώκουμε να εκσυγχρονιστεί η δομή και το περιεχόμενο της πρακτικής εμπειρίας των υποψήφιων νόμιμων ελεγκτών με γνώμονα τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Θέσαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε δημόσια διαβούλευση την Κανονιστική Πράξη της ΕΛΤΕ για την επάρκεια της πρακτικής άσκησης. Με την Πράξη αυτή θεσπίσαμε νέους κανόνες για τη δομή και το περιεχόμενο της πρακτικής άσκησης. Δίνουμε τη δυνατότητα στους νέους επαγγελματίες να συντομεύσουν τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης, αλλά απαιτούμε από αυτούς να ικανοποιούν όχι μόνο τα παραδοσιακά ποσοτικά κριτήρια αλλά και να πληρούν και μια σειρά ποιοτικών χαρακτηριστικών και δεξιοτήτων στους γενικότερους τομείς Business, Management and Finance. Και εδώ δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Θεσπίσαμε τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Πρόκειται για ένα δοκιμασμένο μοντέλο πολύ κοντά στο μοντέλο του ACCA, προσαρμοσμένο πάντα στις ελληνικές ιδιαιτερότητες. Είναι αποτέλεσμα εκτενούς διαβούλευσης τόσο με την επαγγελματική ένωση όσο και με το ευρύτερο κοινό.

Είχαμε σχεδόν καθολική αποδοχή του μοντέλου αξιολόγησης και πιστεύω ότι έχουμε πλέον περάσει σε μια νέα εποχή για το επάγγελμα.Ο τρίτος άξονας εποπτείας, Λογιστικά Πρότυπα, βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα μας. Συμμετέχουμε στη διαβούλευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο τόσο για τα επικαιροποιημένα ΔΠΧΠ στις εισηγμένες επιχειρήσεις (Revised IFRS) όσο και για τα ΔΠΧΑ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προετοιμάζοντας την ενσωμάτωσή τους στο εθνικό Δίκαιο. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε και η συνεισφορά της ΕΛΤΕ στην αναμόρφωση του δημόσιου λογιστικού. Όπως γνωρίζετε η λογιστική ταμειακής βάσης που χρησιμοποιεί η χώρα μας και ο τρόπος εφαρμογής της αποτέλεσε αντικείμενο διεθνούς κριτικής και παράδειγμα προς αποφυγήν. Πιστεύουμε ότι πρέπει να επιταχυνθεί η μετάβαση σε πλήρη λογιστική δεδουλευμένης βάσης για την κεντρική και γενική κυβέρνηση με βάση τα ούτως ή άλλως επερχόμενα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα για το Δημόσιο Τομέα (IPSAS, International PublicSector Accounting Standards). Μετάβαση η οποία πρέπει να πραγματοποιηθεί με την προσήκουσα ομαλότητα. Για το σκοπό αυτό καταθέσαμε το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο θεσμοθετείται από το 2011 η Λογιστική Τροποποιημένης Ταμειακής Βάσης στο ελληνικό Δημόσιο, απαραίτητο βήμα για την μετάβαση σε πλήρη IPSAS.

Τι αφορούσαν οι ποιοτικοί έλεγχοι του 2009 και ποια ήταν τα κυριότερα ευρήματα;

Όπως ανέφερα προηγουμένως, το 2009- 2010 διενεργήθηκαν, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ποιοτικοί έλεγχοι σε όλες τις ελεγκτικές εταιρείες. Εστιάσαμε αποκλειστικά στη συμμόρφωση ως προς το Διεθνές Πρότυπο Διασφάλισης Ποιότητας (ISQC1) καθώς και σε θέματα που άπτονται της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Τα κυριότερα ευρήματα που προέκυψαν από τους πρώτους ελέγχους συνοψίζονται, ανά περιοχή του Διεθνούς Προτύπου Διασφάλισης Ποιότητας, στον Πίνακα Ι που παραθέτω. Υπάρχουν κρίσιμες αλλά θεραπεύσιμες αδυναμίες σε όλα τα πεδία, καθώς και σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την εταιρεία.

