Θεόδωρος Αντωνάκης
ΟΕΛ, ΜΕΛΟΣ Δ.Σ. ΣΟΛ Α.Ε.
Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να ενημερώσει τους συναδέλφους Ορκωτούς ελεγκτές λογιστές σχετικά με την παράγραφο «Άλλου θέματος», που αναφέρεται στο ΔΕΠ 706 και που μπορεί ενδεχόμενα να αποτελέσει μέρος σε εκθέσεις ελέγχων επί οικονομικών καταστάσεων.
Το Διεθνές Πρότυπο Ελέγχου 706 ασχολείται με τις πρόσθετες γνωστοποιήσεις στην έκθεση του ανεξάρτητου ελεγκτή. Οι πρόσθετες αυτές γνωστοποιήσεις χρησιμεύουν όταν ο ελεγκτής επιδιώκει να επιστήσει την προσοχή των χρηστών των οικονομικών καταστάσεων:
i) σε θέματα που περιλαμβάνονται σε αυτές και που είναι θεμελιώδη για την κατανόησή τους (παράγραφος έμφασης θέματος), ή
ii) σε θέματα πέρα από εκείνα που περιλαμβάνονται σε αυτές, τα οποία θα ενημερώσουν τους χρήστες σε ό,τι αφορά τον έλεγχο, τις ευθύνες του ελεγκτή ή την έκθεση του (παράγραφος άλλου θέματος). Ο ακριβής ορισμός της παραγράφου άλλου θέματος, σύμφωνα με το ΔΠΕ 706, αποδίδεται ως εξής: «Παράγραφος στην έκθεση του ελεγκτή η οποία αναφέρεται σε θέμα άλλο από εκείνα που παρουσιάζονται ή γνωστοποιούνται στις οικονομικές καταστάσεις, το οποίο, κατά την κρίση του ελεγκτή, είναι σχετικό για να κατανοήσουν οι χρήστες τον έλεγχο, τις ευθύνες του ελεγκτή ή την έκθεση του ελεγκτή». Η παράγραφος άλλου θέματος δύναται να έχει ως επικεφαλίδα τον τίτλο «Άλλο θέμα» ή άλλη κατάλληλη επικεφαλίδα και παρατίθεται αμέσως μετά την παράγραφο της γνώμης και την τυχόν παράγραφο έμφασης θέματος στην έκθεση του ελεγκτή. Μπορεί όμως να παρατεθεί ως υποεπικεφαλίδα στο τμήμα έκθεσης «Αναφορά επί άλλων νομικών και κανονιστικών θεμάτων», αν το περιεχόμενο της είναι σχετίζεται με το τμήμα αυτό.
Η παράγραφος άλλου θέματος μπορεί να είναι απαραίτητη όταν συντρέχουν καταστάσεις όπως:
1. Οι οικονομικές καταστάσεις της προηγούμενης περιόδου ελέγχθηκαν από άλλη ελεγκτική εταιρεία. Στην περίπτωση αυτή αναφέρεται, εκτός αν από νόμο ή κανονισμό απαγορεύεται, ο τύπος της γνώμης που εκφράσθηκε από τον προηγούμενο ελεγκτή, οι λόγοι της τυχόν διαφοροποιημένης γνώμης του, καθώς και η ημερομηνία της έκθεσής του (ΔΠΕ 710).
2. Οι οικονομικές καταστάσεις της προηγούμενης περιόδου δεν είναι ελεγμένες από ελεγκτή, χωρίς όμως η αναφορά αυτή να απαλλάσσει τον ελεγκτή από την υποχρέωση να αποκτήσει επαρκή και κατάλληλα ελεγκτικά τεκμήρια ότι τα υπόλοιπα έναρξης δεν περιλαμβάνουν σφάλματα που επηρεάζουν ουσιωδώς τις οικονομικές καταστάσεις της τρέχουσας περιόδου (ΔΠΕ 710).
3. Εάν ο ελεγκτής της τρέχουσας περιόδου επανελέγξει τις συγκριτικές οικονομικές καταστάσεις και διατυπώσει γνώμη διαφορετική από αυτή του προηγούμενου ελεγκτή, πρέπει να γνωστοποιήσει τους ουσιαστικούς λόγους για τη διαφορετική αυτή γνώμη του σε παράγραφο άλλου θέματος στην έκθεση ελέγχου του (ΔΠΕ 710).
4. Σε περίπτωση που ο ελεγκτής αδυνατεί να αποσυρθεί από έλεγχο που του έχει ανατεθεί και αποδεχθεί, παρόλο που είναι διάχυτες οι πιθανές επιπτώσεις της αδυναμίας συγκέντρωσης επαρκών και κατάλληλων τεκμηρίων, λόγω περιορισμού στο πεδίο του ελέγχου που του επιβάλλεται από τη διοίκηση. Για την αδυναμία αυτής της απόσυρσης από τον έλεγχο, η οποία μπορεί να προκύπτει από νόμο, κανονισμό ή άλλη ανάγκη, ο ελεγκτής μπορεί να θεωρήσει απαραίτητο να περιλάβει παράγραφο άλλου θέματος στην έκθεσή του για να εξηγήσει γιατί δεν είναι δυνατό να αποσυρθεί από την ανάθεση (ΔΠΕ 705, 706).
