Ernst & Young
Η παγκοσμιοποίηση επιτάσσει την προσοχή στη διασυνοριακή φορολογία από υπερεθνικούς οργανισμούς.
Ολοένα και περισσότερες χώρες υποστηρίζουν την ανάγκη εστίασης στη διασυνοριακή φορολόγηση από υπερεθνικούς οργανισμούς.
Εξαιτίας των γρήγορων ρυθμών της παγκοσμιοποίησης, της αύξησης της συνδεσιμότητας που προκαλούν οι καινοτομίες στον τομέα της τεχνολογίας και των επικοινωνιών, καθώς και της αυξανόμενης σημασίας των άυλων περιουσιακών στοιχείων, τα μοντέλα που ίσχυαν όταν αναπτύχθηκαν οι έννοιες της διεθνούς φορολογίας έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ του Φεβρουαρίου 2013 «Αντιμετώπιση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών», οι κοινές διεθνείς αρχές που βασίζονται στις εθνικές εμπειρίες για κοινή φορολογική δικαιοδοσία ενδεχομένως δεν έχουν παρακολουθήσει το μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η ανησυχία αυτή σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση των διεθνών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες δημοσιονομικές πιέσεις που δείχνουν μόνο σχετική βελτίωση για τα επόμενα πέντε χρόνια, οδηγεί σε μεγαλύτερη έμφαση στη διασυνοριακή φορολογία, τόσο σε δημόσιο όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Καθώς ο ΟΟΣΑ πρόκειται να ανακοινώσει τον Ιούλιο το αρχικό «σχέδιο δράσης» για τις μελλοντικές εργασίες στον τομέα αυτό, είναι σαφές ότι οι εξελίξεις στη διασυνοριακή φορολογία θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια.
Σε γενικές γραμμές, το έργο του ΟΟΣΑ θα καλύπτει τρεις βασικούς τομείς: τις ενδοομιλικές συναλλαγές, την αρμοδιότητα φορολόγησης και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης. Η δημιουργία χωριστών ομάδων εργασίας σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς, με επικεφαλής εκπροσώπους διαφορετικών χωρών –το Ηνωμένο Βασίλειο για τις ενδοομιλικές συναλλαγές, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες για τη διεθνή δικαιοδοσία φορολόγησης και τη Γερμανία για την αντιμετώπιση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης– υπογραμμίζει το έντονο ενδιαφέρον των χωρών μελών του ΟΟΣΑ για το ζήτημα της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών και των συνεπειών του.
Τα αποτελέσματα των εργασιών του ΟΟΣΑ αναμένεται τελικά να αποτυπωθούν με μια σειρά από διαφορετικούς τρόπους, μεταξύ των οποίων αλλαγές στις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις ενδοομιλικές συναλλαγές, αλλαγές στο μοντέλο φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ, το οποίο μπορούν να υιοθετήσουν οι χώρες με τροποποιήσεις των διμερών συμφωνιών τους, καθώς και συστάσεις για αλλαγές στο φορολογικό δίκαιο και τη διοίκηση. Στα πλαίσια αυτού του έργου, ο ΟΟΣΑ έχει επίσης καλέσει το Φόρουμ για την Φορολογική Διοίκηση, το οποίο συγκεντρώνει τους επικεφαλής των φορολογικών αρχών των χωρών μελών του, αλλά και τρίτων χωρών, να συνεχίσει να εστιάζει στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης του Δεκεμβρίου 2012, πρότεινε προς τα κράτη μέλη τρόπους αντιμετώπισης της διπλής μη φορολόγησης, ζητώντας τους να εξασφαλίσουν ότι, στο πλαίσιο των συμβάσεων διπλής φορολόγησης, τα εισοδήματα μπορούν να παραμείνουν αφορολόγητα σε ένα συμβαλλόμενο κράτος μόνο εάν υπόκεινται σε φόρο στο άλλο συμβαλλόμενο κράτος, είτε αυτό είναι κράτος μέλος είτε τρίτη χώρα. Η σύσταση καλεί επίσης τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν μια νέα διάταξη στις συμβάσεις αποφυγής της διπλής φορολογίας, η οποία να εξασφαλίζει ότι τα εισοδήματα που καλύπτονται από τη συνθήκη φορολογούνται από τουλάχιστον μία χώρα και προτείνει να υιοθετήσουν οι χώρες μια γενική διάταξη κατά της φοροαποφυγής, της οποίας η διατύπωση θα παρέχεται από την Επιτροπή.
