Η εφαρμογή των αναθεωρημένων διεθνών ελεγκτικών προτύπων, που υιοθέτησε η ευρωπαϊκή νομοθεσία και σχετίζονται με τον τύπο και το περιεχόμενο της έκθεσης ελέγχου του ανεξάρτητου ελεγκτή, βελτίωσε την ποιότητα πληροφόρησης που λαμβάνουν οι χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. Μεταξύ άλλων, η νέα έκθεση περιλαμβάνει μια νέα παράγραφο, στην οποία περιγράφονται τα Σημαντικότερα Θέματα Ελέγχου (Key Audit Matters), δηλαδή τα θέματα εκείνα που, κατά την επαγγελματική κρίση του ανεξάρτητου ελεγκτή, είναι εξέχουσας σημασίας στον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων μιας οντότητας. Η νέα αυτή παράγραφος περιλαμβάνει πληροφορίες όπως:
– ο λόγος για τον οποίο το θέμα είχε πρωταρχική σημασία για τον έλεγχο,
– ο τρόπος με τον οποίο ο ελεγκτής το αντιμετώπισε, καθώς επίσης και
– αναφορά στις σχετικές γνωστοποιήσεις, εάν υπάρχουν, στις οικονομικές καταστάσεις.
Ως εκ τούτου, η νέα έκθεση παρέχει πληροφορίες που βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα το έργο του ελεγκτή και οι οποίες δεν ήταν διαθέσιμες ώς τώρα στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. Οι πληροφορίες αυτές εξασφαλίζουν επίσης τη διαφάνεια του ελεγκτικού έργου και ενισχύουν την εμπιστοσύνη των χρηστών τους.
Οι τράπεζες σε κάθε οικονομία αποτελούν μοχλό ανάπτυξης σε όλους τους τομείς της οικονομίας και ο ρόλος τους είναι ουσιαστικός για την οικονομική σταθερότητα των χωρών. Εξαιτίας των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες τα τελευταία χρόνια, όπως οι έντονες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και το αυστηρό ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας τους, ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται στο προσκήνιο των γεγονότων.
Το Accountancy Europe (πρώην Federation of European Accountants, FEE) ανέλυσε πώς οι ελεγκτές 62 τραπεζών στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψαν τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου το 2017 (πρώτη χρονιά υποχρέωσης έκδοσης της νέας έκθεσης ελέγχου, για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης).
Ο μέσος όρος των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου, των εκθέσεων ελέγχου της έρευνας, ήταν 4,4, με μέγιστο αριθμό το 8 και ελάχιστο το 1. Αντίστοιχα, στη χώρα μας ο μέσος όρος διαμορφώθηκε στο 3,75, με ελάχιστο το 3 (δύο τράπεζες) και μέγιστο το 5 (μία τράπεζα).
Η ανάλυση που διεξήχθη στις 62 τράπεζες της έρευνας οδήγησε στην καταγραφή συνολικά 272 κινδύνων που θεωρήθηκαν από τους ελεγκτές ως σημαντικότερα θέματα ελέγχου. Στο παραπάνω διάγραμμα απεικονίζονται τα σημαντικότερα από αυτά, ομαδοποιημένα σε δέκα βασικές κατηγορίες, οι οποίες καλύπτουν το 90% των εντοπισμένων σημαντικών θεμάτων ελέγχου.
Οι τρεις βασικές κατηγορίες σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου που εμφανίστηκαν στις 62 εκθέσεις ελέγχου των τραπεζών της έρευνας και αποτελούν το 49% του συνολικού αριθμού των εν λόγω θεμάτων αφορούν:
– απομειώσεις δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών: σε ποσοστό 98% των εκθέσεων,
– πληροφοριακά συστήματα: 61%,
– ταξινόμηση και επιμέτρηση των χρηματοοικονομικών εργαλείων: 58%.
Για τις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες, τα σημαντικότερα θέματα ελέγχου που εμφανίστηκαν σε όλες τις εκθέσεις ελέγχου για το 2017 αφορούσαν:
– απομειώσεις δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών,
– πληροφοριακά συστήματα,
– αναβαλλόμενη φορολογία.
Όπως αναμενόταν, τόσο για τις τράπεζες της χώρας μας όσο και για τις λοιπές ευρωπαϊκές, η εκτίμηση των διοικήσεων των τραπεζών για την απομείωση δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών, καθώς και θέματα που σχετίζονται με τις δικλίδες ασφαλείας των πληροφοριακών συστημάτων, είναι τα δύο πιο συχνά θέματα που γνωστοποιήθηκαν ως «σημαντικότερα θέματα ελέγχου» στις περισσότερες εκθέσεις που αφορούν τις οικονομικές καταστάσεις των τραπεζών της χρήσης 2017.
Σημειώνεται ότι για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία υφίστανται διευρυμένες απαιτήσεις γνωστοποιήσεων για τον ελεγκτή, ενώ, όπως προκύπτει από την εν λόγω έρευνα, και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι ελεγκτές γνωστοποίησαν πρόσθετα στοιχεία του ελέγχου, όπως το επίπεδο σημαντικότητας (Materiality) και το εύρος ελέγχου (Scoping).
Το 2017 ήταν η πρώτη χρονιά εφαρμογής της νέας διευρυμένης έκθεσης ελέγχου για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και γνωστοποίησης σε αυτήν, μεταξύ άλλων, των σημαντικότερων θεμάτων ελέγχου. Γενικά, όπως αναφέρει η εν λόγω μελέτη, ο τρόπος παρουσίασής τους στις εκθέσεις ελέγχου θεωρήθηκε ικανοποιητικός και κατανοητός από τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. Η πρόσθετη πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στις εκθέσεις ελέγχου και κυρίως η ανάδειξη και καταγραφή των σημαντικότερων θεμάτων που τον απασχόλησαν κατά τη διενέργεια του ελέγχου, θα αναβαθμίσει περαιτέρω το ρόλο του ελεγκτή ως προς τη διαφάνεια του έργου του. Πιστεύουμε ότι η διαχρονική μελέτη, ανάλυση και σύγκριση αυτών, ανά κλάδο και χώρα, μπορεί να οδηγήσουν τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων (εποπτικές αρχές, επενδυτικό κοινό κ.λπ.) σε χρήσιμα συμπεράσματα.
Πηγή: Έρευνα του Accountancy Europe («Reporting key audit matter in the EU Banking Sector»), 28/9/2018.
