• Σήμερα είναι: Δευτέρα, 17 Φεβρουαρίου, 2025

Συνέχιση Δραστηριότητας και Αναγνώριση Μεταγενέστερων Γεγονότων στην Περίοδο της Πανδημίας

 

 

  • Μπερτζελέτος Βασίλειος, (Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, Ποιοτικός Έλεγχος Σ.Ο.Ε.Λ.)
  • Δεδούλης Εμμανουήλ, (Αναπληρωτής Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος & Υπεύθυνος Συντονισμού Επιτροπής Ποιοτικού Ελέγχου Σ.Ο.Ε.Λ.)

 

 

Στην τρέχουσα συγκυρία, η προσεκτική εξέταση των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων στη χρηματοοικονομική θέση και αποδοτικότητα των οντοτήτων  αποτελεί προτεραιότητα (PwC, 2020). Διεθνείς οργανισμοί, αρχές και επαγγελματικοί φορείς επισημαίνουν τις κυριότερες περιοχές των οικονομικών καταστάσεων στις οποίες χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή (ESMA, 2020, IASB, 2020; AASB-AUASB, 2020). Μεταξύ άλλων, τονίζεται ότι η ευρύτερη οικονομική επιδείνωση ενδέχεται να έχει σημαντικές επιδράσεις στις λογιστικές εκτιμήσεις, επιμετρήσεις στην εύλογη αξία και απομειώσεις περιουσιακών στοιχείων για κονδύλια των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Συγκεκριμένα, η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει το οικονομικό περιβάλλον συσχετίζεται άμεσα με αύξηση του κινδύνου ρευστότητας και καθιστά αναγκαία την επαρκή ανάλυση των επιπτώσεων που ενδέχεται να υπάρχουν στην ανακτήσιμη αξία των αύλων και ενσώματων περιουσιακών στοιχείων (ΔΛΠ 36), στη ληκτότητα των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και εκτιμήσεων των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών (Δ.Π.Χ.Α. 9), των συμβάσεων μισθώσεων (Δ.Π.Χ.Α 16), δανειακών υποχρεώσεων, των προβλέψεων για επαχθείς συμβάσεις, των σχεδίων αναδιάρθρωσης αλλά και των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (Accountancy Europe, 2020).

Η εκτίμηση της επάρκειας των ταμειακών διαθεσίμων είναι επίσης καίριας σημασίας ζήτημα και για τις μικρομεσαίες οντότητες καθώς δεν είναι υποχρεωτική η σύνταξη της Κατάστασης Ταμειακών Ροών και ως εκ τούτου δεν δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη κατάρτιση των σχετικών προβλέψεων. Η κατάρτιση πρόβλεψης ταμειακών ροών από τις μικρομεσαίες οντότητες θεωρείται πλέον επιβεβλημένη για περίοδο τουλάχιστον 12 μηνών μετά την περίοδο αναφοράς των οικονομικών καταστάσεων (ICAEW, 2020). Οι σχετικές προβλέψεις πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις της πανδημίας λαμβάνοντας υπόψη γεγονότα και συνθήκες που αφορούν την ίδια την οντότητα και τον κλάδο που δραστηριοποιείται όπως τυχόν διακοπές στην αλυσίδα εφοδιασμού, χρονοδιάγραμμα ανάκαμψης και τρόπος επιστροφής στους συνήθεις ρυθμούς δραστηριότητας μετά το lockdown, δυνατότητα είσπραξης οφειλόμενων απαιτήσεων (ICAEW, 2020).

Σε συνθήκες υψηλής οικονομικής αβεβαιότητας, ένα από τα ζητήματα που ανακύπτουν είναι η αξιολόγηση της συνέχισης δραστηριότητας των οντοτήτων, βάσει ενός ευρύτατου φάσματος παραγόντων, πέραν των ήδη αναφερόμενων στην παράγραφο 26 του ΔΛΠ 1. Στοιχεία όπως η μείωση των εσόδων, της κερδοφορίας, της ρευστότητας, η παραβίαση ρητρών συμμόρφωσης σε δάνεια, η πιθανότητα ανάκλησης χρηματοοικονομικών εγγυήσεων ή/και η ύπαρξη αρνητικής καθαρής θέσης λόγω απομείωσης περιουσιακών στοιχείων, σε συνδυασμό με ενδείξεις όπως η μειωμένη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, αβεβαιότητα αναφορικά με την εκτιμώμενη χρονική στιγμή άρσης των υφιστάμενων περιορισμών, η αδυναμία χρηματοοικονομικής στήριξης της οντότητας από συνδεδεμένη εταιρεία (π.χ. μητρική εταιρεία), πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση της καταλληλότητας της παραδοχής για συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας (Tokar and Kumar, 2020; CAANZ, 2020; IASB, 2021; IFAC 2020).

