• Σήμερα είναι: Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Διευκολύνοντας την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, Ρachel Σilcox

Μετάφραση: Σπύρος Αλαμάνος

Σύμφωνα με τα στοιχεία της σφυγμομέτρησης Ευρωβαρόμετρο, σχεδόν τα τρία τέταρτα των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργούν περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Ακόμα και η ίδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις –κινητήρας ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας– αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια στις ενδοευρωπαϊκές διασυνοριακές οικονομικές συναλλαγές τους. Όμως αναγνωρίζει τον ουσιαστικό ρόλο τον οποίο διαδραματίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αναγνώριση η οποία είναι το έναυσμα για διάφορες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων των διοικητικών ρυθμίσεων που εκπορεύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η πλέον πρόσφατη Ευρωπαϊκή Οδηγία, η οποία προτάθηκε την 9η Απριλίου του 2014, είχε ως κύριο δεδηλωμένο στόχο την αντιμετώπιση κάποιων εκ των εμποδίων τα οποία αντιμετωπίζουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μεμονωμένοι επιχειρηματίες όταν προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε άλλα κράτη μέλη.

Η Οδηγία σχετικά με τις μονοπρόσωπες Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης, η οποία βρίσκεται σε φάση προσχεδίου από την 28η Μαΐου, έχει ως σκοπό την ομογενοποίηση των προϋποθέσεων σύστασης εταιρειών με έναν μέτοχο, την άρση της επιβαρυντικής διαδικασίας καταχώρισης σε μητρώο των θυγατρικών εταιρειών και ως εκ τούτου τη διευκόλυνση (ήτοι το να καταστεί φθηνότερη) της επέκτασης των 5,2 εκατομμυρίων μονοπρόσωπων ΕΠΕ που μετρά η Ευρωπαϊκή Ένωση πέραν των συνόρων των χωρών αρχικής σύστασής τους. Οι μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών εταιρικών νομοθεσιών αποτελούν πληγή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν φιλοδοξίες ευρωπαϊκής εμβέλειας, προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ίδια κατηγορεί την πολυπλοκότητα και το κόστος των διαφορετικών διαδικασιών καταχώρισης εταιρειών ως συνεισφέρουσα στο γεγονός ότι μόνο μικρός αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων (περί το 2%, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας) έχουν δραστηριότητες στο εξωτερικό, υπό τη μορφή θυγατρικών, υποκαταστημάτων ή κοινοπραξιών.
Η Οδηγία δεν εισάγει μια νέα νομική μορφή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά προσφέρει ένα κοινό πλαίσιο και απαιτεί από κράτη μέλη να παρέχουν στην εθνική τους νομοθεσία μια νομική μορφή για μονοπρόσωπες ΕΠΕ η οποία να έχει τις ίδιες προϋποθέσεις σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και μια κοινή ονομασία: Societas Unius Personae (μονοπρόσωπες εταιρείες, λατινιστί).

Μια σημαντική καινοτομία στο προσχέδιο της Οδηγίας είναι ότι οι μονοπρόσωπες εταιρείες θα μπορούν να καταχωρισθούν διαδικτυακώς, χρησιμοποιώντας υποδείγματα καταστατικών τα οποία θα παρέχουν τα κράτη μέλη. Η καταχώριση μονοπρόσωπης εταιρείας θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός τριών εργάσιμων ημερών και η Οδηγία αναφέρει ότι πρέπει να είναι εφικτό όλη η αναγκαία επικοινωνία μεταξύ του οργανισμού καταχώρισης και του καταχωρούμενου οργανισμού να μπορεί να λαμβάνει χώρα ηλεκτρονικά.

