Το κόστος των λαθών πρόβλεψης

Βασίλειος Φ. Φίλιος

Καθηγητής Λογιστικής, Πανεπιστημιακός

Εννοιολογικό πλαίσιο

Υφίσταται πάντοτε ένα κόστος το οποίο συνεπάγεται μια αποτυχία να προβλεφθεί με σχετική ακρίβεια συγκεκριμένη μεταβλητή. Το κόστος του λάθους πρόβλεψης (cost of prediction error) μπορεί να είναι ουσιώδες, τούτου εξαρτώμενου από τις περιστάσεις. Για παράδειγμα, αποτυχία να γίνει μια ακριβής πρόβλεψη των (επιδιωκόμενων) πωλήσεων θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα ελλιπή σχεδιασμό της παραγωγής, πολύ περισσότερους ή πολύ λιγότερους απασχολούμενους κ.ο.κ., προκαλώντας τοιουτοτρόπως δυνητικά μεγάλες λογιστικές (και χρηματοοικονομικές – πραγματικές) ζημιές.

Πώς υπολογίζεται;

Το κόστος του λάθους πρόβλεψης βασικά είναι η χαμένη «συνεισφορά» (συμβολή) ή το απολεσθέν κέρδος εξαιτίας μιας ανακριβούς πρόβλεψης. Αυτό είναι δυνατόν να εκτιμηθεί –μετρηθεί– σε όρους πωλήσεων που χάθηκαν, δυσαρεστημένων πελατών και μηχανών σε αδράνεια.

Παράδειγμα

Ας υποθέσουμε ότι μία εταιρεία πωλεί μια παιδική κούκλα (ένα παιχνίδι) έναντι €1,00 την καθεμία, η οποία της κοστίζει €0,60. Το σταθερό κόστος είναι €300. Η εταιρεία δεν μπορεί να επιστρέφει οποιεσδήποτε απούλητες κούκλες. Αυτή έχει προβλέψει πωλήσεις 2.000 μονάδες. Απρόβλεπτα αυξημένος ανταγωνισμός έχει μειώσει τις πωλήσεις σε 1.500 μονάδες. Το κόστος του λάθους της σε αυτή την πρόβλεψη –δηλαδή η αποτυχία της να προβλέψει τη ζήτηση με ακρίβεια– υπολογίζεται ως ακολούθως:

(i) Αρχικά προβλεφθείσες πωλήσεις = 2.000 μονάδες.
Βέλτιστη απόφαση: αγορά 2.000 μονάδων.
Προσδοκώμενη καθαρή πρόσοδος = (2.000 μονάδες x €0,40 συνεισφορά) – €300 σταθερά κόστη = €500.

(ii) Τιμή εναλλακτική αυτής της παραμέτρου (των πωλήσεων) = 1.500 μονάδες.
Βέλτιστη απόφαση: Αγορά 1.500 μονάδων.
Προσδοκώμενη καθαρή πρόσοδος = (1.500 μονάδες x €0,40 συνεισφορά) – €300 σταθερά κόστη = €300.

(iii) Αποτελέσματα αρχικής απόφασης υπό την εναλλακτική τιμή αυτής της παραμέτρου:
Προσδοκητή καθαρή πρόσοδος:
Έσοδα (1.500 μονάδες x €1,00) – κόστος αυτών των παιχνιδιών (2.000 μονάδες x €0,60) – €300 σταθερά κόστη = €1.500 – €1.200 – €300 = €0.

(iv) Κόστος λάθους πρόβλεψης: (2) – (3) = €300.

Πώς χρησιμοποιείται και εφαρμόζεται αυτή η τεχνική;

Είναι σημαντικό να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε το κόστος της λάθος πρόβλεψης προκειμένου να ελαχιστοποιούμε τη δυνητική επιβλαβή επίπτωση στη μελλοντική κερδοφορία της εταιρείας. Η πρόβλεψη αφορά κυρίως τις πωλήσεις, τις δαπάνες (τα έξοδα) και τις αγορές.

Ποιος τη χρησιμοποιεί και πότε

Οι άνθρωποι των επιχειρήσεων χρειάζονται να ανιχνεύουν τάσεις με βάση τα αρχεία προβλέψεων που έχουν γίνει στο παρελθόν ούτως ώστε:

(α) να ελαχιστοποιούνται μελλοντικά κόστη, και

(β) να αναπτύσσονται καλύτερες τεχνικές πρόβλεψης.

Η τεχνική αυτή αφορά τους προϊσταμένους τμημάτων πωλήσεων, τους καταρτίζοντες και αναλύοντες προϋπολογισμούς, τους χρηματοοικονομικούς αναλυτές γενικότερα κ.ά.