Είναι ευνόητο ότι ο βαθμός συγκέντρωσης κινδύνου που χαρακτηρίζει την οντότητα αποτελεί βασική παράμετρο της διαδικασίας αξιολόγησης της συνέχισης δραστηριότητας. Οι οντότητες με συγκέντρωση δραστηριοτήτων σε περιοχές ή βιομηχανίες που επηρεάζονται δυσμενώς από την πανδημία (π.χ. αεροπορικές εταιρείες, ταξιδιωτικές και εταιρείες τουρισμού) ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο κίνδυνο ζημιών και αλλαγές στην θέση ρευστότητάς τους (ΕΥ, 2020).

Η διαδικασία επαναξιολόγησης της συνέχισης δραστηριότητας είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένη με γεγονότα που λαμβάνουν χώρα μετά τη λήξη της περιόδου αναφοράς και μέχρι την ημερομηνία έγκρισης της έκδοσης των οικονομικών καταστάσεων (ΔΛΠ 10; IASB, 2021; ΕΥ, 2020). Μεταγενέστερα γεγονότα, τα οποία ενδεχομένως δημιουργούν σημαντική αμφιβολία για την ικανότητα της οικονομικής οντότητας να συνεχίσει την δραστηριότητα της, δύναται να οδηγήσουν στην εκτίμηση ότι η παραδοχή της συνεχιζόμενης δραστηριότητας δεν είναι πλέον κατάλληλη (PwC, 2020). Ως εκ τούτου, η προσεκτική αξιολόγηση των πληροφοριών που καθίστανται διαθέσιμες μετά το τέλος της περιόδου αναφοράς αλλά πριν την ημερομηνία έγκρισης των οικονομικών καταστάσεων είναι επιτακτική (Deloitte, 2021). Σημειώνεται ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα γεγονότα αφορούν συγκεκριμένες εταιρείες και επιδρούν σε συγκεκριμένους λογαριασμούς είναι εφικτή η ακριβέστερη ανάλυση τους. Ωστόσο, τα γεγονότα μπορεί να είναι μακροοικονομικής φύσεως και να έχουν διάχυτη επίπτωση στις εκτιμήσεις και στο σύνολο των οικονομικών καταστάσεων. Ως εκ τούτου, είναι πιο δύσκολη η διαπίστωση ύπαρξης τέτοιων συνθηκών κατά την ημερομηνία αναφοράς (Deloitte, 2021).

Κάθε μεταγενέστερο γεγονός πρέπει να αξιολογείται για να διαπιστωθεί κατά πόσον παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για συνθήκες που υπήρχαν στο τέλος της περιόδου αναφοράς ή κατά πόσον αφορά μεταβολή των συνθηκών μετά την ημερομηνία αναφοράς, καθώς δεν υπάρχει γενικευμένος κανόνας[1] βάσει του οποίου οι επιπτώσεις λόγω COVID-19 να θεωρούνται διορθωτικά γεγονότα ή μη (Deloitte, 2021; GT, 2020). Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται άσκηση κρίσης[2] για το εάν ένα συγκεκριμένο γεγονός ή περίσταση πληροί τον ορισμό της παραγράφου 3 του ΔΛΠ 10 (FRC, 2020; EY. 2020; ICAEW, 2020) και συνεχής αξιολόγηση των μεταβαλλόμενων συνθηκών που αντιμετωπίζει η εταιρεία (FRC, 2020).

Επισημαίνεται ότι κατά την ανάλυση των γεγονότων και συνθηκών που πιθανώς εγείρουν σημαντική αμφιβολία για την ικανότητα της εταιρείας να συνεχίσει τις δραστηριότητές της (παρ. 25 του ΔΛΠ 1), είναι απαραίτητο να εξετάζεται αν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου 122 του ΔΛΠ 1 και της σχετικής απαίτησης αναλυτικών γνωστοποιήσεων για τις σημαντικές κρίσεις βάσει των οποίων εξαγάγεται το συμπέρασμα[3].

