ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΥΡΟΥΝΗΣ
ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ, ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ, KPMG ΟΡΚΩΤΟΙ ΕΛΕΓΚΤΕΣ Α.Ε.
Αναμφίβολα, ο έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων έχει ιδιαίτερο ρόλο στη σημερινή κοινωνία. Η οικονομική κρίση, η συρρίκνωση της παραγωγικότητας και τα προβλήματα των επιχειρήσεων στρέφουν τους επενδυτές και τις εποπτικές αρχές στην άσκηση μεγαλύτερης κριτικής για την ποιότητα των οικονομικών καταστάσεων που τεκμηριώνεται μέσα από τον τακτικό έλεγχο.
Ανεξαρτήτως πάντως εποχής, τόσο στην κρίση όσο και στην ακμή, η έκθεση ελέγχου πρέπει να καταλήγει μετά από μια 
τεκμηριωμένη εργασία. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται με προσήλωση στα αντίστοιχα πρότυπα του ελέγχου και με κεντρικό στόχο όχι μόνο την αξιολόγηση της επάρκειας των τεκμηρίων ελέγχου αλλά και τη διενέργεια του ελέγχου με σκοπό την αξιοπιστία αλλά και την ποιότητα.
Η ποιότητα είναι κάτι που κάθε ελεγκτής πρέπει να έχει σε όλες τις εργασίες του. Δεν είναι τυχαίο πως το Πλαίσιο Αρχών για την Ποιότητα στον Έλεγχο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα που απασχολεί το Διεθνές Συμβούλιο για τα Ελεγκτικά Πρότυπα (International Auditing and Assurance Board, IAASB): «A Framework for Audit Quality». Το προσχέδιο για το Πλαίσιο Αρχών εκδόθηκε στις αρχές του χρόνου και πριν από λίγες ημέρες έληξε η περίοδος για την υποβολή παρατηρήσεων σχετικά με αυτό.
Από το προσχέδιο αυτό σημαντικός παράγοντας για να βγει η ποιότητα στον έλεγχο εστιάζεται στην εκπαίδευση ή καλύτερα στην εκμάθηση. Το Πλαίσιο Αρχών καταλήγει ότι οι ελεγκτικές εταιρείες πρέπει να αφιερώσουν σημαντικούς πόρους για την κατάλληλη εκπαίδευση των στελεχών τους. Στο προσχέδιο αναφέρονται τα εξής για τα θέματα της εκπαίδευσης:
1. Η πρακτική εκμάθηση (on the job training). Όσοι ασχολούνται με θέματα εκπαίδευσης θα ξέρουν πως κανείς δεν μαθαίνει με την πρώτη. Η συνηθισμένη κριτική που γίνεται μετά από κάθε σεμινάριο είναι η δυνατότητα της πρακτικής εφαρμογής. Συνεπώς η ευθύνη του κάθε μέλους της ελεγκτικής ομάδας, από τον ορκωτό ελεγκτή και σε κάθε βαθμίδα, είναι να περνάει η πρακτική εμπειρία προς τα κάτω την ώρα που χρειάζεται. Η αφομοίωση για τον τρόπο εφαρμογής μιας ελεγκτικής μεθοδολογίας και του τρόπου καταγραφής των αποτελεσμάτων της εργασίας γίνεται μεγαλύτερη όταν γίνεται επί τόπου. Πολλές φορές η πίεση να ολοκληρωθεί η εργασία έγκαιρα και η απροθυμία πολλών ελεγκτών να αφιερώσουν χρόνο να διδάξουν τα πιο άπειρα στελέχη δυσκολεύει τη βελτίωση του ελέγχου και οδηγεί σε μείωση της ποιότητας.