Ενώ οι προσπάθειες μείωσης των διοικητικών επιβαρύνσεων για τις εταιρείες στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν οδηγήσει σε μια απλοποιημένη διαδικασία καταχώρισης εταιρειών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πράγμα το οποίο επιτρέπει σε αυτές την εύκολη και φθηνή καταχώριση στο Companies House, το ίδιο δεν μπορεί να λεχθεί για άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ελλάδα –η οποία βρίσκεται στην 61η θέση στην κατάταξη Διευκόλυνσης της Επιχειρηματικής Δραστηριότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας, όπου η άποψη των ειδικών είναι ότι η πολυπλοκότητα των διοικητικών ρυθμίσεων είναι εν μέρει υπεύθυνη για τη διόγκωση της παραοικονομίας.

Εκπρόσωπος τύπου του υπουργείου Επιχειρηματικότητας, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε: «Τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων και του περιττού κόστους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θέλουν να αναπτύξουν επιχειρηματικές δραστηριότητες ευρωπαϊκής εμβέλειας μας είναι ευπρόσδεκτα. Η πρόταση αυτή ταιριάζει επίσης με την πρωτοβουλία της ψηφιακής κοινής αγοράς. Η οδηγία είναι ακόμη υπό συζήτηση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να παρεμβαίνει προκειμένου να εξασφαλίσει το βέλτιστο αποτέλεσμα για τους επιχειρηματίες του Ηνωμένου Βασιλείου».

Ο Charles Worth, ο επικεφαλής επιχειρηματικού δικαίου του ICAEW, λέει ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα για να διαμορφωθεί ένα ενιαίο πλαίσιο ανταγωνισμού για τις εταιρείες οι οποίες αποσκοπούν στην επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Ευρώπη, με τη διασφάλιση ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν εύκολα και αποτελεσματικά διά υποκαταστημάτων και θυγατρικών. Επίσης, δεν είναι ο μόνος ο οποίος αναρωτιέται εάν η Οδηγία αυτή αποκαλύπτει επιθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στην εναρμόνιση του εταιρικού δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς εάν δικαιολογείται η χρήση του Ευρωπαϊκού Δικαίου για την επιβολή ενός ενιαίου ευρωπαϊκού πλαισίου για τη ρύθμιση των πλαισίων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης συγκεκριμένων κρατών μελών» εξηγεί.

Ενώ η Οδηγία αυτή επικεντρώνεται στην ταχύτητα και την ευκολία σύστασης εταιρείας, μια τροποποίηση της Οδηγίας για την καταπολέµηση της νοµιµοποίησης εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες, η οποία έλαβε την υποστήριξη του Ευρωκοινοβουλίου τον Ιανουάριο, προβλέπει τη δημιουργία κεντρικών μητρώων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα οποία θα είναι καταχωρημένοι οι τελικοί ιδιοκτήτες των εταιρειών και τα οποία θα είναι προσβάσιμα τόσο στις αρχές όσο και σε αυτούς που έχουν δικαιολογημένο ενδιαφέρον, όπως οι δημοσιογράφοι. Το Ηνωμένο Βασίλειο θέλει το μητρώο «ατόμων με ουσιώδη έλεγχο» να είναι προσβάσιμο στο ευρύ κοινό. «Είναι το πλαίσιο επιπρόσθετης κοινοποίησης στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το οποίο δημιουργεί αυξημένη διοικητική επιβάρυνση».

Ο Richard Edmundson, εταίρος της PWC Legal και επικεφαλής εταιρικών και διεθνών επιχειρηματικών αναδιοργανώσεων, συμφωνεί ότι οι επιπτώσεις της Οδηγίας για την καταπολέµηση της νοµιµοποίησης εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες, και συγκεκριμένα το θέμα της εξακρίβωσης ταυτότητας των πελατών, δεν έχουν αντιμετωπιστεί επαρκώς από την Οδηγία. Λέει: «Δεν έχω δει κάποιες σχετικές προτάσεις, αλλά το θέμα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί». Επίσης προειδοποίησε ότι η κατάργηση της προσφυγής σε δικηγόρους, συμβολαιογράφους και μεταφραστές μπορεί να πυροδοτήσει βίαιες αντιδράσεις από τα επαγγέλματα αυτά σε κάποιες χώρες.

