Η ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΘΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ.
Συνεντευξή με τον Jörgen Holmquist, πρόεδρο του Συμβουλίου Διεθνών Προτυπών Δεοντολογίας για Λογιστές (IESBA) της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC)
Μετάφραση: Μαρία Τυροβολά, Γραφείο διεθνών σχέσεων Σώματος Ορκώτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ)
Τα πρόσφατα γεγονότα με οικονομικές απάτες σε διάφορα κράτη του κόσμου κλόνισaν την εμπιστοσύνη του κόσμου στους ελεγκτές και τις εταιρείες τους. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Προτύπων για Λογιστές (IESBA) Jörgen Holmquist πιστεύει ότι οι κανόνες δεοντολογίας και η πιστή εφαρμογή τους θα αποκαταστήσουν το κύρος του επαγγέλματος.
Κύριε πρόεδρε, σε μια συνέντευξή σας για την έκδοση IFAC News τον περασμένο Αύγουστο, όταν γίνατε ο πρώτος ανεξάρτητος πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Προτύπων Δεοντολογίας για Λογιστές (IESBA), αναφέρατε ότι το Συμβούλιο πρόκειται να διαδραματίσει ένα σαφή ρόλο στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, και ειδικότερα να βοηθήσει στην αποκατάσταση της φήμης του επαγγέλματος. Mετά την κρίση, οι ρυθμιστικές αρχές, καθώς και άλλοι φορείς χάραξης πολιτικής, έχουν διερευνήσει ενεργά τρόπους ενίσχυσης της ποιότητας ελέγχου, συμπεριλαμβανομένων και μέτρων για την αύξηση της διαφάνειας στις διαδικασίες ελέγχου, καθώς και για την περαιτέρω διασφάλιση της ανεξαρτησίας του ελεγκτή. Παράλληλα, εξακολουθούμε να γινόμαστε μάρτυρες μιας σειράς από σημαντικές λογιστικές απάτες σε ορισμένα κράτη. Κάποιοι έχουν πει ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε κρίση εμπιστοσύνης προς το ελεγκτικό – λογιστικό επάγγελμα. Πώς μπορεί ο Κώδικας Δεοντολογίας για Επαγγελματίες Λογιστές του IESBA να βοηθήσει στην αποκατάσταση της φήμης του επαγγέλματος;
Αν και το επάγγελμα δεν έχει γίνει δέκτης τόσο μεγάλης κριτικής όπως οι οργανισμοί αξιολόγησης και οι τράπεζες αναφορικά με την παγκόσμια οικονομική κρίση, εντούτοις είναι βέβαιο ότι δεν αντιμετωπίζεται με τον θετικό τρόπο που αντιμετωπιζόταν πριν από πέντε χρόνια και υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Αυτό που ίσως πολύς κόσμος, εκτός των μελών της, δεν γνωρίζει είναι ότι οι επαγγελματίες λογιστές έχουν δεσμευτεί να τηρούν αυστηρούς κανόνες δεοντολογίας. Ο Κώδικας αποτελεί σε διεθνές επίπεδο μία εύρωστη και ολοκληρωμένη δέσμη κανόνων και οδηγιών για τους επαγγελματίες λογιστές. Ωστόσο, ορισμένοι λογιστές μπορούν να επιλέξουν να μην ακολουθήσουν τους κανόνες, και εδώ έγκειται το πρόβλημα. Είναι σχετικά μικρός ο αριθμός των ελεγκτών – λογιστών που διαπράττουν απάτη, αλλά αυτό είναι το μόνο που ακούμε στις ειδήσεις, και έτσι τελικά πλήττονται όχι μόνο οι άμεσα ενδιαφερόμενοι αλλά και η φήμη του συνόλου του επαγγέλματος.
Τι μπορεί να γίνει γι ‘αυτό;
Με την αύξηση της ευαισθητοποίησης ως προς τον Κώδικα και τη συνέχιση ανάπτυξης αξιόπιστων και εύλογων λύσεων, ελπίζουμε ότι το ευρύ κοινό θα συνειδητοποιήσει ότι οι επαγγελματίες λογιστές έχουν δεσμευτεί να ενεργούν δεοντολογικά και προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και ότι οι επίορκοι ελεγκτές – λογιστές αποτελούν μια μικρή μειοψηφία.