2. Η εκπαίδευση αφορά όλους. Το Πλαίσιο αναφέρει πως κάθε στέλεχος της ομάδας ελέγχου, από τον έμπειρο ορκωτό μέχρι τον άπειρο ασκούμενο, χρειάζεται κάποιες ελάχιστες ώρες εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση αυτή συνήθως εστιάζεται περισσότερο στην εφαρμογή ελεγκτικής μεθοδολογίας και στην εκπαίδευση καινούργιων λογιστικών και φορολογικών θεμάτων σε ειδικά θέματα, όπως σε κανονισμούς του Χρηματιστηρίου ή σε θέματα ειδικών κλάδων, π.χ. ασφαλιστικές ή τραπεζικές εργασίες. Όπως και να έχει, κάθε χρόνο όλοι πρέπει να εκπαιδεύονται και η κάθε ελεγκτική εταιρεία πρέπει να αφιερώνει σημαντικούς πόρους σε ώρες, ανθρώπους και σε επένδυση για την τεχνική επάρκεια των στελεχών της.
3. Η εκπαίδευση στο σωστό χρόνο. Όπως αναφέρουμε, όλοι πρέπει να εκπαιδεύονται. Ανάλογα με την εμπειρία και την επαγγελματική σταδιοδρομία, η εκπαίδευση διαφέρει. Κατά συνέπεια, οι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των ελεγκτικών εταιρειών πρέπει να αξιολογούν τις ανάγκες του κάθε υπαλλήλου για να λαμβάνει όχι μόνο τεχνική εκπαίδευση αλλά και σύνθετη εκπαίδευση, όπως σε θέματα οργάνωσης του έργου, τρόπων συνεργασίας με τους υφισταμένους κ.λπ.
4. Προγραμματισμός στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση χρειάζεται επένδυση σε χρήμα και σε χρόνο. Κατά συνέπεια, για να πετύχει τα μέγιστα μια εταιρεία πρέπει να κάνει τον κατάλληλο προγραμματισμό και να βρει τα καλύτερα εργαλεία για την εκπαίδευση. Μόνο ο σωστός προγραμματισμός, η αξιολόγηση των αναγκών, η αξιολόγηση των μέσων εκπαίδευσης κ.λπ. θα φέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα στην προσπάθεια αυτή.
Αναμφίβολα, η εκπαίδευση της ομάδας ελέγχου πρέπει να αποτελέσει μια από τις σημαντικές προτεραιότητες σε κάθε εταιρεία. Δεν είναι χαμένος χρόνος, αν γίνεται με σωστό προγραμματισμό. Οι εποπτικές αρχές πάντα θα αξιολογήσουν το κατά πόσον η ομάδα ελέγχου είναι ενήμερη για τις αλλαγές στα πρότυπα, τόσο τα λογιστικά όσο και τα ελεγκτικά. Η εκπαίδευση δεν μπορεί να αποφευχθεί. Η σωστή εκπαίδευση σε χρόνο και περιεχόμενο θα ανεβάσει την ποιότητα του ελέγχου γιατί θα εξασφαλίσει ότι ο ελεγκτής γνωρίζει καλά και σωστά το αντικείμενο του ελέγχου. Η ποιότητα στην εκπαίδευση οδηγεί στην ποιότητα στον έλεγχο.
Το Πλαίσιο Αρχών αποτελεί από μόνο του την πηγή πάνω στην οποία η κάθε ελεγκτική μεθοδολογία μπορεί να αναπτύξει το υλικό της εκπαίδευσης για την καλύτερη ποιότητα στην εργασία της. Κάθε στέλεχος της ελεγκτικής ομάδας πρέπει να έχει τα τεχνικά εφόδια για να ασκήσει σωστά την κρίση του. Αυτή είναι και η κεντρική ιδέα στην εκπαίδευση. Η αποτυχία στην εκπαίδευση είναι όταν δίνονται πάρα πολλά ή πολύ λίγα πράγματα σε κάθε στέλεχος. Η επιτυχία είναι να μεγιστοποιήσεις την απόδοση από το χρόνο που θα αφιερωθεί στην εκπαίδευση.