Παρά το γεγονός ότι το πλαίσιο Societas Unius Personae υπόσχεται την απλοποίηση, ενέχει επίσης και τη δυνατότητα κατάχρησής του, προειδοποιεί ο δρ Norbert Morawetz, ειδικός στην επιχειρηματικότητα και στις νεοφυείς επιχειρήσεις στο Henley Business School: «Κάποιες εταιρείες μπορεί να συστήσουν θυγατρικές σε χώρες με χαμηλότερη φορολογία, ακόμα και εάν ενδιαφέρονται να διεθνοποιήσουν τις δραστηριότητές τους. Είναι αρκετά πιθανό ότι θα υπάρξει κάποιος βαθμός φοροδιαφυγής».

Παρά τα προαναφερθέντα, ο Morawetz έχει την πεποίθηση ότι η Οδηγία θα έχει θετικές επιπτώσεις για ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών επιχειρήσεων: «Μικρές χώρες, όπως η Σλοβενία, μια χώρα δύο εκατομμυρίων κατοίκων με μικρή εσωτερική αγορά, έχουν επιχειρήσεις που εκ των πραγμάτων πρέπει να λειτουργήσουν διασυνοριακώς, και οι οποίες έχουν, τρόπος του λέγειν, γεννηθεί διεθνοποιημένες. Η Οδηγία αποτελεί θετική εξέλιξη για τις χώρες αυτές. Λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη ευέλικτων μορφών εργασίας, καθώς και της αυτοαπασχόλησης, πιστεύω ότι η Οδηγία αναγνωρίζει ότι το οικονομικό τοπίο έχει αλλάξει και ότι ο νόμος πρέπει να αλλάξει ώστε να αντανακλά την αλλαγή αυτή».

Άλλοι όμως εκφράζουν ανησυχία ότι η απλοποίηση του πλαισίου εταιρικής καταχώρισης θα έχει ως αποτέλεσμα μια πιο χαλαρή προσέγγιση αναφορικά με άλλες ρυθμιστικές απαιτήσεις. Η Danielle Stewart, εταίρος στην Baker Tilly και μέλος της Επιτροπής Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Συµβουλευτικής Οµάδας Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης, η οποία συμβουλεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί θεμάτων ρυθμίσεων χρηματοοικονομικής αναφοράς και Οδηγιών σχετικά με το εταιρικό δίκαιο, τονίζει: «Εάν συστήνεις εταιρεία σε άλλη δικαιοδοσία θα πρέπει να αναλογιστείς το γεγονός ότι υφίστανται άλλοι κανόνες και ρυθμίσεις. Η σύσταση εταιρείας είναι ένα σημαντικό ζήτημα, αλλά πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι υποχρεώσεις χρηματοοικονομικής αναφοράς, καθώς και αποπληρωμής των φορολογικών υποχρεώσεων».

Η Οδηγία προτείνει επίσης ότι οι απαιτήσεις διατήρησης κεφαλαίου –η υποχρέωση κατάθεσης και διατήρησης συγκεκριμένου κεφαλαιακού αποθέματος καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξης της εταιρείας– αντικαθίστανται από δοκιμασία ισολογισμού/αφερεγγυότητας. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η επαρκής προστασία των δανειστών και άλλων ενδιαφερομένων μερών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι εθνικές τους νομοθεσίες παρέχουν μηχανισμούς που να προλαμβάνουν την αδυναμία πληρωμής των χρεών τους.

Παρά τη σκληρή κριτική, ιδιαίτερα από τη Γερμανία, η κατάργηση των κανονισμών διατήρησης κεφαλαίου θα απλοποιήσει σημαντικά τις μεταβιβάσεις ποσών εντός εταιρικών ομίλων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι οι κανόνες αυτοί θα εξασφαλίσουν ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για τους δανειστές.

