Σύμφωνα με την ανάλυση της PwC, η ανάκαμψη του διεθνούς εμπορίου το 2010 στα επίπεδα του 2008 οδήγησε στη βελτίωση της απόδοσης των ναυτιλιακών εταιρειών κατά το 2010, σε σύγκριση με το 2009. Δεν θα μπορούσε βέβαια να υποστηρίξει κανείς πως ο ναυτιλιακός κλάδος κινείται σε δρόμο ανάκαμψης, καθώς η επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχουν προκαλέσει αστάθεια και αβεβαιότητα στις αγορές, επηρεάζοντας καταλυτικά και το ναυτιλιακό κλάδο. Το γεγονός αυτό απο- τυπώνεται ξεκάθαρα στα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του έτους 2011 των ναυτιλιακών εταιρειών, τα οποία παρουσιάζουν επιδείνωση σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2010.
Κατά τρίτη συνεχόμενη χρονιά, η PwC αναλύει τους βασικούς δείκτες απόδοσης (key performance indicators, KPIs) άνω των 150 ναυτιλιακών εταιρειών σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων οι 25 είναι ελληνικές ή ελληνικών συμφερόντων. Τα αποτελέσματα βασίζονται στα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών αυτών κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, περιλαμβανομένων και των ετήσιων εκθέσεών τους για το 2010. Η έρευνα αναλύει ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες, παρουσιάζοντας μια συνολική εικόνα για το πώς αυτές οι ναυτιλιακές εταιρείες αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της παρούσας οικονομικής συγκυρίας. Η ανάλυση της PwC δείχνει ότι ο κλάδος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και μεταφοράς ξηρού φορτίου είχαν την καλύτερη απόδοση, ενώ τα δεξαμενόπλοια τη χειρότερη. Με εξαίρεση τον δείκτη κεφαλαιακής διάρθρωσης που υπολογίζεται ως καθαρός δανεισμός/σύνολο ενερ- γητικού (net debt ratio) και τον δείκτη κερδοφορίας που υπολογίζεται ως καθαρά πάγια/πωλήσεις (net fixed assets/ sales ratio), όλοι οι δείκτες σταθεροποιήθηκαν ή βελτιώθηκαν το 2010.
Ο Σωκράτης Λεπτός-Μπούρτζη, Partner της PwC στην Ελλάδα και επικεφαλής του κλάδου υπηρεσιών προς τη ναυτιλία στο διεθνές δίκτυο της PwC, δηλώνει: «Το 2010 παρατηρήθηκε μια σημαντική ανάκαμψη στους ναύλους σε όλους τους ναυτιλιακούς κλάδους, που, σε συνδυασμό με προγράμματα περικοπής κόστους που εφαρμόστηκαν το 2009, συνέβαλε στη βελτίωση της κερδοφορίας των ναυτιλιακών εταιρειών το 2010. Η μελλοντική εξέλιξη θα εξαρτηθεί από την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ, την επίλυση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, την προοπτική της αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός στην Ιαπωνία και τις προοπτικές της κινεζικής οικονομίας. Όμως, δεδομένων των πιέσεων που ασκούνται από την υπερπροσφορά τονάζ στις ναυτιλιακές αγορές, θα απαιτηθεί μια υπερπροσπάθεια σε όλους τους τομείς, προκειμένου οι αποδόσεις του κλάδου της ναυτιλίας να επανέλθουν σε ελκυστικά επίπεδα».
Ενώ η παγκόσμια οικονομία παραμένει εύθραυστη, οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μειωμένη ρευστότητα και περιορισμό της χρηματοδότησης μέσω νέων δανείων. Οι τράπεζες εξακολουθούν να τηρούν αυστηρή στάση έναντι των πελατών τους, είτε πρόκειται για υφιστάμενα δάνεια είτε για νέες χρηματοδοτήσεις. Υπό αυτές τις συνθήκες, πολλές ναυτιλιακές εταιρείες αναγκάστηκαν να αναδιαρθρώσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν το δανεισμό τους, σε μία προσπάθεια τακτοποίησης εκκρεμών ζητημάτων ή στην προσπάθειά τους να προετοιμαστούν για μια δυσκολότερη χρονιά.
Σχεδόν το 60% των εταιρειών με στόλους μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που αναλύσαμε, δήλωσαν ότι αναδιάρθρωσαν τις δανειακές τους υποχρεώσεις κατά το 2010. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις εταιρείες με στόλους μεταφοράς ξηρού φορτίου ανήλθε σε 29% και για τις εταιρείες με δεξαμενόπλοια σε 12%. Ωστόσο, λιγότεροι πλοιοκτήτες προβλέπουν αναδιάρθρωση των δανειακών τους υποχρεώσεων για το 2011.
