Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό ακούγοντας τη λέξη «report» είναι «ένα αναγκαίο κακό που επιβάλλεται από τρίτους». Συγκεκριμένη πληροφόρηση, αυστηρά πλαίσια, απολογιστικά κυρίως στοιχεία, χρηματοοικονομικές και λογιστικές πληροφορίες που απαιτούνται κυρίως από τις εποπτικές αρχές και από το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της επιχείρησης. Για τις περισσότερες εταιρείες είναι ένα «βάρος», μία διαδικασία υποχρεωτική, που πολύ ευχαρίστως θα την περιόριζαν σε έκταση και σε συχνότητα, αν ήταν στη δική τους ευχέρεια.
INTEGRATED REPORTING: ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Βασίλης Μονογυιός, cpa (gr), cia, crma
partner, business risk services, grant thornton
Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που η διοίκηση της εταιρείας θα ήθελε να δημοσιοποιήσει αποτελεσματικά την αξία της επιχείρησής της προς τα έξω; Η απάντηση είναι ότι συνήθως το κάνει κατά περίπτωση με διαφορετικό τρόπο και περιεχόμενο, ανάλογα με τον αποδέκτη:
– Σε έναν υποψήφιο επενδυτή, διαμορφώνοντας μία εταιρική παρουσίαση την οποία επιμελήθηκε το τμήμα marketing ή/και το τμήμα IR κάποιες μέρες πριν.
– Σε μία τράπεζα, αποστέλλοντας ένα corporate profile που ετοιμάζει ο CFO μαζί με την ομάδα του.
– Στην τοπική κοινωνία, με «αμυντικές ανακοινώσεις», συνήθως, όταν υπάρξει κάποιο πρόβλημα.
– Στους μετόχους που περιμένουν τα ετήσια αποτελέσματα, με έναν τρόπο που περισσότερο περιγράφει τα οικονομικά πεπραγμένα της προηγούμενης χρονιάς και, στην καλύτερη περίπτωση, κάποια μη χρηματοοικονομικά στοιχεία, υποχρεωτικά και πάλι από το νόμο.
Το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει είναι το εξής: πώς θα μπορούσε να δοθεί μία πλήρης πληροφόρηση, απολογιστική και ταυτόχρονα ενημερωτική για την αναμενόμενη μελλοντική πορεία της εταιρείας, όσον αφορά όλα τα ανωτέρω κρίσιμα θέματα που έχουν σχέση με τη λειτουργία της;
Σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση εργάζεται εδώ και χρόνια ένας διεθνής οργανισμός, το International Integrated Reporting Council (IIRC, http://www.theiirc.org), με τη συμμετοχή πλήθους φορέων και επιχειρήσεων, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο αρχών και οδηγιών, το «Integrated Reporting Framework», το οποίο οριστικοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο και παρουσιάστηκε επίσημα στην Ελλάδα από την Grant Thornton στο CSR Forum 2014, στις 28 Ιανουαρίου 2014.
Αν κρίνουμε από τη συμμετοχή στο Forum, υπάρχει ένα πολύ ζωντανό κομμάτι της επιχειρηματικής κοινότητας που περιμένει να ακούσει με μεγάλο ενδιαφέρον τον τρόπο με τον οποίο αυτό το πλαίσιο μπορεί να οδηγήσει την εταιρεία σε ένα διαφορετικό, πιο ολοκληρωμένο αλλά και πιο ουσιώδη τρόπο επικοινωνίας με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Στόχος του Integrated Report είναι η πληρότητα πληροφόρησης και η διαφάνεια για όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν όλους όσοι έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τη λειτουργία της εταιρείας: Επενδυτές (υπάρχοντες και ενδιαφερόμενοι), τράπεζες, πιστωτές, πελάτες, διοίκηση, εργαζόμενοι, εποπτικές αρχές, κοινωνία.
Σε καμία περίπτωση ένα Integrated Report δεν είναι μία «ένωση» από τα ήδη εκδιδόμενα διαφορετικά reports που εκδίδει μία εταιρεία. Πρόκειται όμως για ένα δομημένο τρόπο με τον οποίο:
1. Παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές πληροφορίες, τόσο όσον αφορά χρηματοοικονομικά όσο και μη χρηματοοικονομικά στοιχεία.
2. Παρουσιάζεται συνοπτικά το «business model» της εταιρείας, οι βασικές δηλαδή λειτουργίες και διαδικασίες που «δημιουργούν την αξία της εταιρείας». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει στις 6 κατηγορίες ενεργητικού της εταιρείας: financial, manufacture, intellectual, human, social and relationship, natural.