Ο πλήρης αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη οικονομική δραστηριότητα παραμένει ασαφής. Περιορισμένες είναι επίσης και οι πληροφορίες για τη μελλοντική διαθεσιμότητα προγραμμάτων ενίσχυσης των επιχειρήσεων και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση πιθανών νέων κυμάτων της πανδημίας όπως η επιβολή νέων περιφερειακών ή καθολικών απαγορεύσεων. Οι συνθήκες αυτές καθιστούν την αναγνώριση μεταγενέστερων γεγονότων και την καταλληλότητα της παραδοχής συνέχισης της δραστηριότητας ως σημαντικότατη πρόκληση για τις δοκιμαζόμενες επιχειρήσεις στη χώρα μας.

 

Πηγές αναφοράς

PwC (2020). In depth A look at current financial reporting issues, 17 March, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://www.pwc.com/m1/en/publications/covid-19/in-depth-look-at-current-financial-reporting-issues.pdf.

ESMA (2020). PUBLIC STATEMENT European common enforcement priorities for 2020 annual financial reports, 28 October, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://www.esma.europa.eu/sites/default/files/library/esma32-63-1041_public_statement_on_the_european_common_enforcement_priorities_2020.pdf

Ευροπαική Επιτροπή (2020). Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1434 Τροποποιήσεις στο Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, 6, 9 Οκτωβρίου, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32020R1434&from=EN

AASB-AUASB (2020). The Impact of COVID-19 on Going Concern and Related Assessments, Joint Publication By The Aasb And Auasb, MAY, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://www.auasb.gov.au/admin/file/content102/c3/AASB-AUASB_TheImpactOfCOVID19_05-19.pdf

Accountancy Europe (2020). Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing, 20 March, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://www.accountancyeurope.eu/publications/coronavirus-crisis-implications-on-reporting-and-auditing/

IASB (2020). Applying IFRS Standards in 2020 impact of covid-19, October, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://cdn.ifrs.org/-/media/feature/news/2020/inbrief-covid19-oct2020.pdf?la=en

IASB (2021). Going concern—a focus on disclosure, January, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://cdn.ifrs.org/-/media/feature/news/2021/going-concern-jan2021.pdf?la=en)

IASB 2014, IFRS Interpretations Committee, Disclosure requirements relating to assessment of going concern (IAS 1 Presentation of Financial Statements), July, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://cdn.ifrs.org/-/media/feature/supporting-implementation/agenda-decisions/ias-1-disclosure-requirements-relating-to-assessment-of-going-concern-jul-14.pdf).

CAANZ (2020). Financial Reporting and Audit Guide: Financial reporting and audit issues stemming from COVID-19, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.charteredaccountantsanz.com/tools-and-resources/client-service-essentials/reporting/financial-reporting-and-audit-guide-financial-reporting-and-audit-issues-stemming-from-covid19

ΕΥ (2020). IFRS accounting considerations of the Coronavirus pandemic, November, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.ey.com/en_gl/ifrs-technical-resources/accounting-considerations-of-the-coronavirus-pandemic-updated-november-2020

PwC (2020). Insights by Capital Markets & Accounting Advisory Services (CMAAS), Examples for reporting the impact of COVID-19 on going concern and subsequent events in financial statements, July, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.pwc.com/my/en/assets/publications/2020/pwc-insights-examples-reporting-impact-of-covid-19-on-going-concern-and-subsequent-events.pdf)

ICAEW (2020). COVID -19 and going concern, Guidance for directors of SME Businesses, May, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.icaew.com/-/media/corporate/files/about-icaew/press-release-documents/icaew-icas-covid-19-going-concern-guidance-for-small-businesses.ashx?la=en).

FRC (2020). COVID-19 Thematic Review: Review of financial reporting effects of Covid-19, July, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.frc.org.uk/getattachment/03838acd-facc-4a06-879c-a4682672a6d7/CRR-COVID-19-Thematic-Review-Jul-2020.pdf

ICAEW (2020).  Article Coronavirus: How to distinguish adjusting from non-adjusting events after the reporting period under IAS 10, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα  https://www.icaew.com/technical/financial-reporting/ifrs/ifrs-faqs/how-to-distinguish-adjusting-from-non-adjusting-events

Deloitte (2021). Accounting considerations related to the Coronavirus 2019 disease for FRS 102 reporters, January, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα   https://www.iasplus.com/en-gb/publications/uk/need-to-know/2020/ntk-coronavirus-frs-102.

