ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Kωνσταντίνος I. Nιφορόπουλος
ορκωτός ελεγκτής – λογιστής, ωριων α.ε.
«Οι απαρχές της τυπογραφίας εντοπίζονται στην Κίνα, με την εφεύρεση των κινητών στοιχείων το 1041 μ.X. από τον Πι Σενγκ (Pi Sheng). Τα στοιχεία αυτά ήταν αρχικά πήλινα και εξελίχθηκαν σε ξύλινα και μεταλλικά, η εφεύρεση όμως δεν γενικεύθηκε στην Κίνα, ίσως λόγω της μεγάλης ποικιλίας του κινέζικου αλφάβητου. Στην Ευρώπη, πατέρας της τυπογραφίας θεωρείται ο Γουτεμβέργιος, καθώς συνέλαβε την ιδέα της τυπογραφικής μεθόδου στο σύνολό της (χυτά στοιχεία, στοιχειοθεσία, χειροκίνητο πιεστήριο και τυπογραφική μελάνη). Το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στην Ευρώπη με χρήση κινητών στοιχείων θεωρείται ότι είναι η Βίβλος, που τυπώθηκε επίσης στο Μάιντς γύρω στο 1455.
Μέχρι τον 15ο αιώνα τα βιβλία ήταν χειρόγραφα, γράφονταν δηλαδή στο χέρι από καλλιγράφους και αντιγραφείς, με αποτέλεσμα να είναι σπάνια, ακριβά και ως εκ τούτου προσιτά μόνο σε λίγους και εκλεκτούς. Η εμφάνιση της τυπογραφίας, σε σκοτεινές εποχές, συνετέλεσε στην ευρύτερη διάδοση της γνώσης και μαζί με αυτήν στη γέννηση της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο» (www.typography-museum.gr).
Η διαδικασία της διάδοσης νέων ιδεών διευρύνθηκε από την τεχνική πρόοδο της διάδοσης των πληροφοριών, καθώς από το βιβλίο πέρασαν στην εφημερίδα και από εκεί στον τύπο. Τα πρώτα περιοδικά εμφανίστηκαν στην Ιταλία στα τέλη του 17ου αιώνα και γρήγορα εξαπλώθηκαν και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η εξέλιξη του εμπορίου και ο Τύπος
«Στα Acta των ρωμαίων αυτοκρατόρων (από του Ιούλιου Καίσαρος), που συντάσσονταν από την ρωμαϊκή εξουσία και ετοιχοκολλούντο στα δημόσια μέρη, όπου τα αντέγραφαν και τα κυκλοφορούσαν στα πέρατα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δημοσιεύονται οι πρώτες οικονομικού περιεχομένου ειδήσεις που τις διασώσανε ρωμαίοι ιστορικοί […] Το εμπόριο γέννησε την εφημερίδα. Αν και για Τύπο με τη σημερινή του έννοια μπορούμε να μιλούμε μόνον από την τελειοποίηση της ταχυδρομικής υπηρεσίας, εντούτοις γραπτές εφημερίδες υπήρχαν πολύ πριν ανακαλυφθεί η τυπογραφία. Όταν κατά την περίοδο του Μεσαίωνος δημιουργήθηκαν τα πρώτα μεγάλα εμπορικά κέντρα, το ενδιαφέρον των εμπορευομένων για ειδήσεις ήταν τόσο μεγάλο, που πολλοί τις συνέλεγαν από τα διάφορα μέσα συγκοινωνίας της εποχής, τις κατέγραφαν και τις πωλούσαν υπό τύπον επιστολών. Το μεγαλύτερο κέντρο ειδήσεων της εποχής ήταν η Βενετία, που βρισκόταν στο κέντρο Ανατολής και Δύσεως. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο ότι εδώ ιδρύθηκε και Γραφείο Ειδήσεων, όπου με μικρή αμοιβή μπορούσε κανείς να πληροφορηθεί ό,τι τον ενδιέφερε. Η αμοιβή αυτή καταβαλλόταν με ένα μικρό νόμισμα, την γαζέττα (gazette), απ’ όπου αργότερα πήρε και την ονομασία της η εφημερίδα. Μάλιστα ο Πάπας έβγαλε δύο “βούλες” με τις οποίες απειλούσε με βαρείες ποινές όσους αναγράφανε και πωλούσαν ειδήσεις, το μέτρο όμως αυτό δεν είχε κανένα αποτέλεσμα […] Τεράστια ώθηση στον Τύπο, εκτός από τις τεχνικές ανακαλύψεις, έδωσε η ρεκλάμα, η αγγελία, που έχει για πρώτη χώρα εφαρμογής της τη Γαλλία. Οι εμπορικής φύσεως αγγελίες, κοινώς ρεκλάμες, μπορούν να θεωρηθούν ως ειδήσεις εμπορικής και βιομηχανικής μορφής»1.