Σε ορισμένα κράτη οι απαιτήσεις δεοντολογίας του Κώδικα έχουν περιληφθεί σε νόμους και κανονισμούς. Ωστόσο υπάρχουν και κάποια άλλα κίνητρα για να ακολουθήσει κάποιος τον Κώδικα, ανεξάρτητα από τις νομικές απαιτήσεις. Είναι προς το συμφέρον όλων των επαγγελματιών λογιστών, ως μέλη ενός αξιόπιστου επαγγέλματος που χαίρει εκτιμήσεως, να βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί η φήμη του επαγγέλματος. Πάντα θα υπάρχουν πιέσεις –για παράδειγμα από τη διοίκηση ή το ενδεχόμενο οικονομικό κέρδος– για να γίνουν ελαστικότεροι ή να παραβιαστούν οι κανόνες. Ο Κώδικας περιλαμβάνει οδηγίες για τους επαγγελματίες λογιστές σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσουν αυτές τις καταστάσεις. Προσδοκούμε ότι θα επιλέξουν να πράξουν το σωστό. Ένα άλλο κίνητρο για τις λογιστικές επιχειρήσεις και τους ιδιώτες ώστε να εφαρμόσουν αυτοβούλως τον Κώδικα είναι ότι ο σεβασμός στις επιταγές του Κώδικα μπορεί να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη συνέπεια των υπηρεσιών τους ώστε να ανταποκριθούν στις υψηλές προσδοκίες των πελατών και εργοδοτών τους.
Πώς μπορεί ο Κώδικας να βοηθήσει με αυτόν τον τρόπο;
Ως ένα παγκόσμιο σύνολο προτύπων, ο Κώδικας καθιερώνει ένα αναγνωρισμένο σημείο αναφοράς για τη συνεπή και δεοντολογική συμπεριφορά των επαγγελματιών λογιστών σε όλο τον κόσμο. Οι πελάτες και οι εργοδότες δικαίως αναμένουν από τους επαγγελματίες λογιστές να ενεργούν με ακεραιότητα και αντικειμενικότητα, να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα, τη δέουσα επιμέλεια και επαγγελματική συμπεριφορά, και να συμμορφώνονται με την υποχρέωση του απορρήτου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και την ανάληψη των ευθυνών τους. Τα πρότυπα δεοντολογίας μπορεί να βοηθήσουν τους επαγγελματίες λογιστές να κατανοήσουν και να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των πελατών και των εργοδοτών τους, ώστε να τους εξυπηρετήσουν καλύτερα.
Συμμερίζεστε την άποψη ότι ορισμένα από τα πρόσφατα λογιστικά σκάνδαλα που αποτέλεσαν πρωτοσέλιδα στον τύπο, όπως η εταιρεία Olympus στην Ιαπωνία και η εταιρεία ERA Mining Machinery Ltd στην Κίνα, προκλήθηκαν από παραβίαση της δεοντολογίας;
Πρώτον, θα ήθελα να πω ότι, φυσικά, δεν διαθέτουμε όλες τις πληροφορίες γύρω από τις περιπτώσεις που αναφέρατε. Μεγάλο μέρος των πληροφοριών προέρχεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ωστόσο, ακόμη και όταν οι πηγές ειδήσεων είναι απολύτως σεβαστές, τα γεγονότα μπορούν να εκληφθούν λάθος ή να καλυφθούν ελλιπώς… Αν και φαίνεται ότι η δεοντολογική ανεπάρκεια έπαιξε κάποιο ρόλο, πιστεύω ότι θα υπεραπλουστεύαμε τα γεγονότα εάν υποστηρίζαμε ότι τα σκάνδαλα προκλήθηκαν κυρίως από την αποτυχία των εμπλεκόμενων επαγγελματιών λογιστών να συμμορφωθούν με τα πρότυπα δεοντολογίας. Για να προσδιορίσει κανείς πλήρως τις αιτίες θα απαιτούνταν ενδελεχής κατανόηση των συγκεκριμένων γεγονότων και περιστάσεων, καθώς και της πολυπλοκότητας των συμβάντων. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι υποθέσεις αυτές έχουν πλήξει το κύρος του επαγγέλματος σε πολλά κράτη. Αλλά είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των νομικών και δεοντολογικών ζητημάτων. Τα σκάνδαλα συνήθως γίνονται πρωτοσέλιδα, επειδή υπάρχουν υπόνοιες για παράνομη δραστηριότητα, αλλά το να ενεργεί κάποιος παράνομα, φυσικά, είναι πολύ αντιδεοντολογικό.