5. Όταν μια ελεγχόμενη οντότητα καταρτίζει οικονομικές καταστάσεις και με ΔΠΧΑ αλλά και με ΕΛΠ και ζητά από τον ελεγκτή έκθεση ελέγχου και επί των δύο σειρών των οικονομικών καταστάσεων, τότε ο ελεγκτής μπορεί να περιλάβει παράγραφο άλλου θέματος στην έκθεση του, αναφερόμενος στο γεγονός ότι μια άλλη σειρά οικονομικών καταστάσεων έχει καταρτιστεί από την ίδια οντότητα σύμφωνα με άλλο λογιστικό πλαίσιο και ότι ο ελεγκτής έχει εκδώσει έκθεση και επί αυτών των οικονομικών καταστάσεων (ΔΠΕ 706).
6. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις ελέγχων, όπου νόμος ή κανονισμός απαιτεί ή επιτρέπει στον ελεγκτή να αναλύσει θέματα που παρέχουν περαιτέρω επεξήγηση των ευθυνών του (ΔΠΕ 706).
7. Η έκθεση του ελεγκτή προορίζεται αποκλειστικά για τους σκοπούμενους χρήστες και δεν πρέπει να διανεμηθεί ή να χρησιμοποιηθεί από άλλα μέρη (ΔΠΕ 706).
8. Όταν έγγραφα που περιλαμβάνουν ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις εμπεριέχουν ουσιώδεις ασυνέπειες σε πληροφορίες σχετικές με αυτές και η διοίκηση αρνείται να κάνει την αναθεώρηση των πληροφοριών αυτών, μπορεί τότε ο ελεγκτής να συμπεριλάβει στην έκθεσή του παράγραφο άλλου θέματος που να περιγράφει τις ουσιώδεις ασυνέπειες των πληροφοριών αυτών (ΔΠΕ 720).
9. Σε περιπτώσεις μεταγενέστερων γεγονότων, πριν τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων και όταν από νόμο ή κανονισμό επιτρέπεται στη διοίκηση να περιορισθεί η τροποποίηση στα αποτελέσματα του μεταγενέστερου γεγονότος, πρέπει ο ελεγκτής να εκδώσει νέα ή τροποποιημένη έκθεση του ελεγκτή που να περιλαμβάνει δήλωση σε παράγραφο έμφασης θέματος ή σε παράγραφο άλλων θεμάτων η οποία να αναφέρει ότι οι ελεγκτικές διαδικασίες σχετικά με μεταγενέστερα γεγονότα περιορίζονται αποκλειστικά στην συγκεκριμένη τροποποίηση αυτή των οικονομικών καταστάσεων (ΔΠΕ 560).
10. Όταν μεταγενέστερο γεγονός προκαλέσει επαναδημοσίευση οικονομικών καταστάσεων, ο ελεγκτής πρέπει να συμπεριλάβει στη νέα ή στην τροποποιημένη έκθεση ελέγχου παράγραφο έμφασης θέματος ή παράγραφο άλλου θέματος που να αναφέρει εκτενώς το λόγο για την τροποποίηση και επαναδημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων, καθώς και την προηγούμενη έκθεση ελέγχου του (ΔΠΕ 560).
11. Σε περιπτώσεις ελέγχων επιμέρους οικονομικών καταστάσεων και συγκεκριμένων στοιχείων, λογαριασμών ή κονδυλίων οικονομικής θέσης και όταν στην πλήρη σειρά των οικονομικών καταστάσεων έχει δοθεί έκθεση με διαφοροποιημένη γνώμη, ο ελεγκτής μπορεί να αναφερθεί στη διαφοροποιημένη αυτή γνώμη σε παράγραφο άλλου θέματος στην έκθεσή του επί της επιμέρους οικονομικής κατάστασης ή επί του στοιχείου, λογαριασμού, κονδυλίου (ΔΠΕ 805).
Η παράγραφος άλλου θέματος δεν μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες που απαγορεύεται από νόμο, κανονισμό ή άλλα επαγγελματικά πρότυπα στον ελεγκτή να παρέχει. Η παράγραφος άλλου θέματος επίσης δεν μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες που απαιτείται να παρέχονται από τη διοίκηση της οντότητας.
Τέλος, εάν ο ελεγκτής εκτιμά ότι θα συμπεριλάβει παράγραφο άλλου θέματος στην έκθεσή του, πρέπει να επικοινωνήσει με τους υπεύθυνους για τη διακυβέρνηση της ελεγχόμενης οντότητας και να τους ενημερώσει σχετικά με την πρόθεσή του να συμπεριλάβει τέτοια παράγραφο, καθώς και τη λεκτική διατύπωση της παραγράφου αυτής. Η επικοινωνία δίνει τη δυνατότητα στους υπεύθυνους για τη διακυβέρνηση να ενημερωθούν για τη φύση των ειδικών θεμάτων που ο ελεγκτής σκοπεύει να τονίσει στην έκθεσή του, αλλά και τους παρέχει την ευκαιρία να αποκτήσουν περαιτέρω διευκρινίσεις από τον ελεγκτή, όπου είναι απαραίτητο. Όταν η παράγραφος άλλου θέματος επί συγκεκριμένου θέματος στην έκθεση του ελεγκτή επαναλαμβάνεται σε κάθε διαδοχική ανάθεση, ο ελεγκτής μπορεί να θεωρήσει ότι δεν είναι αναγκαίο να επαναλαμβάνει την επικοινωνία σε κάθε ανάθεση.