3. Δίνονται ποιοτικά στοιχεία σχετικά με την προοπτική της εταιρείας: κύριοι κίνδυνοι της εταιρείας, κύριες ευκαιρίες, δυνατά αλλά και αδύνατα σημεία και σχέδια ανάκαμψης.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο βασικός στόχος του «integrated reporting process» δεν είναι μόνο η έκδοση ενός Integrated Report. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας του integrated reporting. Το μεγάλο όφελος από τη διαδικασία είναι ότι θα έρθουν κοντά όλα τα τμήματα και στελέχη του οργανισμού, διαμορφώνοντας μία συμπαγή «ομάδα ανάπτυξης Integrated Report». Ανώτατη διοίκηση, οικονομική διεύθυνση, IR, πωλήσεις, προμήθειες, marketing, τεχνικό τμήμα, ανθρώπινο δυναμικό, νομικό τμήμα και πληροφορική συλλειτουργούν και επικοινωνούν με κατεύθυνση το πλαίσιο του integrated reporting.
Δύο σύνεδροι του CSR Forum 2014 (ένας CFO και ένας investors relations manager) διατύπωσαν την ερώτηση στο άνοιγμα του συνεδρίου: «Είναι η περίοδος που διανύουμε κατάλληλη για να μπει η εταιρεία σε διαδικασία ανάπτυξης integrated reporting»; Η απάντηση δόθηκε μέσα από τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση που ακολούθησε: κυρίως σε περιόδους κρίσης και σε περιόδους ανάκαμψης από κρίση έχουν νόημα οι προσπάθειες αποτελεσματικής επικοινωνίας με τρίτους, όταν οι απαιτήσεις και οι προκλήσεις αυξάνονται ενώ η αγορά δυσκολεύει, όταν τα κεφάλαια που επενδύονται είναι σημαντικά λιγότερα και ταυτόχρονα πιο δύσκολα στην προσέλκυσή τους.
Συχνές ερωτήσεις για το integrated reporting
– Πρόκειται για «ένωση» του οικονομικού απολογισμού και του απολογισμού εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (CSR report);
Η απάντηση είναι όχι. Παρόλα αυτά αναφέρει τα σημαντικότερα θέματα, επιδόσεις, δείκτες και άλλα στοιχεία, τόσο από τις οικονομικές καταστάσεις, από τα CSR reports και άλλα reports. Μπορεί επίσης να παραπέμπει σε αυτά τα reports.
Για πολλούς το Integrated Report είναι το επόμενο βήμα μετά το CSR Report. Σίγουρα οι εταιρείες που δημοσιεύουν εκθέσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ή «Κοινωνικούς Απολογισμούς» ή «Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας» όπως αλλιώς ονομάζονται τα CSR reports) βρίσκονται πιο κοντά στη διαδικασία του integrated reporting. Ήδη υπάρχουν περίπου 30 εταιρείες που καταρτίζουν CSR reports σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτά πλαίσια (όπως το GRI/Global Reporting Initiatives, Global Compact κ.ά.) Τα CSR reports των ανωτέρω εταιρειών περιέχουν πολύ σημαντική μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση και πληροφορούν για περιοχές που δεν αγγίζουν πολλές φορές οι οικονομικές καταστάσεις. Δίνονται πληροφορίες που στόχο έχουν να αποδείξουν ότι η εταιρεία είναι «κοινωνικά υπεύθυνη» και «βιώσιμη». Τα reports αυτά πληροφορούν το κοινό για θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, περιβαλλοντικά, προσωπικού και για δράσεις με ωφελούμενους διάφορα μέλη της κοινωνίας, ενώ δίνουν πληροφορίες για τη λειτουργία της εταιρείας (κίνδυνοι, αγορές που δραστηριοποιείται, πελάτες, προμηθευτές, ανταγωνισμό κ.λπ.) Επίσης περιγράφονται συνοπτικά βασικά χρηματοοικονομικά μεγέθη. Ωστόσο, στα reports αυτά αναλύονται συγκεκριμένοι «δείκτες» που απαιτεί το αντίστοιχο πλαίσιο, ενώ και πάλι ο προσανατολισμός δίνεται σε απολογιστικά στοιχεία και όχι σε μελλοντικά σχέδια.
