Eπικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στην Ελλάδα
Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
«Δεν είμαστε μόνοι στις προσπάθειες που καταβάλλουμε. Η Ελλάδα, με τη στήριξη της Ε.Ε., μπορεί να τα καταφέρει και να ξεπεράσει την κρίση» δηλώνει ο κ. Πάνος Καρβούνης. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Accountancy Greece, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα αναλύει τις εξελίξεις γύρω από το ελληνικό ζήτημα και στέκεται στη μεταστροφή του κλίματος το φθινόπωρο, μετά από ένα καλοκαίρι μεγάλης αστάθειας.
Συνέντευξη στον Γιώργο Παπαευθυμίου
Ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, ο έμπειρος αξιωματούχος (άρχισε την καριέρα του στην Επιτροπή το 1982 και έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου και Επικοινωνίας στις Βρυξέλλες) αναφέρεται στο νέο περιβάλλον εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής 
ολοκλήρωσης που προέκυψε ως αναγκαιότητα μέσα στη δίνη της κρίσης. Στέκεται στις ενέργειες για τη δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης και τις δυνατότητες της Ελλάδας να επωφεληθεί, στο πλαίσιο ενός «άνευ προηγουμένου εγχειρήματος πολιτικής ενοποίησης».
Κύριε Καρβούνη, μετά από ένα δύσκολο καλοκαίρι οι σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται ότι περνούν σε ομαλότερη φάση. Τι άλλαξε;
Η αρχή της αλλαγής του ευρωπαϊκού κλίματος έναντι της Ελλάδας έγινε μέσα στο καλοκαίρι, με την επίσκεψη του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και στη συνέχεια με το ταξίδι τού επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος αυτοσυστήθηκε με θέρμη ως «παλιός φίλος της Ελλάδας». Η παρουσία τους και η τοποθέτησή τους υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ ήταν πολύτιμη, καθώς ήρθε σε μια στιγμή που πλήθαιναν οι φωνές για έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη, εκπορευόμενες όχι μόνον από διάφορα χρηματοοικονομικά κέντρα, ινστιτούτα και ακαδημαϊκά ιδρύματα αλλά και από κυβερνητικούς αξιωματούχους και μάλιστα επωνύμως.
Μην ξεχνάτε ότι από τα 31 δισ. ευρώ της δόσης, το μεγαλύτερο μέρος του ποσού προβλέπεται να δοθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, με στόχο να ενισχύσει τη ρευστότητα στην αγορά, καθώς οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να ξαναγίνουν φερέγγυες και να χρηματοδοτηθούν και πάλι από την ΕΚΤ, η οποία έχει πάψει να δέχεται ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εγγυήσεις. Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, σε συνδυασμό με ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), μπορούν σε πρώτη φάση να βγάλουν την πραγματική οικονομία από το αδιέξοδο της έλλειψης ρευστότητας.
Ο συνδυασμός της παροχής ρευστότητας από τις τράπεζες με τη στήριξη της ΕΤΕπ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανοδικό σπιράλ για την ανάπτυξη της οικονομίας, εφόσον προχωρούν παράλληλα οι διαρθρωτικές αλλαγές και υλοποιούνται τα έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Το ΕΣΠΑ είναι η κρίσιμη παράμετρος για την αντιμετώπιση της ύφεσης.
Στις προτεραιότητες για την απορρόφηση κονδυλίων περιλαμβάνεται η επανεκκίνηση τεσσάρων αυτοκινητοδρόμων, στην οποία θα συμβάλει και πάλι, όπως προείπα, η επανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και η εμπλοκή της ΕΤΕπ. Μια άλλη σημαντική προτεραιότητα είναι η διαχείριση των απορριμμάτων, για τα οποία η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και απειλείται με βαριά πρόστιμα από τα ευρωπαϊκά όργανα.