Υπήρξε συμμόρφωση με τις υποδείξεις σας; θεωρείτε ότι υπάρχουν εταιρείες που δεν καλύπτουν τα πρότυπα για διενέργεια ελέγχου σε εταιρείες δημόσιου ενδιαφέροντος;

Οι ποιοτικοί έλεγχοι του 2009-2010 υλοποιηθήκαν σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αποσκοπούσε στην καταγραφή των αδυ- ναμιών και ανάληψη δεσμεύσεων από τους υπόχρεους. Δέσμευση σημαίνει κατάθεση σχεδίου δράσης για τη θεραπεία των αδυναμιών. Η ανταπόκριση από τις εταιρείες ήταν πολύ θετική. Σημειώνω ότι είχαμε σχεδόν καθολική αποδοχή και συμφωνία στις αδυναμίες που εντοπίσαμε, ακόμη και όταν αυτές είναι κρίσιμες και η θεραπεία τους κοστοβόρα. Στις μεμονωμένες περιπτώσεις όπου η ανάληψη δέσμευσης δεν έγινε οικειοθελώς ακολούθησε επιβολή υποχρέωσης. Έχουμε πλέον έναν κατάλογο «ανοιχτών θεμάτων» με κάθε ελεγκτική εταιρεία, ο οποίος συνοδεύεται από ένα σχέδιο δράσης για την θεραπεία πους.

Η δεύτερη φάση συνίσταται σε έλεγχο συμμόρφωσης και καταστολή. Εδώ, ελέγξαμε και συνεχίζουμε να ελέγχουμε τη συμμόρφωση με τις ανειλημμένες δεσμεύσεις της κάθε εταιρείας και επιβάλλουμε μέτρα καταστολής όπου χρειάζεται. Καλούμε τα ελεγκτικά γραφεία να εκσυγχρονισθούν, να αναβαθμισθούν και να αρχίσουν να λειτουργούν κάτω από δομές, αρχές και κώδικες διεθνοποιημένου χαρακτήρα, με γνώμονα τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές ή αλλιώς θα έλθουν αντιμέτωπα με κυρώσεις αποτρεπτικού χαρακτήρα, οι οποίες ανάλογα με τη σοβαρότητα των παραβάσεων μπορεί να φτάσουν έως και τη διαγραφή από το δημόσιο μητρώο. Όμως και εδώ θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα καταστεί αναγκαίο, παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις διαπιστώσαμε μεγάλες αδυναμίες. Ακόμη και αδυναμία στην κατάρτιση του σχεδίου συμμόρφωσης. Εδώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει το ΣΟΕΛ, όπως η έναρξη σεμιναρίων συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης και ενημέρωσης, καθώς επίσης και η εφαρμογή του δικού του προγράμματος ποιοτικού ελέγχου, ενέργειες οι οποίες καταδεικνύουν αποφασιστικότητα της επαγγελματικής ένωσης να συνδράμει το επάγγελμα για την εφαρμογή και την τήρηση των απαιτήσεων του Διεθνούς Προτύπου Διασφάλισης της Ποιότητας.

Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, δυστυχώς υπάρχουν και εταιρείες που δεν πληρούν τις αυξημένες απαιτήσεις των προτύπων για διενέργεια ελέγχων σε οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος. Χαρακτηρίζονται από ενδείξεις για ανεπάρκεια επαγγελματικού σκεπτικισμού (professional skepticism), έλλειψη εγρήγορσης στην κορυφή (tone at the top), ανεπαρκή αξιολόγηση κινδύνων και σε ορισμένες περιπτώσεις απουσία συστημάτων διασφάλισης ποιότητας. Θα επικεντρωθούμε σε όσες από αυτές αναλαμβάνουν ελέγχους οντοτήτων δημοσίου ενδιαφέροντος.

Το τελευταίο διάστημα διαβάζουμε στον ημερήσιο τύπο για πολλά κρούσματα κακοδιαχείρισης σε ασφαλιστικές εταιρείες, δήμους, νοσοκομεία κ.λπ. Πώς αντιμετωπίζετε τα θέματα αυτά; Τι μέτρα έχετε λάβει;

Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις που αφορούν το ελεγκτικό επάγγελμα και γενικότερα την αγορά. Σε κάθε περίπτωση που εντοπίζονται περιπτώσεις στις οποίες υπάρχουν ενδείξεις για πλημμελή άσκηση καθηκόντων από νόμιμους ελεγκτές, παρεμβαίνουμε ανάλογα.

