Κωνσταντίνος Ι. Νιφορόπουλος
BDO
1948: Ο Α.Ν. 810/1948 («περί συγκεντρώσεως φορολογικών στοιχείων») υποχρέωνε την αποστολή αντιγράφων τιμολογίων στην εφορία
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας σύστημα τηρήσεως λογιστικών – φορολογικών βιβλίων και εκδόσεως φορολογικών στοιχείων από τους επιτηδευματίες. Τα αρχικά νομοθετήματα που το επέβαλαν είναι το Ν.Δ. 578/1948 («περί τηρήσεως βιβλίων υπό επιτηδευματιών», προέβλεπε τέσσερις κατηγορίες βιβλίων) και ο Α.Ν. 810/1948 («περί συγκεντρώσεως φορολογικών στοιχείων», υποχρέωνε την αποστολή αντιγράφων τιμολογίων στην εφορία) που συμπληρώθηκαν και αυτοί αργότερα … Στη συνέχεια με το Βασιλικό Διάταγμα της 7.7.1952 κωδικοποιήθηκαν όλες οι προγενέστερες διατάξεις σε ενιαίο κείμενο, που πήρε τον τίτλο Κώδιξ Φορολογικών Στοιχείων.
Τα τηρούμενα έως τότε «εμπορικά βιβλία» (δηλαδή τα βιβλία τα προβλεπόμενα από τον Εμπορικό Νόμο), εφόσον τηρούνταν σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας επείχαν θέση «Ημερολόγιου» και «Βιβλίου Απογραφών». Η προσπάθεια αυτή συνάντησε αρκετές αντιδράσεις, εκ μέρους των επιχειρήσεων και καταστηματαρχών. Οι εφημερίδες της εποχής συχνά αναφέρουν απεργίες και άλλες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για το θέμα αυτό.
Φυσικά ο όγκος των στοιχείων ήταν μεγάλος και υπήρχαν σημαντικές καθυστερήσεις.
(Πηγή: Εφημερίδα «Το Βήμα», 12.7.1973)
1977-78: Η πρώτη αποτυχημένη απόπειρα για πολλαπλές διασταυρώσεις
Με τη βοήθεια ανωτέρων υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών της Βρετανίας, επιχειρείται ανεπιτυχώς η μηχανοργάνωση της διασταύρωσης των φορολογικών στοιχείων.
(Πηγή: Εφημερίδα «Τα Νέα», 2.11.1979)
1981-1992: «Συγκεντρωτικές» και μηχανογράφηση των επιχειρήσεων
Από την δεκαετία του 1980 δίδεται η δυνατότητα υποβολής των στοιχείων των «Συγκεντρωτικών Καταστάσεων» σε «μαγνητικά μέσα» (δισκέτες κ.λπ.) Με τη σταδιακή μηχανογράφηση και των μικρότερων επιχειρήσεων διευκολύνεται η σύνταξη των Συγκεντρωτικών Καταστάσεων, αλλά το αδιαχώρητο στις εφορίες, για την υποβολή τους παραμένει.
(Έντυπο χειρόγραφης δήλωσης)
(Πηγή: Εφημερίδα «Τα Νέα», 26.5.1998)
1997: Υποχρέωση υποβολής ισοζυγίου από επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας
Με βάση το άρθρο 19α του Ν. 2459/18.8.1997, έγινε σχετική προσθήκη στο Π.Δ. 186/1992 και στο άρθρο 20 προστίθεται παράγραφος 7, με βάση την οποία ο επιτηδευματίας της τρίτης κατηγορίας υποχρεούται να υποβάλλει μέχρι την 25η του πέμπτου μήνα από το κλείσιμο της διαχειριστικής περιόδου, στην αρμόδια ΔΟΥ, ισοζύγιο των λογαριασμών όλων των βαθμίδων της κλεισμένης χρήσης, στο οποίο περιέχονται και τα πλήρη στοιχεία του υπόχρεου, η αρμόδια ΔΟΥ και η διαχειριστική περίοδος που αφορά. Το ισοζύγιο της παραγράφου αυτής υποβάλλεται σε ηλεκτρομαγνητικά μέσα αποθήκευσης δεδομένων, από τους υπόχρεους που χρησιμοποιούν για την ενημέρωση των βιβλίων τους μηχανογραφικά μέσα.