Όντως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανασυγκροτείται, παίρνει μέτρα για εμβάθυνση, που είχαν παραμεληθεί τα τελευταία χρόνια υπό την επίδραση της οικονομικής μεγέθυνσης που φάνταζε αέναη. Τείνει πλέον προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης αλληλεγγύης και ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Όπως γνωρίζετε, σε αυτό το πνεύμα εξετάζεται η αγορά από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας εθνικών κρατικών ομολόγων, η απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών από τον μηχανισμό αυτό, καθώς και η ανάθεση του ουσιαστικού εποπτικού ρόλου όλων των τραπεζών στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ηγετική ευρωπαϊκή τετράδα, Μπαρόζο, Ρομπέι, Γιούνκερ και Ντράγκι, έχουν αναλάβει να παρουσιάσουν προτάσεις για την εμβάθυνση της Ε.Ε. τον Οκτώβριο, ώστε οι αποφάσεις να ληφθούν τον Δεκέμβριο. Με τη χρηματοπιστωτική κρίση να έχει διαδοθεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης, οι ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να προτείνουν δραστικές και βιώσιμες λύσεις. Η δημιουργία λοιπόν ενός πανευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού των τραπεζών καλύπτει την ανάγκη για κεντρική επίβλεψη και συνδράμει στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα εντός της ευρωζώνης.
Επαρκούν αυτές οι ενέργειες για την ανάκαμψη της Ευρώπης και την αντιμετώπιση της κρίσης;
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τόνισε ακριβώς τη σημασία αυτού του εγχειρήματος δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης για τη σταθεροποίηση και ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Γιατί δίνεται πλέον η δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να παρεμβαίνει έγκαιρα, σε περίπτωση που μια τράπεζα ενός κράτους-μέλους δεν συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές κεφαλαιακές απαιτήσεις, και να διαχειρίζεται καλύτερα τις τραπεζικές κρίσεις. Η σύγκλιση των εποπτικών πρακτικών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα δημιουργήσει έναν κοινό κώδικα κανόνων για την ενιαία αγορά, ο οποίος θα ενδυναμώσει και το ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο αναμένεται να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη όλων των τραπεζών της ευρωζώνης, ενώ θα περιοριστεί και ο κίνδυνος διάδοσης των ενδεχόμενων προβλημάτων τους στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό θα θέσει τέλος στις ανεύθυνες πρακτικές του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που συνέβαλε στην παρούσα κρίση, τουλάχιστον εκτός Ελλάδος. Για την ανάκαμψη της Ευρώπης θα χρειαστεί όμως να συνεχισθεί η μείωση των ελλειμμάτων, καθώς και η υλοποίηση αναπτυξιακών επενδύσεων.
Η Ελλάδα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία για να εκσυγχρονιστεί και να μετατραπεί σε παίκτη με θετική συμβολή, παραμένοντας στον σκληρό πυρήνα μιας από τις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου και ενός άνευ προηγουμένου εγχειρήματος πολιτικής ενοποίησης. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, η τραπεζική ένωση θα μπορούσε να αποφέρει ακόμη περισσότερα οφέλη, όπως η εξασφάλιση σταθερών επιτοκίων, η αντιμετώπιση των εγγενών κινδύνων του τραπεζικού συστήματος και η διευκόλυνση της μακροχρόνιας χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αφότου τεθεί σε λειτουργία ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός, θα ενεργοποιηθούν το κοινό ταμείο εκκαθάρισης και ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και ένας πανευρωπαϊκός εγγυητικός μηχανισμός των καταθέσεων. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι οι τραπεζικές καταθέσεις των ελλήνων πολιτών θα προστατεύονται από τις όποιες διακυμάνσεις προκαλούν τυχόν πολιτικές ή οικονομικές εξελίξεις. Στη χώρα μας, η οποία από το 2009 έχει χάσει περίπου το 30% των καταθέσεών της, οι τράπεζες θα πάψουν να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο έλλειψης ρευστότητας. Αντιθέτως, θα εξασφαλιστούν τα κεφάλαιά τους και το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας θα ανακτήσει σταδιακά την αξιοπιστία του.Σε αντίθεση με την πρακτική που ακολουθήθηκε έως σήμερα, ο ευρωπαϊκός μηχανισμός εποπτείας θα άρει τη σύνδεση μεταξύ των προϋπολογισμών των κρατών-μελών και των τραπεζών τους, η οποία στο παρελθόν ζημίωσε σοβαρά χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία.