– Θα γίνει ποτέ υποχρεωτικό στην Ελλάδα;
Απάντηση: Το Integrated Report έχει έρθει κυρίως για να καλύψει την ανάγκη επικοινωνίας της επιχείρησης και όχι του επόπτη! Οι εταιρείες που το εφαρμόζουν ήδη το αντιμετωπίζουν σαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ωστόσο σε κάποιες χώρες είναι ήδη υποχρεωτικό (π.χ. Νότιος Αφρική), ενώ στην Ευρώπη αυτό θα εξαρτηθεί από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τη νομοθεσία της κάθε χώρας. Σε κάποιες χώρες και σε κάποιους κλάδους (π.χ. τραπεζικός κλάδος, ασφαλιστικός κλάδος) είναι ήδη υποχρεωτικό να δίνονται πληροφορίες σχετικά με εταιρική διακυβέρνηση, με περιβαλλοντικά, εργασιακά και κοινωνικά θέματα. Επίσης, για τα ανωτέρω θέματα έχει ανακοινωθεί ήδη και η πρόσφατη πρόταση οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στο CSR Forum 2014 υπήρχε ειδική ενότητα για το θέμα αυτό). Όλα αυτά όμως είναι μακριά από το στόχο του integrated report, όπως αναπτύχθηκε.
– Είναι εκτενές framework;
Απάντηση: Όχι. Δεν έχει καμία σχέση με την ανάλυση πλαισίων όπως τα IFRS και το GRI (για τα CSR reports). To Integrated Reporting Framework είναι ένα κείμενο 40 σελίδων, πολύ φιλικό στον αναγνώστη, με βασικές αρχές και οδηγίες. Ο βαθμός ελευθερίας για την κατάρτιση ενός Integrated Report είναι πολύ μεγάλος. Αυτό μπορεί εύκολα να το καταλάβει όποιος επισκεφτεί την σελίδα του International Integrated Reporting Council (IIRC), όπου υπάρχουν integrated reports από διάφορες εταιρείες που συμμετείχαν πιλοτικά στην πρώτη εφαρμογή. Πρόκειται για reports πολύ φιλικά προς τον χρήστη, όπου σύντομα και αποτελεσματικά του δίνουν τη «συνολική εικόνα»!
Συμπέρασμα
Το integrating reporting αποτελεί:
➜ Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και εργαλείο επικοινωνίας για μία εξωστρεφή επιχείρηση που θέλει να επικοινωνήσει αποτελεσματικά με τους υπάρχοντες και υποψήφιους επενδυτές και τους συναλλασσόμενούς της.
➜ Εργαλείο διοίκησης, καθώς συμβάλλει διαρκώς στην επικοινωνία εντός της εταιρείας και στη διαρκή βελτίωση της λειτουργίας της.
Πηγές και χρήσιμα links
International Integrated Reporting Council (IIRC), http://www.theiirc.org/resources/
H Grant Thornton έχει σημαντική εμπειρία σε integrated reports αλλά και σε CSR reports.
Υπεύθυνος partner: Βασίλης Μονογυιός, Advisory /Bysiness Risk Services, E: Vassilis.monogios@gr.gt.com.
Λίγα λόγια
για το CSR Forum 2014
Την εκδήλωση CSR Forum 2014 παρακολούθησαν περισσότερα από 150 στελέχη των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας, καθώς και εκπρόσωποι φορέων και οργανώσεων. Εκπρόσωπος από το διεθνή φορέα Integrated Reporting Council ήταν ο κ. Henning Dräger, ο οποίος παρουσίασε την οπτική και τις απαιτήσεις του νέου πλαισίου. Στη συνέχεια δόθηκε η ευκαιρία στο κοινό να ενημερωθεί σχετικά με τις προκλήσεις που συνοδεύουν τη νέα αυτή διαδικασία από την κ. Μαρία Αλεξίου, διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της εταιρείας «Τιτάν», η οποία κατά το 2013 ανέπτυξε και δημοσίευσε το πρώτο ελληνικό Integrated Report. Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο κ. Βασίλης Καζάς, διευθύνων σύμβουλος της Grant Thornton, o κ. Ευθύμιος Βιδάλης του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και ο κ. Παντελής Λάμπρου διευθυντής Κανονιστικής Συμμόρφωσης και Διαχείρισης Κινδύνου των Ελληνικών Χρηματιστηρίων (EXAE).
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν από τον κ. Βασίλη Μονογυιό, Partner BRS της Grant Thornton, και την κ. Κατερίνα Κατσούλη, Sustainability Director της Grant Thornton, τα αποτελέσματα της παγκόσμιας έρευνας που πραγματοποίησε η Grant Thornton International, στην οποία καταγράφονται οι διεθνείς τάσεις αναφορικά με την υιοθέτηση των αρχών και πρακτικών για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) και την έκδοση απολογισμών ΕΚΕ από τις εταιρείες. Στη συνέχεια, η κ. Jane Stevensen, εκπρόσωπος της Grant Thornton UK, μίλησε για την προστιθέμενη αξία που αναγνωρίζουν οι εταιρείες στην Ευρώπη στην ανάπτυξη ενός απολογισμού ΕΚΕ ή Ενιαίου Απολογισμού, δίνοντας έμφαση στο γεγονός πως ο απολογισμός αποτελεί την καλύτερη πρακτική διαφάνειας για μια επιχείρηση.