Η λογιστική μεταρρύθμιση, η αποτελεσματική είσπραξη των κρατικών εσόδων και η παροχή φορολογικών κινήτρων για τους συνεπείς επαγγελματίες που πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους ηλεκτρονικά είναι μερικές από τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Δεν έχει περάσει ούτε ένας χρόνος από τότε που ο υφυπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ανέλαβε τα καθήκοντά του και ήδη επικρατεί η αίσθηση ότι το κράτος έχει αρχίσει να αναπτύσσει μηχανισμούς που θα του επιτρέψουν να «νοικοκυρέψει» τα οικονομικά του μεγέθη, αποφεύγοντας την κακοδιαχείριση και τις αλόγιστες σπατάλες του παρελθόντος που οδήγησαν στην κρίση και τα γνωστά μνημόνια.
Το μεγάλο «στοίχημα», όπως τονίζει στο Accountancy Greece, είναι να καταφέρει να πετύχει βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των δημοσίων δαπανών σε όλα τα επίπεδα, σε τέτοιο βαθμό που θα επιτρέπει στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να μειώνει σταδιακά τους φόρους των ελλήνων πολιτών. Την ίδια ώρα, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, με την καθιέρωση του ελάχιστου 30%, έχουν εισαγάγει στον φετινό προϋπολογισμό ένα έσοδο, αποκλειστικά και μόνο από την πάταξη της φοροδιαφυγής, ύψους 557 εκατομμυρίων ευρώ, με τον πήχη να ανεβαίνει ακόμη ψηλότερα τα επόμενα χρόνια.
—Κύριε Σκυλακάκη, από την πρώτη στιγμή που αναλάβατε τα καθήκοντά σας τονίσατε ότι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι και η λογιστική μεταρρύθμιση. Να ξέρει το κράτος τι ξοδεύει, πού το ξοδεύει, τι περιουσία έχει και τι υποχρεώσεις αναλαμβάνει. Πού βρισκόμαστε;
Δημιουργήσαμε μια επιτροπή με συμμετοχή αξιόλογων ανθρώπων και από τον ιδιωτικό τομέα και ξεκινήσαμε την υλοποίηση διαφόρων πτυχών του έργου, με ομάδες εργασίας που ήδη δουλεύουν προς αυτή την κατεύθυνση εδώ και μερικές εβδομάδες. Στη φάση αυτή δίνουμε έμφαση στον σχεδιασμό. Γιατί η μεταρρύθμιση αυτή, η εισαγωγή δηλαδή της δεδουλευμένης λογιστικής σε όλο το δημόσιο τομέα, πρέπει να αξιοποιηθεί για να στηθούν πάνω της πρόσθετες μεταρρυθμίσεις εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού. Συγκεκριμένα, πρέπει, όταν θα τελειώσει η λογιστική αυτή μεταρρύθμιση, το κράτος να γνωρίζει τι αγοράζει, να μπορεί να παρακολουθεί αυτόματα τι έχει στις αποθήκες του και να διαθέτει ένα σύγχρονο σύστημα παραγγελιοληψίας. Πρέπει επίσης να αποκτήσει πραγματική εικόνα για την αξία των παγίων του. Πόσο δηλαδή αξίζει η περιουσία του. Όπως καταλαβαίνετε, είναι μια τεράστια σε όγκο και χρόνο δουλειά.
—Την πρώτη σας ομιλία στη Βουλή την αφιερώσατε στον ανώνυμο φορολογούμενο. Μετά από σχεδόν 8 μήνες τι μήνυμα θέλετε να του στείλετε;
Ότι δεν θα χρειάζεται πλέον να πληρώνει αχρείαστα υπερπλεονάσματα λόγω κακής εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Ότι για λογαριασμό του πραγματοποιούμε επισκόπηση δαπανών σε όλο το κράτος, μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει από τις αρχές του χρόνου, ψάχνοντας σε λεπτομέρεια κάθε είδους δαπάνη. Από το πόσα χιλιόμετρα κάνει –και γιατί– το κάθε κρατικό αυτοκίνητο μέχρι το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και του νερού ή το κόστος των ενοικίων που πληρώνει το κράτος. Σε όλους αυτούς τους τομείς έχουμε ξεκινήσει για πρώτη φορά να μετράμε συγκεκριμένους δείκτες και παραμέτρους. Για να ξέρουμε όχι μόνο, για παράδειγμα, αν πληρώνουμε ένα ενοίκιο ακριβά όταν έχουμε δικό μας ιδιόκτητο ακίνητο αλλά και πόσα τετραγωνικά αντιστοιχούν σε κάθε εργαζόμενο και γιατί. Επίσης ελέγχουμε αν το κράτος εισπράττει τα διάφορα έσοδά του αποτελεσματικά. Όχι μόνο τα φορολογικά αλλά και διάφορα «ξεχασμένα» έσοδα –από τα έσοδα των λιμενικών ταμείων μέχρι κάποια τέλη που θα έπρεπε να εισπράττουν οι δήμοι. Εξετάζουμε επίσης αλλαγές στη μεθοδολογία στις εισπράξεις, ώστε να βοηθήσουμε τους φορείς να αυξήσουν τα έσοδά τους. Ένα παράδειγμα είναι να σταματήσουν οι δήμοι να στέλνουν τις κλήσεις με καθυστέρηση 4 ή 5 ετών, όταν οι παραβάτες έχουν τελείως ξεχάσει αν όντως έκαναν παράβαση. Η λογική μας, όταν αξιολογούμε τη σκοπιμότητα της κάθε δαπάνης, είναι να σκεφτόμαστε όπως θα σκεφτόταν ο μέσος φορολογούμενος που πληρώνει.
—Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Το τέρας που πάντα κυνηγούν οι κυβερνήσεις αλλά ποτέ δεν πιάνουν. Εσείς σε τι βαθμό πιστεύετε ότι θα τα καταφέρετε και τι ρόλο θα παίξουν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και τα Β2Β ηλεκτρονικά τιμολόγια;
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, με την καθιέρωση του ελάχιστου 30%, έχουν εισαγάγει στον φετινό προϋπολογισμό ένα έσοδο αποκλειστικά και μόνο από την πάταξη της φοροδιαφυγής ύψους 557 εκατομμυρίων ευρώ. Αν οι πολίτες δεν πετύχουν αυτόν τον στόχο και βρεθούν στην ανάγκη να πληρώσουν αυξημένη φορολογία, αυτό θα αφορά τον προϋπολογισμό του 2021. Συνεπώς είναι προς το συμφέρον και του προϋπολογισμού και των πολιτών να αρχίσουν να πληρώνουν ηλεκτρονικά εκεί που χρησιμοποιούσαν μετρητά και ξέχναγαν ή αδιαφορούσαν να ελέγξουν αν η πληρωμή τους συνοδευόταν από απόδειξη και φορολογία. Ταυτόχρονα όμως σκοπεύουμε να εισαγάγουμε πρόσθετα θετικά κίνητρα για τις πληρωμές που γίνονται προς κάποιους επαγγελματίες, όταν αυτές πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά. Οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν μέσα στον επόμενο μήνα. Συμπληρωματικά στην προσπάθεια αυτή θα παίξουν σημαντικό ρόλο τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, που θα περιορίσουν το φαινόμενο των πλαστών ή πλασματικών τιμολογίων.
—Ο επιχειρηματικός κόσμος είδε για πρώτη μείωση φόρων μετά από πολλά χρόνια, αλλά και άλλα μέτρα ελάφρυνσης (φόρων μερισμάτων κ.λπ.) Πότε εκτιμάτε ότι θα κορυφωθούν οι φιλικές προς την επιχειρηματικότητα πολιτικές για τις οποίες έχει λάβει τα εύσημα το οικονομικό επιτελείο;
Θα συνεχίζονται σε όλη την τετραετία, από τη στιγμή που κεντρικός στόχος της κυβέρνησης είναι η μείωση των φόρων. Δεν είναι όμως οι πολιτικές αυτές «φιλικές» προς την επιχειρηματικότητα. Είναι πρωτίστως φιλικές προς την ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών. Ο μόνος τρόπος για να απολαμβάνουμε καλύτερη ζωή, τώρα που η καλύτερη ζωή με δανεικά αποκλείεται για τη δική μας χώρα στις επόμενες δεκαετίες, είναι να παράγουμε περισσότερο πλούτο, περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες, να προσελκύουμε περισσότερες επενδύσεις, να κάνουμε περισσότερες εξαγωγές.
Αυτή είναι η προϋπόθεση για να έχει το κράτος έσοδα, οι πολίτες καλούς μισθούς και η πατρίδα ευημερία.
—Από το 2015 έως το 2019 περίπου 11,4 δισ. υπερπλεονασμάτων και η αύξηση των ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών, κατά 30 δισ. ευρώ, υπέσκαψαν την ανάπτυξη και οδήγησαν σε αποεπένδυση. Θεωρείτε ότι ο χαμένος χρόνος μπορεί να ανακτηθεί και πώς;
Ο χαμένος χρόνος λέγεται χαμένος γιατί… χάθηκε. Το θέμα είναι να πάμε τώρα πολύ πιο γρήγορα προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτή η κυβέρνηση –και νομίζω ότι το νιώθετε κι εσείς– δουλεύει πυρετωδώς και σε πολύ σύντομο διάστημα κάνει πράγματα που θα χρειάζονταν χρόνια σε προηγούμενες εποχές. Δεν κοιτάμε όμως προς τα πίσω. Δεν μας απασχολεί τι κάναμε και πόσο σύντομα αλλά τι πρέπει να κάνουμε στο εξής και πόσο γρήγορα αλλά και αποτελεσματικά.