2003-2005: e-ΚΒΣ. Οι «Συγκεντρωτικές Καταστάσεις» μέσω του Διαδικτύου
Σταδιακά, εντός των ετών 2003-2005, οι «Συγκεντρωτικές Καταστάσεις» υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Το έτος 2003 (στοιχεία έτους 2002) η υποβολή μπορούσε να γίνει με τρεις τρόπους: α) χειρόγραφα, β) με δισκέτες και γ) ηλεκτρονικά, μέσω διαδικτύου, από την υπηρεσία e-ΚΒΣ, της πλατφόρμας www.e-oikonomia.gr (πρόδρομο του σημερινού taxisnet).
(Πηγή: Εφημερίδα «Τα Νέα», 24.8.2005)
2014: Απόπειρα τρίμηνης υποβολής των «Συγκεντρωτικών Καταστάσεων»
«1. Οι καταστάσεις των φορολογικών στοιχείων του άρθρου 1 της παρούσας, υποβάλλονται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο, ως εξής:
α) από τους εκδότες, τριμηνιαίως ανεξαρτήτως κατηγορίας των τηρούμενων βιβλίων τους (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή της απαλλαγής τους από την τήρηση αυτών, καθώς και της υποχρέωσης ή μη υποβολής περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ και το αργότερο μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από το μήνα που αφορούν από το τρίμηνο που αφορούν (ΠΟΛ.1022/7.1.2014)».
Η απόφαση αυτή είχε ως κύριο σκοπό τη σύλληψη της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, όμως δεν είχε ποτέ ουσιαστική εφαρμογή.
2019: Διασταυρωτικοί έλεγχοι των ΜΥΦ, ΦΠΑ, ΔΦΕ
Η ΑΑΔΕ αξιοποιεί συνδυαστικά (από το 2014 και μετά) δεδομένα από:
α) Συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών – προμηθευτών, β) Δηλώσεις εισοδήματος (Ε3), γ) Δηλώσεις ΦΠΑ. Χρησιμοποιείται το πληροφοριακό σύστημα «Elenxis», για την συγκέντρωση στοιχείων, κατηγοριοποίηση, αναλόγως του βαθμού ενδιαφέροντος σε σχέση την υποψία φοροδιαφυγής. Με την απόφαση με αριθ. πρωτ. Ο ΔΕΛ Α 1112676 ΕΞ 2019 παρέχονται λεπτομέρειες σχετικά με την ανάρτηση υποθέσεων και αξιολόγηση αυτών.
2020: Η ηλεκτρονική πλατφόρμα myDATA
Η «βασική» απόφαση για την πλατφόρμα είναι η Α.1138/2020 Καθορισμός της έκτασης εφαρμογής, του χρόνου και της διαδικασίας ηλεκτρονικής διαβίβασης δεδομένων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, καθώς και κάθε άλλου αναγκαίου θέματος για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 15Α του Ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.). Το άρθρο 15Α τέθηκε όπως προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 30 του Ν. 4646/2019 (ΦΕΚ Α’ 201/12-12-2019).
Ως «Ψηφιακή πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ» ή «Πλατφόρμα myDATA» νοείται η ψηφιακή πλατφόρμα υποδοχής των δεδομένων που διαβιβάζονται στην ΑΑΔΕ, η οποία είναι προσβάσιμη μέσω του διαδικτυακού τόπου της ΑΑΔΕ και περιλαμβάνει αναλυτικά και συνοπτικά το σύνολο των συναλλαγών εσόδων/εξόδων των οντοτήτων που τηρούν λογιστικά αρχεία, σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα και στην οποία απεικονίζεται το λογιστικό και φορολογικό αποτέλεσμα των οντοτήτων.
Η βασική ιδέα, η οποία διαχρονικά παραμένει η ίδια, είναι η «διασταύρωση» των φορολογικών στοιχείων που κάποια επιχείρηση εκδίδει (έσοδο) και κάποια άλλη λαμβάνει (έξοδο/αγορά/πάγιο).
Σύνοψη
Το σύστημα διασταύρωσης των φορολογικών στοιχείων δεν είχε, τουλάχιστον μέχρι την ηλεκτρονική υποβολή, ουσιαστική επιτυχία.
Αρχικά το πρόβλημα ήταν η δυσκολία επεξεργασίας του μεγάλου όγκου των χειρόγραφων στοιχείων. Έπειτα το πρόβλημα ήταν ότι οι δισκέτες παρουσίαζαν συνεχώς προβλήματα ανάγνωσής τους.
Σήμερα, μετά την υποβολή μέσω Internet, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, αλλά παραμένει το πρόβλημα της έγκαιρης διαπίστωσης των τυχόν διαφορών.
Όμως, σε κάθε περίπτωση, αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο διαπίστωσης αποκλίσεων και σύλληψης της φοροδιαφυγής.