Οι πρώτες εφημερίδες και περιοδικά στην ελληνική γλώσσα
«Η Βιέννη υπήρξε η πόλις όπου εκδόθηκε η πρώτη ελληνική εφημερίδα. Από τον 17ο αιώνα είχε συγκροτηθεί στη Βιέννη ελληνική κοινότητα και οι Έλληνες είχαν αναπτύξει ζωηρό εμπόριο βάμβακος, μαλλιών, νημάτων και άλλων ανατολικών προϊόντων. Η εμπορική αυτή πρόοδος του ελληνικού στοιχείου έθεσε τις βάσεις και για την πνευματική του ανάπτυξη. Το 1791 πρέπει να θεωρηθεί –αν και από πολλούς αμφισβητείται και υποστηρίζεται το 1793– ως ο χρόνος που κυκλοφόρησε η πρώτη ελληνική εφημερίδα με το όνομα Εφημερίς. … Την Εφημερίδα εξέδιδαν οι αδελφοί Μαρκίδαι Πούλιου από τη Σιάτιστα. Μετά την Εφημερίδα εξεδόθη το 1811, επίσης στη Βιέννη, ο Ερμής ο Λόγιος υπό του Ανθίμου Γαζή και στις 5/17 Ιανουαρίου 1812 ο Ελληνικός Τηλέγραφος “περιοδική εφημερίς πολιτική, φιλολογική τε και εμπορική”. Κυκλοφορούσε δυο φορές την εβδομάδα […] Από της 12ης όμως Νοεμβρίου 1812 μετετράπη σε καθημερινή εφημερίδα […] Ως πρώτη λοιπόν ελληνική εφημερίδα, που σημαντικό τμήμα της εκαλύπτετο από ειδήσεις εμπορικού περιεχομένου, πρέπει να θεωρηθεί ο Ελληνικός Τηλέγραφος»1.
Η περίοδος 1821-1920
«Οι εφημερίδες που εκδοθήκανε κατά την επανάσταση του 1821, όπως η Σάλπιγξ Ελληνική στην Καλαμάτα τον Αύγουστο 1821, τα Ελληνικά Χρονικά του Μεσολογγίου, Ιανουάριος 1824, ο Φίλος του Νόμου της Ύδρας, Μάρτιος 1824, η Εφημερίς των Αθηνών Αύγουστος 1824, ο Ελληνικός Τηλέγραφος του Μεσολογγίου 1824, η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, 7 Οκτωβρίου 1825, Ναύπλιον (η μετέπειτα Εφημερίς της Κυβερνήσεως), η Ανεξάρτητος Εφημερίς της Ελλάδος, 1827, Ύδρα, η Ηώς, 1830, Ναύπλιον και ο Απόλλων, 1831, πολύ λίγο ή καθόλου ασχολούνταν με εμπορικά θέματα. Όλη των η δραστηριότητα αφιερωνόταν στον υπέρ της ελευθερίας αγώνα, όπως είναι ευεξήγητο […] Η πρώτη καθημερινή εφημερίδα, γιατί όλες οι προγενέστερες στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν από μία έως τέσσερις φορές την εβδομάδα, ήταν η Εφημερίς του Κορομηλά (1 Οκτωβρίου 1873), καθαρώς ειδησεολογική, χωρίς σχόλια και θέσεις»1.
Η Εφημερίς της Κυβερνήσεως ιδρύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα αριθ. 2 της 1/13 Φεβρουαρίου 1833 και αποτελεί μία από τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες της Αντιβασιλείας του Όθωνα. Από την πρώτη ημέρα της έκδοσής της στις 16/28 Φεβρουαρίου 1833 και μέχρι τον Ιούνιο του 1835, δηλαδή κατά τη διάρκεια της Αντιβασιλείας, η τότε Εφημερίς της Κυβερνήσεως εκδιδόταν δίγλωσση. Κάθε σελίδα περιελάμβανε δύο στήλες, η αριστερή στήλη ήταν γραμμένη στην ελληνική και η δεξιά στη γερμανική γλώσσα.