Τους τελευταίους μήνες έχουν πραγματοποιηθεί τέσσερις ποιοτικοί έλεγχοι σε εργασίες νόμιμων ελεγκτών, για τους οποίους υπήρχαν καταγγελίες, είτε για πλημμελή εφαρμογή των ελεγκτικών προτύπων είτε για μη εφαρμογή στοιχειώδους επαγγελματικού σκεπτικισμού.

Η διερεύνηση των πιο πάνω περιπτώσεων έχει ολοκληρωθεί και αναμένονται εισηγήσεις από το Συμβούλιο Ποιοτικού Ελέγχου προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΛΤΕ, έτσι ώστε να προβούμε, αν απαιτείται, σε περαιτέρω ενέργειες. Επίσης, για πλήθος άλλων περιπτώσεων έχουν κληθεί σε ακρόαση από την Εκτλεστική Επιτροπή της ΕΛΤΕ νόμιμοι ελεγκτές και ελεγκτικές εταιρείες για τους οποίους υπάρχουν εμφανείς ενδείξεις για πλημμελή άσκηση των καθηκόντων τους. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία διαπιστώνεται από την Εκτελεστική Επιτροπή ότι συντρέχουν λόγοι περαιτέρω διερεύνησης, συντάσσεται σχετική εισήγηση προς το Διοικητικό Συμβούλιο για την πραγματοποίηση ποιοτικού ελέγχου.

Το 2011 θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά, πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν θέματα ρευστότητας, going concern. Θεωρείτε ότι οι ελεγκτικές εταιρείες προειδοποιούν έγκαιρα και αντικειμενικά, ως οφείλουν, το επενδυτικό κοινό, με τις εκθέσεις ελέγχου που δημοσιοποιούν;

Συμφωνώ ότι, πράγματι, το 2011 θα είναι μια ακόμη πιο δύσκολη χρονιά. Προειδοποιούμε τους ελεγκτές ότι η συλλογική σοφία της αγοράς καταδεικνύει ότι στις «δύσκολες χρονιές» αυξάνουν τα κρούσματα «ωραιοποίησης» των οικονομικών καταστάσεων. Όμως η κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων είναι ευθύνη των εκδοτών, όχι των ελεγκτών. Οι ελεγκτές οφείλουν να προσεγγίσουν τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων του 2011 με αυξημένη αίσθηση των υποχρεώσεων που τους επιβάλλουν τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου. Οι ελεγκτές είναι εξ ορισμού επαγγελματίες «σκεπτικιστές». Οφείλουν όχι μόνο να επιδείξουν αυξημένο επαγγελματικό σκεπτικισμό σε όλες τις παραδοχές και τα στοιχεία που χρησιμοποιούν οι διοικήσεις των εκδοτών αλλά και να είναι σε θέση να τεκμηριώσουν ενώπιον ημών ότι πράγματι προσέγγισαν και διενήργησαν τους ελέγχους με τον προσήκοντα επαγγελματικό σκεπτικισμό. Οι κίνδυνοι διαφέρουν από κλάδο σε κλάδο και από επιχείρηση σε επιχείρηση. Οι ελεγκτές οφείλουν να αποτιμήσουν και πάλι όλους τους κινδύνους. Τους εφιστούμε την προσοχή στα παρακάτω θέματα:

• Revenue recognition
• Επισφάλειες
• Αξιολόγηση ενδείξεων θεμάτων συνέχισης δραστηριότητας (going concern)
• Αποτιμήσεις (επισκόπηση εργασίας τρίτων, εκθέσεις αποτίμησης εύλογης αξίας)
• Αξιολόγηση ενδείξεων διενέργειας ελέγχου απομείωσης περιουσιακών στοιχείων
• Καθορισμός και χρήση επιπέδου σημαντικότητας
• Αξιολόγηση νομικών υποθέσεων
• Αξιολόγηση συστήματος εσωτερικού ελέγχου
• Αξιολόγηση κινδύνου απάτης
• Έλεγχος ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων
• Αναλυτική επισκόπηση
• Έλεγχος γνωστοποιήσεων οικονομικών καταστάσεων

Στους ποιοτικούς ελέγχους που θα διενεργήσουμε θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην τεκμηρίωση. Εάν δεν υπάρχει τεκμηρίωση, δεν έχει γίνει έλεγχος! Ακούγεται απλό, αλλά είναι πολύ σύνθετο. Η ευκρίνεια, πληρότητα και ακρίβεια της τεκμηρίωσης αποτελεί σημαντικό συστατικό της ποιότητας. Απαιτούμε αδιαμφισβήτητες έγγραφες εξηγήσεις επί των κρίσεων, αποφάσεων, συμπερασμάτων και αναλύσεων που υποστηρίζουν τη γνώμη του ελεγκτή.

Επίκειται η κατάργηση του ελαχίστου ωρομισθίου για τις αμοιβές των ελεγκτικών εταιρειών. Θεωρείτε ότι αυτό δημιουργεί προβλήματα υποβάθμισης της ποιότητας του ελεγκτικού έργου; Ποια εναλλακτικά μέτρα πρέπει να λη- φθούν για τη διασφάλιση της ποιότητας του ελεγκτικού έργου;

Καταρχήν οφείλω να αποσαφηνίσω ένα βασικό θέμα. Ζήτημα «ανοίγματος» του επαγγέλματος του νόμιμου ελεγκτή, όπως λανθασμένα αναφέρεται στον τύπο, δεν υφίσταται. Το επάγγελμα του νομίμου ελεγκτή είναι καθ’ όλα ανοικτό. Δεν υπάρχουν εμπόδια εισόδου, ούτε γεωγραφικοί περιορισμοί ή άλλου τύπου εμπόδια στην άσκηση του επαγγέλματος. Οποιοσδήποτε έλληνας ή ευρωπαίος πολίτης ή εταιρεία είναι ελεύθεροι να αποκτήσουν άδεια και να ασκούν το επάγγελμα του νόμιμου ελεγκτή, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην 8η Ελεγκτική Οδηγία 2006/43/EC και η οποία έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία με πλήρη συμβατότητα (Ν. 3643/2008 και Ν. 3148/2003). Οι άδειες δεν χορηγούνται έναντι τιμήματος, δεν μεταβιβάζονται στην δευτερογενή αγορά και δεν κληροδοτούνται.

Το ζήτημα που τίθεται αφορά πρωτίστως τη νομοθεσία «περί ελέγχου μονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού» (Ν. 703/77 και άρθρα 81 και 82 ΣυνθΕΚ). Πρόκειται για το «ελάχιστο ωρομίσθιο» που ορίζει η επαγγελματική ένωση κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 5 του Ν. 2231/199. Σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομολογία «περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού», το ΣΟΕΛ θεωρείται ένωση επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το ίδιο δίκαιο, οποιαδήποτε απόφαση ή συμφωνία ενώσεως επιχειρήσεων που έχει ως αντικείμενο ή αποτέλεσμα την παρακώλυση του ελεύθερου ανταγωνισμού απαγορεύεται. Ο καθορισμός ελάχιστων αμοιβών από ενώσεις επιχειρήσεων θεωρείται σοβαρότατη παράβαση (οριζόντια συμφωνία). Συνεπώς, το ΣΟΕΛ θα μπορούσε να διωχθεί για παραβατική συμπεριφορά ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού, πλην όμως η εξουσιοδοτική διάταξη του Ν. 2231/1994 παρέχει στην επαγγελματική ένωση ισχυρή νομιμοποίηση. Έτσι, δεν καθίσταται υπόλογο το ΣΟΕΛ, αλλά η ελληνική πολιτεία.