Καταρχάς, στην έκθεση που θα συντάξει μέσα στο φθινόπωρο, ο κ. Ράιχενμπαχ θα καταγράφει την πρόοδο που έχει γίνει στους διάφορους τομείς της δημόσιας διοίκησης και στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Σας θυμίζω ότι η ομάδα του κ. Ράιχενμπαχ έχει αναλάβει, κατόπιν αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης, να παράσχει τεχνική βοήθεια για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, κάτι που αποτελεί και διακηρυγμένη προσωπική δέσμευση του πρωθυπουργού, καθώς και για την ταχύτερη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Παραλλήλως και μεταξύ άλλων, ομάδα ολλανδών εμπειρογνωμόνων παρέχει τεχνική βοήθεια για το κτηματολόγιο. Γάλλοι ειδικοί παρέχουν τεχνογνωσία για τον εκσυγχρονισμό της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, Γερμανοί στον τομέα της περιφερειακής διοίκησης και Σουηδοί στον ευαίσθητο τομέα της υγείας. Υπάρχει δηλαδή μια στιβαρή ευρωπαϊκή στήριξη της αναμόρφωσης των δομών της χώρας, ώστε να βρει τον δρόμο μιας βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς δανεικά.
Αυτή η στήριξη, ένα χρόνο μετά την εκκίνησή της, έχει επιταχυνθεί, αφού η παροχή τεχνικής βοήθειας έχει εξαπλωθεί στους περισσότερους τομείς δραστηριότητας του ελληνικού κράτους. Πρόκειται για ένα άλλο δείγμα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς τη χώρας μας και συνιστά αναγνώριση των προσπαθειών που καταβάλλουν και των θυσιών που υφίστανται οι έλληνες πολίτες.
Πραγματικά, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, τον Ιούλιο στην Ελλάδα το ποσοστό άγγιξε το 53,8%, γεγονός που μας κατατάσσει για πρώτη φορά στην κορυφή της λίστας των κρατών-μελών με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας μεταξύ των νέων. Αυτό οφείλεται, αφενός, στην κρίση και, αφετέρου, στα διαρθρωτικά προβλήματα που ανέκαθεν αντιμετώπιζε η ελληνική οικονομία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κινούμενη προς αυτήν την κατεύθυνση, έχει κάνει ό,τι είναι δυνατόν από την πλευρά της για να ανεβάσει ψηλά στην πολιτική ατζέντα το θέμα της ανεργίας των νέων, με αποκορύφωμα την επιστολή του προέδρου Μπαρόζο, τον περασμένο Φεβρουάριο, στους πρωθυπουργούς των οποίων οι χώρες έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού η αντιμετώπιση του θέματος είναι στην σφαίρα αρμοδιοτήτων των κρατών-μελών.
Έχουν γίνει από τότε, με τη συνεργασία των υπηρεσιών της Επιτροπής με τις αρμόδιες εθνικές αρχές, πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση υφιστάμενων πολιτικών και προγραμμάτων τα οποία έχουν κριθεί ως επιτυχημένα στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα υποστηρικτικά προγράμματα του ΕΣΠΑ για νέους, επιχορηγήσεις για κινητικότητα εργασίας, πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και προσανατολισμού, προγράμματα μαθητείας και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας κ.ά. Τα προγράμματα αυτά αποσκοπούν, αφενός, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και, αφετέρου, στην άμβλυνση της υπάρχουσας αναντιστοιχίας μεταξύ των δεξιοτήτων των ανέργων και των όποιων διαθέσιμων θέσεων.
Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την ταχεία υλοποίηση των προτάσεων που έχουν γίνει και για την αξιοποίηση των πόρων που η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει. Κοινός στόχος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι, σε διάστημα 4 μηνών από την έξοδο από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας, κάθε ευρωπαίος νέος να έχει πρόταση από αρμόδιο φορέα για περαιτέρω εκπαίδευση – κατάρτιση ή για μια θέση εργασίας ή πρακτικής άσκησης.