«Δεν είναι όμως και λίγες οι οικονομικές κυρίως εφημερίδες που κυκλοφορούν στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της χώρας, την Αθήνα, την Ερμούπολη, τον Πειραιά και τας Πάτρας:
1. Εφημερίς των Αγγελιών: Στην Εφημερίδα των Αγγελιών, που δεν ήταν καθαρώς οικονομική εφημερίδα και που εξεδόθη το 1835 στην Αθήνα, βρίσκουμε την πρώτη συστηματική ναυτιλιακή κίνηση.
2. Ερμής: Σαν πρώτη κυρίως εμπορική εφημερίδα μπορεί να θεωρηθεί ο Ερμής, που εκδόθηκε στην Ερμούπολη το 1838. […] Ο Ερμής ήταν μία πλήρως ενημερωμένη εμπορικώς εφημερίδα, με αγορές εμπορευμάτων εσωτερικού και εξωτερικού, με εμπορικές ανασκοπήσεις και μελέτες οικονομικού περιεχομένου, όπως π.χ. «Περί Τραπέζης» (ιστορία των τραπεζών), «Περί συναλλάγματος» κ.λπ.
3. Ο Ερμής του Πειραιώς (1849-1851): Εφημερίς εμπορική, βιομηχανική και των ειδήσεων. Ήταν εβδομαδιαία, δισέλιδη […]. Υπεύθυνος εκδότης ο Π. Καμπούρογλου.
4. Ο Πειραιεύς (1860): Κάτω από τον τίτλο του παρέθετε: Εφημερίς των ειδήσεων και του εμπορίου.
5. Φωνή του Πειραιώς (1867-1870): Εφημερίς εμπορική, πολιτική και των ειδήσεων. Εκδότης ο Αντ. Χ. Κωνσταντινίδης.
6. Εθνική Σημαία (1868-1869): Εξεδίδετο στον Πειραιά, δυο φορές την εβδομάδα, Εφημερίς πολιτική, φιλολογική, εμπορική»1.
Ειδικότερα, την περίοδο αυτή, τα πλέον διακεκριμένα εβδομαδιαία και μηνιαία οικονομικά έντυπα ήταν:
➜ Οικονομική Επιθεώρησις (1873): Πολιτική οικονομία – δημοσιονομία – καταστατική. Περίοδος έκδοσης: 1873-1888. Ο Αριστείδης Οικονόμος γεννήθηκε το 1835 στα Καλάβρυτα. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμιο της Αθήνας, όπου και ανέπτυξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μάθημα της Πολιτικής Οικονομίας, που δίδασκε τότε ο θεμελιωτής της οικονομικής επιστήμης στην Ελλάδα Ι. Α. Σούτσος. Μπήκε στο δικαστικό σώμα όπου και παρέμεινε μέχρι το 1878. Πέθανε σε ηλικία 55 ετών, το 1890.
➜ Οικονομικά Χρονικά (1874): Εφημερίς οικονομική της καταστατικής, του εμπορίου και της βιομηχανίας. Υπό Γεωρ. Π. Τζακίρη, εισηγητού παρά τω Υπουργείω των Οικονομικών. Εκδίδοται επί του παρόντος κάθ’ εβδομάδα αορίστως.
➜ Ο Οικονομολόγος (1883): Οικονομικά – χρηματιστηριακά – εμπορικά – βιομηχανικά – γεωργικά – καταστατικά. Εφημερίς εκδιδομένη κατά Πέμπτην. Διευθυντής και συντάκτης: Εμ. Ι. Μαυρογορδάτος.
➜ Οικονομική Ελλάς (1903): Εφημερίς οικονομολογική και πολιτική. Εκδίδεται κατά Τετάρτην. Περίοδος έκδοσης: 1903-1918. Ιδιοκτήτης: Γ. Κατσελίδης.
➜ Εμπόριον (1908): Διευθυντής: Κ. Παναγιωτόπουλος, Καθηγητής Λογιστικής. Το περιοδικό περιλάμβανε άρθρα εμποριολογίας, λογιστικής, μαθηματικών εφαρμοσμένων στο εμπόριο, εμπορικής επιστολογραφίας, εμπορικής γεωγραφίας, στατιστικής, ιστορίας του εμπορίου, εμπορευματολογίας, στενογραφίας, νομικών ζητημάτων, οικονομολογικών ζητημάτων, τραπεζών, οικονομικής πολιτικής, εμπορικής εκπαιδεύσεως κ.λπ. Η έκδοσή του διεκόπη τον Μάιο του 1911.