Βεβαίως, αυτές δεν είναι οι μόνες εξελίξεις που θα πρέπει να παρακολουθούν οι αναγνώστες σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 2013. Έχει ξεκινήσει μια σημαντική διαβούλευση για έναν Κώδικα του Φορολογούμενου για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ συνεχίζεται και η συζήτηση για την Κοινή Ενοποιημένη Φορολογική Βάση. Η προπαρασκευαστική δραστηριότητα σχετικά με την εφαρμογή του φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών από την 1η Ιανουαρίου 2014 θα ενταθεί, ενώ είναι βέβαιο ότι θα συνεχισθούν οι συζητήσεις σχετικά με τον ΦΠΑ, κυρίως σχετικά με τον τόπο παροχής υπηρεσιών και τα κουπόνια (vouchers), παρά το γεγονός ότι φαίνεται να έχουν εγκαταλειφθεί οι ελπίδες για τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας ως προς την πρόταση για την τροποποίηση των διατάξεων σχετικά με τον ΦΠΑ επί των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Υπάρχουν και άλλες υπερεθνικές πρωτοβουλίες που θα προσελκύσουν την προσοχή φέτος. Για παράδειγμα, η δημοσίευση από τα Ηνωμένα Έθνη του προσχεδίου του «Πρακτικού εγχειριδίου σχετικά με τις ενδοομιλικές συναλλαγές για τις αναπτυσσόμενες χώρες» τον Οκτώβριο του 2012 δείχνει την αυξημένη δραστηριοποίηση της Φορολογικής Επιτροπής του ΟΗΕ. Ενδέχεται επίσης να αναπτυχθούν καινοτόμες προσεγγίσεις για τη φοροδιαφυγή και σε εθνικό επίπεδο. Οι πρόσφατες ρυθμίσεις για τις προμήθειες του δημοσίου του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όλη αυτή η δραστηριότητα με έμφαση στις πολυεθνικές εταιρείες ευθυγραμμίζεται στον κατάλληλο χρόνο με την προγραμματισμένη ανανέωση της προσέγγισης «ενισχυμένων σχέσεων» του ΟΟΣΑ τον Μάιο του τρέχοντος έτους, η οποία ενδέχεται να αντικατασταθεί με ένα νέο πρόγραμμα προσπαθειών των χωρών να αυξήσουν τα επίπεδα της «συναινετικής συμμόρφωσης».
Η εταιρική φορολογική επιβάρυνση το 2013
Ενώ αυτή η δέσμη υπερεθνικών συστάσεων, κατευθυντήριων γραμμών και προτάσεων θα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις στη μελλοντική εθνική φορολογική νομοθεσία, οι εθνικές φορολογικές πολιτικές το 2013 θα συνεχίσουν να κινούνται προς νέες κατευθύνσεις,
Η έρευνα της Ernst & Young «Προοπτικές της παγκόσμιας φορολογικής πολιτικής του 2013» διαπιστώνει ότι το εθνικό ακαθάριστο χρέος και τα δημόσια ελλείμματα ασκούν σημαντική επιρροή στη φορολογική πολιτική, παρά το γεγονός ότι ένας σχετικά μικρός αριθμός χωρών συνεχίζει να υποστηρίζει ότι μια πολιτική ισχυρών φορολογικών κινήτρων θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των εταιρειών που εγκαθίστανται εκεί, την τόνωση της εγχώριας ανάπτυξης και την αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Συνολικά, τα στοιχεία μας δείχνουν ότι μετά την υιοθέτηση δραστικών μέτρων κατά τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός των αλλαγών έχει επιβραδυνθεί, αλλά σίγουρα δεν έχει σταματήσει. Από τις 59 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα της Ernst & Young και εφαρμόζουν εταιρικό φόρο εισοδήματος, οι 13 προβλέπουν αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά τη διάρκεια του 2013, 18 προβλέπουν μείωση, ενώ 28 εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξει συνολική αλλαγή. Αυτό φαίνεται να αποδεικνύει ότι πολλές χώρες συνέχισαν να απομακρύνονται από μέτρα αυστηρής λιτότητας (τουλάχιστον όταν οι χώρες αυτές έχουν δημοσιονομικά περιθώρια ελιγμών) και αντ’ αυτού επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν τους διαθέσιμους πόρους τους με έναν πολύ πιο αποτελεσματικό και στοχευμένο τρόπο. Ως αποτέλεσμα, τα κίνητρα προς τις επιχειρήσεις όλων των τύπων εξακολουθούν να αναδιαμορφώνονται, να βελτιώνονται και να εστιάζουν στις δραστηριότητες εκείνες που θα εξασφαλίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη σε μακροπρόθεσμη βάση.
Παραμένει ζητούμενο κατά πόσον η λεγόμενη «εξίσωση προς τα κάτω», όσον αφορά τη μείωση του εταιρικού φόρου εισοδήματος, έχει ολοκληρωθεί ή πρόκειται να συνεχισθεί μετά από μια σύντομη ανάπαυλα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δραστικές και συνεχείς μειώσεις στους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά. Μόνο μια μικρή ομάδα χωρών, κυρίως στην Ασία, συνεχίζουν να κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Κατά κανόνα, οι μειώσεις στους βασικούς συντελεστές του εταιρικού φόρου εισοδήματος συνοδεύτηκαν από διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία αντισταθμίζει, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, το κόστος της μείωσης των συντελεστών. Αυτή η σταθερή και συνεχής μείωση των ποικίλων απαλλαγών και εκπτώσεων αποτελεί μια διαδεδομένη τάση, η οποία, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες στο πλαίσιο της έκθεσής μας, πιθανότατα θα συνεχιστεί το 2013. Δημοφιλείς τρόποι διεύρυνσης της φορολογικής βάσης περιλαμβάνουν περιορισμούς στις εκπτώσεις τόκων, πιο περιοριστική αντιμετώπιση των ζημιών και, σε ένα πιο μικρό αριθμό χωρών, θέσπιση καθεστώτων ελάχιστης φορολόγησης.
Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς διατρέχουν υψηλό κίνδυνο όταν αγνοούν τον ΦΠΑ. Η διαπίστωση αυτή, η οποία υιοθετείται όλο και περισσότερο από τις επιχειρήσεις, φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα για το 2013. Ο αριθμός των χωρών που αναμένουν αύξηση του ΦΠΑ και των φόρων επί των πωλήσεων το 2013 είναι υπερτετραπλάσιος από εκείνες που προβλέπουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης.
Τέλος, σχεδόν όλες οι χώρες αναφέρουν αυξανόμενη έμφαση στην επιβολή της φορολογίας, συμπεριλαμβανομένων νέων ή ενισχυμένων γενικών κανόνων κατά της φοροαποφυγής, ειδικών κανόνων κατά της φοροαποφυγής (SAAR) και φορολογικών απαιτήσεων γνωστοποίησης, ως μεθόδων περαιτέρω διεύρυνσης της φορολογικής βάσης. Πολλές πολυεθνικές εταιρείες φοβούνται όλο και περισσότερο ότι οι χώρες που παλαιότερα χρησιμοποιούσαν τέτοιους κανόνες μάλλον απρόθυμα και σε ακραίες περιπτώσεις, αρχίζουν να τους χρησιμοποιούν σε μεγαλύτερη έκταση από αυτή για την οποία είχαν αρχικά σχεδιασθεί. Αυτός είναι ένας από τους τομείς διαμόρφωσης πολιτικής που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς στενά το 2013.
Διαχείριση των αλλαγών στη φορολογία
Εντοπίζοντας τις τάσεις και προβλέποντας τις αλλαγές στην πολιτική, τη νομοθεσία και την εφαρμογή, οι επιχειρήσεις μπορούν να χαρτογραφήσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις, να λάβουν προληπτικά μέτρα προσαρμογής στις αλλαγές, αλλά και να συμμετάσχουν στο διάλογο με τους διαμορφωτές των πολιτικών, συνεισφέροντας τη δική τους προοπτική στη χάραξη πολιτικής. Οι εταιρείες σήμερα αρχίζουν να εκμεταλλεύονται αυτήν την ευκαιρία για να βρεθούν ένα βήμα μπροστά σε θέματα φορολογικών αλλαγών. Η ενσωμάτωση αυτής της πληροφόρησης στον επιχειρηματικό σχεδιασμό θα οδηγήσει στη λήψη αποφάσεων με γνώμονα τις ενδεχόμενες μελλοντικές επιπτώσεις. Η έγκαιρη πρόβλεψη των αλλαγών στη φορολογία και των επιπτώσεων στις επιχειρήσεις διεθνώς προϋποθέτει στενή παρακολούθηση επιμέρους χωρών στις οποίες έχετε παρουσία, σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις των έμπειρων ειδικών σε θέματα πολιτικής, καθώς και την ενσωμάτωση της εγχώριας νοοτροπίας σε ένα διεθνές πλαίσιο. Στο πλαίσιο αυτό, παραθέτουμε ένα σχέδιο δράσης έξι σημείων που μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τις αλλαγές το 2013:
– Ενσωματώστε στο σχεδιασμό φορολογικών κινδύνων όλους τους σημαντικούς τομείς όπου είναι πιθανές αλλαγές στη φορολογική πολιτική και το ρυθμιστικό πλαίσιο σε κρίσιμες χώρες.
– Κατανοήστε την τοπική δυναμική των ενδεχόμενων αλλαγών στη φορολογία, τους εναλλακτικούς σχεδιασμούς πολιτικής και τους τρόπους με τους οποίους οι αλλαγές συνδέονται με τις παγκόσμιες τάσεις της φορολογικής πολιτικής.
– Αξιολογήστε τις επιπτώσεις των πιθανών αλλαγών στις δραστηριότητες της επιχείρησής σας.
– Δημιουργήστε σαφείς τομείς ευθύνης, διαύλους επικοινωνίας και εργαλεία ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρμοδίων για την παρακολούθηση και την πρόβλεψη της φορολογικής πολιτικής και των νομοθετικών αλλαγών.
– Αξιοποιήστε την πληροφόρηση για τα φορολογικά θέματα και την πληροφόρηση που παρέχεται από τρίτους.
– Εκτιμήστε τη δυνατότητα συμμετοχής σας σε διάλογο με τους διαμορφωτές πολιτικής σχετικά με θέματα που ενδέχεται να προκαλέσουν αμφισβητήσεις στο μέλλον.