Πέραν του πολιτικού εναύσματος για την όλη προσπάθεια, υπάρχει ισχυρή ζήτηση για μια ρύθμιση τύπου Societas Unius Personae. Διαβούλευση η οποία έλαβε χώρα με εταιρείες, συνδικάτα, ακαδημαϊκούς και επενδυτές τον Απρίλιο του 2013 διαπίστωσε ότι το 86% των ερωτηθέντων συμφωνούσε ότι το γενικό επίπεδο συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε διασυνοριακές δραστηριότητες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν κατώτερo των δυνατοτήτων τους.

Διαπίστωσε επίσης ότι το 63% των 500 που απάντησαν στις ερωτήσεις της διαβούλευσης (συμπεριλαμβανομένων των 3/4 των συμμετεχουσών εταιρειών και του 52% των ομοσπονδιών εταιρειών) υποστήριζε ενδεχόμενη νομοθετική πρωτοβουλία περί των ιδιωτικών μονοπρόσωπων Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης η οποία να ενθάρρυνε και να διευκόλυνε μια αύξηση της διασυνοριακής δραστηριότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ο Christopher Bovis, καθηγητής Επιχειρηματικού Δικαίου στο Hull University Business School, είναι πεπεισμένος ότι η νέα Οδηγία θα αυξήσει δραματικά τη διασυνοριακή επέκταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, από το «μίζερο 2%» της συνολικής εταιρικής κινητικότητας, που αντιπροσωπεύουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον στο 5-7% αν όχι και στο 10%.

«Πρώτον, οι διοικητικές επιβαρύνσεις μειώνονται και ως εκ τούτου υπάρχουν λιγότερα εμπόδια για μια μικρομεσαία επιχείρηση η οποία θέλει να επεκτείνει τις δραστηριότητές της. Δεύτερον, η ευθύνη του μόνου μετόχου έχει ως πλαφόν το εγγεγραμμένο κεφάλαιο της μονοπρόσωπης Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης, το οποίο αποτελεί σημαντική διευκόλυνση σε επίπεδο εταιρικής διακυβέρνησης» λέει, προσθέτοντας ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να καλωσορίσουν την εισαγωγή τέτοιων μέτρων: «Έχουν παράδοση εξωστρέφειας, καθώς και σημαντικό μερίδιο της αγοράς σε πολλούς τομείς της οικονομίας. Εάν το νέο σύστημα διευκολύνει την επέκτασή τους, αυτές θα αδράξουν την ευκαιρία».

Την αισιοδοξία του αυτή δεν τη συμμερίζονται όλοι. Ως υπεύθυνη για τη μείωση διοικητικών βαρών για το BIS, η Danielle Stewart καλωσορίζει οποιαδήποτε προσπάθεια μείωσης της γραφειοκρατίας, «στο βαθμό που αυτό λύνει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα δημιουργεί» λέει. Όμως δεν έχει πειστεί ότι η τάση προς εναρμόνιση των διαδικασιών καταχώρισης εταιρειών θα έχει οποιοδήποτε απτό αποτέλεσμα στη διασυνοριακή επέκταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

«Έχω χαρτοφυλάκιο το οποίο συνίσταται αποκλειστικά από εξωστρεφείς εταιρείες. Μπορεί οι νέοι κανονισμοί να αποσκοπούν στη διευκόλυνση της κατάστασης, αλλά δεν παύουν να είναι νέοι, πράγμα το οποίο απαιτεί τη προσαρμογή σε αυτούς. Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δυσκολεύονται να συστήσουν επιχείρηση στην Ευρώπη είναι διότι η κάθε χώρα λειτουργεί διαφορετικά και το ίδιο κάνουν και οι επιχειρήσεις», μας είπε.

Copyright © Σεπτέμβριος 2015 Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Economia, τεύχος 41, Σεπτέμβριος 2015, από το ICAEW. Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται. To άρθρο αυτό έχει μεταφραστεί από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα από το Γραφείο Διεθνών Σχέσεων του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ). Το ICAEW δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη για την ακρίβεια και την πληρότητα της μετάφρασης ή για ενέργειες που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτής.