Γεώργιος Καραμιχάλης
ΟΕΛ, Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων ΣΟΕΛ, ΣΟΛ Crowe
Η διαδεδομένη και επιτυχημένη εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων στη δεκαετία 2000-2010 οριοθέτησε τη διεθνή χρήση ενός σχετικά απαιτητικού λογιστικού πλαισίου, στηριζόμενου σε επιστημονικές αρχές, που είχε τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες πληροφόρησης ακόμη και των πιο πολύπλοκων οικονομικών οντοτήτων. Η μετέπειτα δε εξέλιξή του για την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών για ολοένα και πιο λεπτομερή και πληρέστερη πληροφόρηση το κατέστησε ακόμη πιο απαιτητικό και σχετικά πολύπλοκο.
Σε αντίστοιχη πορεία εξελίχθηκαν και τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων και αναφορών, σκοπός της εφαρμογής των οποίων είναι η παροχή εκ μέρους των ελεγκτών της απαιτούμενης διασφάλισης προς τους ενδιαφερόμενους για την οικονομική πληροφόρηση, η οποία γίνεται όλο και πιο σύνθετη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο σχεδιασμός και η εκτέλεση της ελεγκτικής εργασίας να καθιστά μεν εφικτή την παροχή της απαιτούμενης διασφάλισης ακόμη και στις πιο πολύπλοκες οντότητες, καλύπτοντας και τις πιο απαιτητικές περιπτώσεις πληροφόρησης, απαιτώντας όμως ιδιαίτερα αυξημένο ελεγκτικό κόστος, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις διαμορφώνεται σε δυσανάλογο ύψος σχετικά με την κάλυψη της ανάγκης διασφάλισης της οικονομικής πληροφόρησης μιας οντότητας που δεν είναι σχετικά μεγάλη αλλά ούτε και τόσο πολύπλοκη.
Στην κατεύθυνση αυτή, το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Ελέγχου και Διασφάλισης (IAASB), στο παρελθόν, για την επίλυση των θεμάτων που προέκυπταν από την εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Ελέγχου σε ελέγχους οντοτήτων μικρού και μεσαίου μεγέθους (SMEs), είχε προχωρήσει στην έκδοση σχετικής καθοδήγησης, χωρίς όμως να επιτευχθεί το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Μετά από νέες διαβουλεύσεις τα τελευταία χρόνια, το Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα σχετικά θέματα δεν έπρεπε να αντιμετωπιστούν με βάση το μέγεθος των μονάδων αλλά με βάση την πολυπλοκότητά τους και προχώρησε σε σχετική διαβούλευση προς αυτή την κατεύθυνση με τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) βάσει του σχετικού εγγράφου συζήτησης «Έλεγχοι λιγότερο σύνθετων οντοτήτων: Διερεύνηση επιλογών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων κατά την εφαρμογή των ISAs».
Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις του, το Συμβούλιο, κατόπιν της σχετικής διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμφώνησε ότι είναι ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα και οι προκλήσεις που προκύπτουν από την εφαρμογή των προτύπων ελέγχου σε λιγότερο σύνθετες οντότητες, σχετικά με την πολυπλοκότητα, τη δυνατότητα κατανόησης, την αναλογικότητα και τη δυνατότητα διαβάθμισης στην κάλυψη των απαιτήσεων των προτύπων.
Για την επίτευξη του σκοπού αυτού αποφασίστηκε η ανάληψη δράσης σε δύο τομείς:
Α) Ανάπτυξη νέου ξεχωριστού Προτύπου για ελέγχους λιγότερο σύνθετων οντοτήτων (Less Complex Entities, LCEs), στο πλαίσιο των ήδη υφιστάμενων Διεθνών Προτύπων Ελέγχου ISAs και όχι ξεχωριστού σετ προτύπων, το οποίο θα αντιμετωπίζει τα ιδιαίτερα θέματα και τις προκλήσεις που προκύπτουν στους ελέγχους αυτών των οντοτήτων. Η ανάπτυξη θα βασίζεται στην ίδια προσέγγιση με αυτή των λοιπών προτύπων και θα επικεντρώνεται στη ροή του ελέγχου και όχι στην επίλυση συγκεκριμένων ομάδων θεμάτων, και θα σχεδιαστεί με τρόπο που να επιτυγχάνει την παροχή εύλογης διασφάλισης.
Β) Εντοπισμός και αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με την πολυπλοκότητα, τη δυνατότητα κατανόησης, τη δυνατότητα διαβάθμισης στην εφαρμογή και την αναλογικότητα στα Πρότυπα ευρύτερα, μέσω:
ι) της ανάπτυξης προσχεδιασμένων αρχών και οδηγιών με βάση τις ήδη υπάρχουσες παραδοχές με τις αναγκαίες βελτιώσεις όπου χρειαστεί, ώστε να διασφαλίζεται η συνέπεια στη χρήση των προτύπων,
ιι) εστίασης στον προσδιορισμό των απαιτήσεων τεκμηρίωσης και του πώς αυτές θα καλυφθούν αποτελεσματικά.
Σύμφωνα με το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα, το πρώτο σχέδιο του νέου Προτύπου θα συζητηθεί τον Μάρτιο και τον Ιούνιο 2021 και θα εκδοθεί σχέδιο προς διαβούλευση τον Ιούλιο του 2021. Αναφορικά με τα νέα σχέδια αρχών και οδηγιών εφαρμογής, η σχετική διαβούλευση προγραμματίζεται για το 4ο τρίμηνο του 2021.
Η γενική εκτίμηση είναι ότι ακόμη και στο παρόν μεταβαλλόμενο με γρήγορους ρυθμούς περιβάλλον οι προγραμματιζόμενες δράσεις θα μπορέσουν να καλύψουν αποτελεσματικά την ανάγκη:
– Για άμεση δράση.
– Για μια παγκόσμια λύση, δεδομένου ότι ο κατακερματισμός της δικαιοδοσίας και των αναβαθμίσεων δεν είναι προς το δημόσιο συμφέρον.
– Για να διατηρηθούν τα πρότυπα κατάλληλα για χρήση από ελεγκτές οντοτήτων κάθε μεγέθους και πολυπλοκότητας.