Πιστεύετε ότι η δεοντολογία είναι κάτι που δεν μπορεί να διδαχθεί, ότι είναι εγγενές σε κάθε άτομο;
Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν έναν προσωπικό κώδικα δεοντολογίας, ο οποίος είναι πιθανόν να καθορίζεται από το πώς έχουν ανατραφεί, τα ήθη και τις πεποιθήσεις που είχαν ενσταλαχτεί σε αυτούς από πολύ μικρή ηλικία κ.λπ. Πιστεύω ότι η δεοντολογική συμπεριφορά είναι μέρος της ηθικής ανατροφής ενός ατόμου, οπότε ναι, εν μέρει είναι εγγενής.
Ωστόσο, οι κώδικες και οι κανόνες, σε γενικές γραμμές, βοηθούν τα άτομα να τηρούν τις αρχές δεοντολογίας, υποστηρίζοντας την πρόθεσή τους να ενεργούν δεοντολογικά, και τα καθοδηγούν στην εφαρμογή των γενικών αρχών δεοντολογίας με συγκεκριμένα παραδείγματα. Ο Κώδικας του IESBA καθορίζει τις θεμελιώδεις αρχές, το εννοιολογικό πλαίσιο, καθώς και τις ειδικές απαγορεύσεις. Όλοι οι επαγγελματίες λογιστές πρέπει να είναι ενήμεροι για τα τμήματα του Κώδικα ή για τον Κώδικα του οργανισμού μέλους ο οποίος σχετίζεται με την εργασία τους, και θα τους βοηθήσει όταν αντιμετωπίζουν ζητήματα ηθικής – δεοντολογικής φύσης.
Mπορείτε να μας δώσετε μια σύντομη ενημέρωση για το τι ετοιμάζει επί του παρόντος το IESBA;
Δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα από το IESBA οι τελικές αναθεωρημένες διατάξεις του Κώδικα, οι οποίες αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως οι συγκρούσεις συμφερόντων, οι παραβιάσεις των απαιτήσεων του Κώδικα, καθώς και ο ορισμός του Κώδικα για τον όρο «ομάδα ανάθεσης (engagement team)». Οι αλλαγές θα ισχύσουν από το 2014.
Τα έργα αυτά παρακολουθούνται στενά από έναν αριθμό συμφεροντούχων από τη ρυθμιστική κοινότητα, και χάρηκα που ήμασταν σε θέση να συνεργαστούμε αποτελεσματικά μαζί τους μέσα από διάφορα φόρουμ. Χάρηκα επίσης που ήμασταν σε θέση να συντονίσουμε με επιτυχία το Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Ελέγχου και Διασφαλίσεων (IAASB) για την οριστικοποίηση του σχεδίου μας αναφορικά με τον ορισμό της ομάδας ανάθεσης, καθώς το σχέδιο αυτό συνδέεται στενά με το έργο του IAASB σχετικά με την αναθεώρηση του Διεθνούς Προτύπου Ελέγχου 610: «Χρησιμοποίηση της εργασίας των εσωτερικών ελεγκτών».
Σε σχέση με την τρέχουσα ατζέντα μας, είχαμε την πρώτη σύσκεψή μας τον περασμένο μήνα σχετικά με τις σημαντικές παρατηρήσεις επί του προσχεδίου αναφορικά με την αντιμετώπιση υποψίας τελέσεως παράνομης πράξης, που είναι το πιο σημαντικό έργο μας. Βεβαίως, υπάρχουν μια σειρά από δύσκολα θέματα που μας έθεσαν οι ερωτηθέντες. Σκοπεύουμε να εργαστούμε επιμελώς, συστηματικά και σε βάθος επί όλων των απαντήσεων που ελήφθησαν, ακολουθώντας μια προοδευτική πορεία. Συζητήθηκαν, επίσης, μια σειρά από νέα έργα και πρωτοβουλίες σε συνεδρίαση του Μαρτίου.
Copyright © March 2013 by the International Federation of Accountants (IFAC). All rights reserved. Used with permission of IFAC. Contact permissions@ifac.org for permission to reproduce, store, or transmit this document.
Η συνέντευξη αυτή έχει μεταφραστεί από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα από το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών Ελλάδα (ΣΟΕΛ). Η IFAC δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη για την ακρίβεια και την πληρότητα της μετάφρασης ή για ενέργειες που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτής.
This publication has been translated from the English language into Greek by Institute of Certified Public Accountants of Greece (SOEL). IFAC assumes no responsibility for the accuracy and completeness of the translation or for actions that may ensue as a result thereof.