Ο αγοροπωλησίες πλοίων (second-hand) που αναφέρθηκαν ήταν μειωμένες κατά 20% σε σύγκριση με το 2009. Οι αξίες των πλοίων κυμάνθηκαν χαμηλά, αντικατοπτρίζοντας από τη μία τον προβληματισμό για τη δυνατότητα απορρόφησης του αυξανόμενου νεότευκτου στόλου και από την άλλη τη μεγάλη προσφορά στο υφιστάμενο τονάζ.
Το 2010 και ειδικά στους κλάδους μεταφοράς ξηρού φορτίου και δεξαμενοπλοίων, το ποσοστό των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα και ανέφερε ζημιές από απομείωση της αξίας του στόλου τους ήταν σαφώς μικρότερο από αυτό του 2009. Το ποσοστό όμως των εταιρειών που προέρχονταν από τον κλάδο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και ανέφερε ζημιές απομείωσης ανήλθε στο 42%.
Η ανάλυσή μας δείχνει μία σαφή μείωση των ακυρώσεων των παραγγελιών νεότευκτων πλοίων το 2010 σε σύγκριση με το 2009. Ειδικά στον κλάδο μεταφοράς ξηρού φορτίου υπήρξε μια σημαντική μείωση ακυρώσεων παραγγελιών σε ναυπηγεία στο σύνολο των εταιρειών που καλύπτει η ανάλυσή μας. Η μείωση ακυρώσεων νεότευκτων πλοίων συνοδεύτηκε με νέες παραγγελίες. Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης φορτίων, της βελτίωσης των ναύλων και των σχετικά χαμηλών τιμών για παραγγελία νεότευκτων πλοίων. Ειδικά για τον κλάδο εμπορευματοκιβωτίων ο αριθμός νέων παραγγελιών διπλασιάστηκε. Αυτή η τάση αναμένεται να αλλάξει το 2011, καθώς οι μικρότεροι ρυθμοί ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου και η αύξηση των παραδόσεων νέων πλοίων είναι πιθανό να στρέψουν το ενδιαφέρον των πλοιοκτητών σε άλλους τύπους πλοίων, όπως τα υγραεριοφόρα (LNG και LPG) πλοία.
Σύμφωνα με την ανάλυση μας, ο δείκτης παραγγελιών νέων πλοίων σε ναυπηγεία (υπολογιζόμενος ως ο αριθμός των πλοίων υπό παραγγελία διά του αριθμού των πλοίων του υφιστάμενου στόλου των εταιρειών του δείγματός μας) ανέρχεται σε 25% για τα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου, 7% για τα δεξαμενόπλοια και 10% για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ο δείκτης αυτός εμφανίζεται σημαντικά χαμηλότερος από αυτόν της αγοράς. Έτσι, για το σύνολο του ναυτιλιακού κλάδου ανέρχεται σε 49% για τα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου, 22% για τα δεξαμενόπλοια και 28% για τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Εκτιμούμε ότι η πιθανότερη εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι οι περισσότερες εταιρείες που καλύψαμε στην ανάλυσή μας είναι εισηγμένες και συνεπώς υπόλογες σε έναν μεγάλο αριθμό μετόχων που τους ωθεί να ακολουθήσουν μια πιο συντηρητική στρατηγική, σε σχέση με τις ιδιωτικές εταιρείες που τείνουν να κινούνται πιο επιθετικά.
Τέλος οι διαλύσεις πλοίων που ανέφεραν οι εταιρείες που καλύψαμε από την ανάλυσή μας μειώθηκαν το 2010, παρά τις υψηλές τιμές διάλυσης. Ειδικά στον κλάδο μεταφοράς ξηρού φορτίου, ο αριθμός των πλοίων που οδηγήθηκαν στα διαλυτήρια ήταν αμελητέος κατά το πρώτο εξάμηνο του 2010. Αυτή η τάση αναμένεται να αλλάξει, καθώς ο κλάδος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και ο κλάδος των δεξαμενοπλοίων βρίσκεται υπό σημαντική πίεση από μειωμένους ναύλους, που σε ορισμένες περιπτώσεις κινούνται κάτω από τα επίπεδα του operating break-even, ενώ οι τιμές διάλυσης παραμένουν σε πολύ ελκυστικά επίπεδα.
PWC (www.pwc.com)
Σημειώσεις
Η έρευνα της PwC «Global Shipping Benchmarking 2011» βασίστηκε στις ετήσιες εκθέσεις του 2010 (οι οποίες δημοσιεύθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2011) περισσοτέρων των 150 ναυτιλιακών εταιρειών από διαφορετικούς τομείς της ναυτιλίας σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότερες από τις εταιρείες αυτές είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια διαφόρων χωρών. Τα οικονομικά στοιχεία προήλθαν από τις οικονομικές καταστάσεις τους από το 2004 έως το 2010 (συμπεριλαμβανομένου).