—Τα μακροοικονομικά στοιχεία είναι θετικά, η οικονομία έχει μπει σε αναπτυξιακή τροχιά και η ψυχολογία της αγοράς έχει ανέβει, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι το momentum είναι κατάλληλο για την προσέλκυση επενδύσεων. Πόσο μακριά βρίσκεται η θεωρία από την πράξη;
Οι επενδύσεις, όταν ξεκινούν από την αρχή, έχουν πάντα μια χρονοκαθυστέρηση. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό –και το κάνουμε– να απελευθερώνουμε και να επιταχύνουμε καταρχάς τις υφιστάμενες επενδύσεις, όπως είναι το Ελληνικό, κάποιες μεγάλες τουριστικές επενδύσεις και άλλες. Ταυτόχρονα επιταχύνουμε και τις αποκρατικοποιήσεις και την εξυγίανση δημοσίων επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων συμφερόντων του κράτους, όπως η Λάρκο, που θα απελευθερώσουν με τη σειρά τους νέες επενδύσεις. Επίσης κρίσιμο θέμα για τις επενδύσεις είναι το θέμα των κόκκινων δανείων, καθώς πολλές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που έχουν μεγάλες υπερχρεώσεις, όταν θα περάσουν σε νέες ιδιοκτησίες, θα αρχίσουν και πάλι να επενδύουν.
Τέλος, είναι σημαντική και η επιτάχυνση των δημοσίων επενδύσεων, που τα τελευταία χρόνια δεν ξεπερνούσαν τα 5 δισ. ευρώ, ποσό απαράδεκτα χαμηλό, καθώς και η αξιοποίησή τους για μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων με μια νέα γενιά ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων, που επί ΣΥΡΙΖΑ είχαν, με λίγες εξαιρέσεις, εγκαταλειφθεί. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη μείωση της φορολογίας και την αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων, θα οδηγήσουν σε ένα όλο και υψηλότερο επίπεδο επενδύσεων, που θα πυροδοτήσει πολύ μεγαλύτερους αναπτυξιακούς ρυθμούς. Αν καταφέρουμε, όπως πιστεύω, να βάλουμε και τα ANFAs ως κίνητρο για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, οι δυνατότητες είναι πραγματικά πολύ μεγάλες.
—Κάνοντας έναν απολογισμό από όταν αναλάβατε τα καθήκοντα του υφυπουργού Οικονομικών, τι θα λέγατε ότι έχετε πετύχει, σε ποιους στόχους ενδεχομένως μείνατε πίσω και ποιο το προσωπικό σας στοίχημα;
Αυτό που πετύχαμε ως ομάδα, τόσο στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους όσο και συνολικά στο υπουργείο Οικονομικών, ήταν η ταχύτατη έγκριση ενός φιλόδοξου και απαιτητικού προϋπολογισμού. Κάτι που διευκολύνει πολύ τη θέση μας στις αγορές και μας επέτρεψε να ανοίξουμε τη συζήτηση για τα ANFAs και τη δημιουργία προσθέτου δημοσιονομικού χώρου. Επίσης ξεκινήσαμε την επισκόπηση δαπανών παντού με κάποιες πρώτες επιτυχίες, όπως για παράδειγμα στην καταγραφή των μεταναστευτικών δαπανών των νοσοκομείων. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα. Να πετύχουμε μια βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των δημοσίων δαπανών σε όλα τα επίπεδα, που θα μας επιτρέψει και να μειώνουμε τους φόρους και να σεβόμαστε τον μέσο φορολογούμενο, τον άγνωστο φορολογούμενο που κρατάει όρθιο αυτό το κράτος και ζωντανή την οικονομία αυτής της χώρας.
—Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την ελληνική οικονομία και ποια η στρατηγική που θα ακολουθήσει το ΓΛΚ; Είναι τέτοια τα δεδομένα που να επιτρέπουν αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος της Ελλάδας απέναντι στους δανειστές της;
Κάθε φορά που πετυχαίνουμε στόχους, κάθε φορά που κάνουμε μεταρρυθμίσεις, κάθε φορά που είμαστε σωστά τεχνικά προετοιμασμένοι, η διαπραγματευτική μας ισχύς βελτιώνεται. Αλλά δεν είναι μόνο θέμα ισχύος. Το κλειδί είναι να δημιουργούμε συνθήκες αμοιβαίου οφέλους, win – win που θα λέγαμε σε άψογα Greeklish. Πραγματική επιτυχία στις διαπραγματεύσεις έχεις όχι όταν επιβάλλεις την ισχύ σου αλλά όταν πείθεις τον άλλο να κάνει αυτό που σε συμφέρει γιατί αντιλαμβάνεται ότι είναι και δικό του συμφέρον.
—Η κυβέρνηση προσδοκά σε ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 2,8%, ωστόσο, διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Bank of America Merrill Lynch, θεωρούν τον συγκεκριμένο στόχο υπεραισιόδοξο. Τι απαντάτε;
Κοντός ψαλμός αλληλούια…