GT (2020). COVID-19: Financial Reporting and Disclosures, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.grantthornton.ca/globalassets/1.-member-firms/canada/insights/pdfs/covid-19-financial-reporting-and-disclosures.pdf

IFAC (2020). Summary of Covid-19 Financial Reporting Considerations, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα https://www.ifac.org/knowledge-gateway/supporting-international-standards/discussion/summary-covid-19-financial-reporting-considerations

 

 

 

 

[1] Σχετική καθοδήγηση για ορισμένους τύπους προβλέψεων, σχετικά με το χρονικό σημείο αναγνώρισής τους και της αναγνώρισής τους ως διορθωτικά ή μη γεγονότα, δίδεται από το FRC (2020) στην οποία σημειώνεται ότι το ΔΛΠ 37 «Προβλέψεις, ενδεχόμενες υποχρεώσεις και ενδεχόμενα περιουσιακά στοιχεία» στο Παράρτημα Γ και στις παραγράφους 65 έως 70 παρέχει οδηγίες. Συγκεκριμένη αναφορά γίνεται στην πρόβλεψη αποζημίωσης προσωπικού λόγω μείωσης του εργατικού δυναμικού ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων του CΟVID-19. Ενδεικτικά η πρόβλεψη για απολύσεις εργατικού δυναμικού αναγνωρίζεται ως διορθωτικό γεγονός μόνο όταν η εταιρεία έχει επίσημο λεπτομερές σχέδιο αναδιάρθρωσης και έχει δημιουργήσει έγκυρη προσδοκία στους θιγόμενους ότι θα εκτελέσει το σχέδιο αναδιάρθρωσης.

[2] Σχετικά με την άσκηση κρίσης όσον αφορά την περίπτωση κρατικής επιχορήγησης, η EY (2020) αναφέρει το ακόλουθο παράδειγμα: «Η οικονομική οντότητα πρέπει να ασκήσει κρίση σχετικά με το κατά πόσο οι εξελίξεις σε νόμους και κανονισμούς παρέχουν το δικαίωμα στην εταιρεία να λάβει την επιχορήγηση, κατά την ημερομηνία λήξης του ισολογισμού, προκειμένου να αναγνωριστεί στην τρέχουσα περίοδο αναφοράς. Στην περίπτωση που νέος νόμος ή κανονισμός θεσπίζει κρατική επιχορήγηση μετά τη λήξη της περιόδου αναφοράς, τότε είναι μη διορθωτικό γεγονός. Εάν είναι εύλογα βέβαιο ότι η οικονομική οντότητα θα συμμορφωθεί με τους όρους που διέπουν την επιχορήγηση και ότι θα ληφθεί σύμφωνα με την παράγραφο 7 του ΔΛΠ 20 «Λογιστική των κρατικών επιχορηγήσεων και γνωστοποίηση της κρατικής υποστήριξης», τότε πληροφορίες που ελήφθησαν μετά το τέλος της περιόδου αναφοράς (π.χ. επιβεβαίωση λήψης επιχορήγησης), δύναται να συνιστούν αποδεικτικά στοιχεία διορθωτικού γεγονότος» (EY 2020 μετάφραση).

[3] Υπενθυμίζεται ότι, η σχετική Επιτροπή Διερμηνειών του IASB, είχε εξετάσει το 2014, ερώτημα εταιρείας όπου η διοίκηση αφού εξέτασε όλα τα γεγονότα και συνθήκες που εγείραν σημαντική αμφιβολία για την ικανότητα της εταιρείας να συνεχίσει τις δραστηριότητες της, και συνεκτίμησε την επίτευξη και αποτελεσματικότητα των σχεδιαζόμενων ενεργειών της, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση γνωστοποίησης ουσιώδους αβεβαιότητας βάσει της παραγράφου 25 του ΔΛΠ 1. Ωστόσο η Επιτροπή Διερμηνειών, συμπέρανε ότι συνέτρεχε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 122 του ΔΛΠ 1, δηλαδή η διοίκηση έπρεπε να γνωστοποιήσει τις σημαντικές κρίσεις της προκειμένου να καταλήξει στο προαναφερθέν συμπέρασμα (FRC, 2020; Interpretations Committee Agenda Decision, 2014).