Η αιτιολογική βάση που προβάλλεται προκειμένου να διατηρηθεί σε ισχύ η διάταξη για το ελάχιστο ωρομίσθιο είναι ότι αυτό αποτελεί «επιβεβλημένο» μέτρο για τη διασφάλιση της ποιότητας του ελεγκτικού έργου. Η ΕΛΤΕ θεωρεί ότι το μόνο «επιβεβλημένο» μέτρο για τη διασφάλιση της ποιότητας του ελεγκτικού έργου είναι η ισχυροποίηση της εποπτείας. Η νομοθεσία για την εποπτεία του επαγγέλματος αναγνωρίζει ότι το ύψος της αμοιβής μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την ποιότητα του ελεγκτικού έργου και αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αυτό όχι με διοικητικά μέτρα καθορισμού τιμών αλλά θεσπίζοντας τη σαφή υποχρέωση του ελεγκτή να μην διακυβεύει την ποιότητα του έργου του ή τη συμμόρφωση με τις θεμελιώδεις αρχές ζητώντας ή αποδεχόμενος μια αμοιβή τόσο χαμηλή ώστε να καθίσταται δύσκολη η εκτέλεση της εργασίας στα απαιτούμενα επαγ- γελματικά και τεχνικά standards (IFAC 240.1 και 240.2) και αναθέτοντας στην εποπτική αρχή (ΕΛΤΕ) την αστυνόμευση (enforcement) της συμμόρφωσης των ελεγκτών με τους παραπάνω κανόνες, με την επαπειλή και επιβολή κυρώσεων αποτρεπτικού χαρακτήρα, που μπορεί να φθάσουν και μέχρι την αφαίρεση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος (άρθρο 23 του Ν. 3693/2008).

Η ΕΛΤΕ ασκεί την προαναφερθείσα αστυνόμευση μέσω των ποιοτικών ελέγχων που διενεργει στους νόμιμους ελεγκτές. Συνεπώς, από πλευράς εποπτείας του επαγγέλματος, η ύπαρξη ή μη διάταξης για τα ελάχιστα ωρομίσθια είναι αδιάφορη. Το μόνο επιβεβλημένο μέτρο είναι η ισχυροποίηση και αποτελεσματική λειτουργία της εποπτείας. Εξυπακούεται ότι κατά τη διενέργεια των ποιοτικών ελέγχων η ΕΛΤΕ αξιολογεί το κατά πόσον το ύψος της αμοιβής και οι ώρες απασχόλησης ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του ελέγχου. Η ύπαρξη προληπτικής διάταξης για ελάχιστες ελεγκτικές ώρες, ανάλογα με τη φύση του ελεγχόμενου, μπορεί να διευκολύνει το έργο της επ πτείας. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε οντότητες του δημοσίου (ΟΤΑ, νοσοκομεία κ.λπ.), όπου διενεργούνται μειοδοτικοί διαγωνισμοί για την επιλογή των ελεγκτών με προϋπολογισμούς που διακυβεύουν εκ προοιμίου την ποιότητα του ελεγκτικού έργου.

Η καθυστέρηση που έχει επιδείξει η ΕΛΤΕ στη διενέργεια ποιοτικών ελέγχων για τη χρήση του 2010 λόγω έλλειψης κατάλληλου προσωπικού πιστεύετε ότι θα επιλυθεί σύντομα;

Όπως γνωρίζετε, από την ίδρυσή της το 2003 και μέχρι τον Απρίλιο του 2009 η ΕΛΤΕ περιήλθε σε αδράνεια. Χωρίς προσωπικό, γραφεία, ιστοσελίδα και Οργανισμό, η Αρχή αδυνατούσε να ασκήσει τις αρμοδιότητές της και κυρίως να διενεργήσει τους από 2003 θεσμοθετημένους ποιοτικούς ελέγχους. Τα προαναφερθέντα πραγματοποιήθηκαν χωρίς η ΕΛΤΕ να διαθέτει μόνιμο επιστημονικό προσωπικό, καθότι ο Οργανισμός της Αρχής (που προβλέπει 48 οργανικές θέσεις, 32 εκ των οποίων αποτελούν ειδικό επιστημονικό προσωπικό) «ελίμναζε» στο ΣτΕ επί 18μηνο. Η στελέχωση της Αρχής με υψηλά ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό ήταν και παραμένει θέμα επείγοντος χαρακτήρα. Ολοκληρώσαμε τις διαδικασίες για την προκήρυξη πλήρωσης μέρους των προβλεπομένων θέσεων εντός δύο μηνών από την ανάληψη των καθηκόντων μας, και το 2010 ολοκληρώσαμε και τη διαδικασία επιλογής των ελεγκτών, αλλά δυστυχώς η διαδικασία διορισμού τους ανακόπηκε λόγω της συγκυρίας. Αναμένουμε την εγκριτική απόφαση του εποπτεύοντος υπουργείου εντός των ημερών.