Ροδούλα Ρούσου
Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων ΣΟΕΛ, Τεχνικό Γραφείο, CROWE SOL
Τον Μάρτιο του 2018 η Accountancy Europe (πρώην FEE) εξέδωσε ενημερωτικό σημείωμα (factsheet) σε σχέση με:
α) την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη θέσπιση πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος (PEPP) και,
β) των υπηρεσιών που παρέχει το επάγγελμα των ΟΕΛ σε ανάλογα προϊόντα στις ΗΠΑ, μια χωρά που διαθέτει μακρά παράδοση σε ιδιωτικά προϊόντα συνταξιοδότησης.
Επισημαίνει ταυτόχρονα ότι στη σχετική πρόταση κανονισμού δεν προβλέπεται η παροχή αντίστοιχών ανεξάρτητων υπηρεσιών διασφάλισης από το επάγγελμα του ΟΕΛ.
Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.) για τη θέσπιση πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος (PEPP)
Στις 29.6.2017 η Ε.Ε. δημοσίευσε την πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος (Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on a pan-European Personal Pension Product (PEPP), COM/2017/0343 final – 2017/0143 (COD).
Η πρόταση θα παράσχει στους παρόχους συνταξιοδοτικών υπηρεσιών τα μέσα για την προσφορά ενός απλού και καινοτόμου πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος (PEPP).
Τα PEPP θα έχουν τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά οπουδήποτε πωλούνται στην Ε.Ε. και μπορούν να προσφέρονται από ευρύ φάσμα παρόχων, όπως ασφαλιστικές εταιρείες, τράπεζες, ταμεία επαγγελματικής συνταξιοδότησης, επιχειρήσεις επενδύσεων και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.
Θα συμπληρώνουν τις υφιστάμενες κρατικές, επαγγελματικές και εθνικές ατομικές συντάξεις, αλλά δεν θα αντικαταστήσουν ούτε θα εναρμονίσουν τα εθνικά καθεστώτα ατομικής συνταξιοδότησης.
Τα νέα προϊόντα έχουν στόχο να ενισχύσουν και το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, βοηθώντας να διοχετεύονται οι αποταμιεύσεις σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην Ε.Ε.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο τύπου της Ε.Ε., το PEPP θα επιτρέψει στους καταναλωτές να συμπληρώνουν εκουσίως τις αποταμιεύσεις τους, ενόψει της συνταξιοδότησής τους, και να τυγχάνουν παράλληλα ισχυρής προστασίας ως καταναλωτές:
• Οι αποταμιευτές, στο πλαίσιο προϊόντων PEPP, θα έχουν περισσότερες δυνατότητες επιλογής από ευρύ φάσμα παρόχων PEPP στην Ε.Ε. και θα επωφελούνται από τον μεγαλύτερο ανταγωνισμό.
• Οι καταναλωτές θα επωφελούνται από αυστηρές απαιτήσεις παροχής πληροφοριών και αυστηρούς κανόνες διανομής μέσω του Διαδικτύου. Οι πάροχοι θα πρέπει να λαμβάνουν την έγκριση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ – EIOPA) για την παροχή PEPP.
• Τα PEPP θα παρέχουν στους αποταμιευτές υψηλό επίπεδο προστασίας ως καταναλωτών, στο πλαίσιο μιας απλής προκαθορισμένης επενδυτικής επιλογής.
• Οι αποταμιευτές θα έχουν το δικαίωμα να αλλάζουν πάροχο κάθε πέντε έτη –τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό– με ανώτατο όριο κόστους.
• Τα PEPP θα μπορούν να μεταφέρονται μεταξύ κρατών μελών, δηλαδή οι αποταμιευτές PEPP θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να εισφέρουν στο/α PEPP τους όταν μετακινούνται σε άλλο κράτος μέλος.
Το κανονιστικό πλαίσιο που προτείνει η Επιτροπή επιδιώκει θα δημιουργήσει ευκαιρίες για ένα ευρύ φάσμα παρόχων που πρόκειται να δραστηριοποιηθούν στην αγορά ατομικών συντάξεων:
• Οι πάροχοι θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν PEPP σε διάφορα κράτη μέλη, να συγκεντρώνουν περιουσιακά στοιχεία αποτελεσματικότερα και να επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας.
• Οι πάροχοι PEPP θα είναι σε θέση να προσεγγίζουν καταναλωτές σε ολόκληρη την Ε.Ε. μέσω ηλεκτρονικών διαύλων διανομής.
• Οι πάροχοι PEPP και οι αποταμιευτές θα διαθέτουν διάφορες επιλογές καταβολής στο τέλος της διάρκειας ζωής του προϊόντος.
• Οι πάροχοι PEPP θα επωφεληθούν από ένα διαβατήριο στην Ε.Ε. προκειμένου να διευκολύνεται η διασυνοριακή διανομή.
Η πρόταση κανονισμού PEPP συνοδεύεται από σύσταση της Επιτροπής (https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/170629-personal-pensions-recommendation_en.pdf) σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση των ατομικών συνταξιοδοτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του PEPP.
Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να χορηγήσουν στα PEPP την ίδια φορολογική μεταχείριση με εκείνη που εφαρμόζεται επί του παρόντος σε παρεμφερή υφιστάμενα εθνικά προϊόντα, ακόμη και αν το ΡΕΡΡ δεν ανταποκρίνεται πλήρως στα εθνικά κριτήρια για τις φορολογικές ελαφρύνσεις.
Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τη φορολόγηση των υφιστάμενων ατομικών συνταξιοδοτικών προϊόντων τους, οι οποίες αναμένεται να ευνοήσουν τη σύγκλιση των φορολογικών καθεστώτων.
Υπηρεσίες που παρέχει το επάγγελμα των ΟΕΛ για ανάλογα προϊόντα στις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ είναι μια χωρά που διαθέτει μακρά παράδοση σε ιδιωτικά προϊόντα συνταξιοδότησης. Η ιδιωτική ασφάλιση είναι συχνά μέρος των ωφελημάτων που λαμβάνει ο εργαζόμενος επιπρόσθετα από τον μισθό του. Τα κεφάλαια, που προέρχονται συχνά από εισφορές του εργοδότη και του εργαζομένου, επενδύονται ώστε, μαζί με τις αποδόσεις τους, να χρηματοδοτήσουν τις προκαθορισμένες παροχές που θα λάβει ο εργαζόμενος κατά τη συνταξιοδότησή του.
Τα προϊόντα αυτά βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις υπηρεσίες τρίτων μερών, όπως θεματοφυλακές, καταπιστευματοδόχοι, διαχειριστές επενδύσεων, επαγγελματίες για την τήρηση των λογαριασμών και αρχείων τους, για την έκδοση και πληρωμή μισθοδοσίας, αναλογιστές, εκτιμητές εύλογης αξίας κ.λπ.
Μέρος των υπηρεσιών που οφείλουν να παρέχουν στους πελάτες τους (δηλαδή τους εργαζομένους και τους εργοδότες τους) οι οντότητες που χρησιμοποιούν υπηρεσίες τρίτων μερών είναι και η διασφάλιση ότι οι σωστοί εργαζόμενοι θα λάβουν το σωστό ποσό κατά τη συνταξιοδότησή τους.
Ειδικότερα, πρέπει να παρέχουν διασφάλιση ότι διαθέτουν τα απαραίτητα συστήματα εσωτερικών δικλίδων για να αντεπεξέλθουν στον ρολό τους, λαμβάνοντας εκθέσεις διασφάλισης από ανεξάρτητο ΟΕΛ με βάση τα σχετικά επαγγελματικά πρότυπα: Statement on Standard for Attestation Engagements (SSAE).
Το σχετικό επαγγελματικό πρότυπο SSAE 16, που χρησιμοποιείτο μέχρι πρόσφατα, εκδόθηκε από το American Institute of Certified Public Accountants (AICPA) το 2011, για να αντιμετωπιστούν οι αλλαγές που προέκυψαν από cloud based computing και σε αντιστοιχία με τις εξελίξεις στα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου και Συναφών Υπηρεσιών, όπου είχε εκδοθεί το αντίστοιχο πρότυπο ISAE 3402 Assurance Reports on Controls at a Service Organization, τον Δεκέμβριο του 2009, από το International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB).
Πρόσφατα, το 2016, το AICPA προχώρησε σε αντικατάσταση του προτύπου με το SSAE 18, το οποίο ισχύει από τον Μάιο του 2017.
Το νέο πρότυπο αποσαφηνίζει σημεία του προηγουμένου προτύπου και προβλέπει τρεις τύπους εκθέσεων (Service Organization Controls reports):
• SOC 1, που χρησιμοποιείται για δικλίδες που αφορούν τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση.
• SOC 2, που χρησιμοποιείται για δικλίδες που αφορούν την αξιόπιστη διαχείριση πληροφοριών σε σχέση με μία ή περισσότερες από τις πέντε αρχές: την ασφάλεια, τη διαθεσιμότητα, την ακεραιότητα, την εμπιστευτικότητα και την ιδιωτικότητά τους.
• SOC 3, που χρησιμοποιείται για δικλίδες που αφορούν την αξιόπιστη διαχείριση πληροφοριών, όπως και η SOC 2, με τη διαφορά ότι αυτή διατίθεται ελεύθερα στο κοινό και δεν υπάρχει περιορισμός στη χρήση της.
Οι πιο πάνω εξελίξεις δείχνουν ότι η AICPA αντιλαμβάνεται την περιπλοκότητα των θεμάτων που δημιουργούνται, σε σχέση με τη χρησιμοποίηση οργανισμών παροχής υπηρεσιών, και την ανάγκη να διατίθενται στους ΟΕΛ τα καταλληλά εργαλεία ώστε αυτοί να είναι σε θέση να παρέχουν διασφάλιση ότι οι οργανισμοί αυτοί διαθέτουν τα απαραίτητα συστήματα εσωτερικών δικλίδων για να αντεπεξέλθουν στον ρολό τους.
Η Accountancy Europe υπογραμμίζει, στο σχετικό ενημερωτικό σημείωμά της (factsheet), το γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν έχει περιλάβει, στη σχετική πρόταση κανονισμού, πρόβλεψη για την παροχή αντίστοιχων ανεξάρτητων υπηρεσιών διασφάλισης από το επάγγελμα του ΟΕΛ.