➜ Μέτοχος (1909): Επιθεώρησις οικονομολογική, χρηματιστική, εμπορική. Ιδιοκτήτης και διευθυντής: Στ. Κ. Φουντής.
➜ Οικονομολόγος Αθηνών (1918): Εφημερίς οικονομολογική και πολιτική εκδιδομένη κατά Δευτέραν. Ιδιοκτήτης – διευθυντής: Μιχαήλ Χρ. Αιλιανός. Ο Μιχαήλ Αιλιανός (1896 – 1966), ήταν έλληνας οικονομολόγος και πολιτικός. Σε ηλικία 22 χρόνων άρχισε να εκδίδει τον Οικονομολόγο Αθηνών. Η επιτυχία του φύλλου αυτού τον ώθησε να εκδώσει και άλλο περιοδικό, σε γαλλική γλώσσα, τον Economiste d’Athènes, του οποίου η εμφάνιση σημείωσε αληθινό θρίαμβο2.
Η περίοδος 1921-1945
«Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Ελλάδα επέδειξε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης. H διεθνής κρίση 1929-1932 όχι μόνο δεν ανέκοψε τις έντονες προσπάθειες εκβιομηχάνισης της χώρας αλλά, αντίθετα, τις επιτάχυνε. Αυτό είχε ως επακόλουθο και ανάλογη αύξηση της εκδοτικής δραστηριότητας, ιδιαίτερα εντύπων οικονομικού χαρακτήρα. Ήδη από τον προηγούμενο αιώνα, την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη, είχαν εμφανιστεί περιοδικά και εφημερίδες που εστίαζαν το ενδιαφέρον τους σε οικονομικά θέματα. Από τις αρχές του 20ού αιώνα το φαινόμενο εντάθηκε. Ακολουθώντας στενά τις εξελίξεις, τα έντυπα οικονομικού περιεχομένου πολλαπλασιάστηκαν (ιδιαίτερα ο περιοδικός τύπος), ως απόρροια της επιτακτικής ανάγκης για οικονομική πληροφόρηση. Ως προς τη θεματολογία, άλλα έντυπα κάλυπταν γενικά οικονομικά ζητήματα (π.χ. τα περιοδικά Πλούτος, Οικονομική Ελλάς, Εργασία, η εβδομαδιαία εφημερίδα Οικονομικός Ταχυδρόμος κ.ά.), ενώ άλλα εξειδικεύονταν σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας (π.χ. Εφημερίς του Χρηματιστηρίου, τα περιοδικά Εμπόριον, Έργα, Μέτοχος, Γεωργικόν Περιοδικόν κ.ά.)» (Γεωργία Μ. Πανσεληνά, Ελληνικές επιχειρήσεις στον 20ό αιώνα).
Την περίοδο αυτή, τα πλέον διακεκριμένα εβδομαδιαία και μηνιαία οικονομικά έντυπα ήταν:
➜ Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (1921). Το περιοδικό αυτό εξεδόθη από τον Δημήτριο Εμμ. Καλιτσουνάκη, καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ) επί 37 έτη και πρύτανη το διάστημα 1958-59, ο οποίος συνέβαλε άμεσα στην ανάπτυξη των οικονομικών επιστημών στην Ελλάδα με τη διδασκαλία του και τη γενικότερη συγγραφή και αρθρογραφία του. Το ανωτέρω περιοδικό, που ξεκινά το 1921 με τον πρώτο τόμο και τελειώνει το 1971 με τον πεντηκοστό πρώτο, φιλοξενεί επιστημονικές εργασίες εκατοντάδων ελλήνων και ξένων επιστημόνων, που καλύπτουν όλο το φάσμα των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών για 50 και πλέον χρόνια και θεωρείται ο θεμέλιος λίθος της επιστημονικής οικονομικής και κοινωνικής σκέψης και έρευνας στην Ελλάδα. Το περιοδικό υπάρχει και σε ψηφιακή μορφή (Library of AUEB Kalitsunaki).
➜ Δελτίον Ανωνύμων Εταιρειών και ΕΠΕ (1922). Μηνιαίο δελτίο, που εκδίδει από την σύστασή του ο Σύνδεσμος Α.Ε. και ΕΠΕ. Ο Σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1922 από τις μεγαλύτερες ανώνυμες εταιρείες της εποχής εκείνης (www.sae-epe.gr).
➜ Ναυτεμπορική (1924). Ημερήσια οικονομική εφημερίδα. Ιδρύθηκε το 1924 (είναι η αρχαιότερη οικονομική εφημερίδα) από τους αδελφούς Αθανασιάδη, σηματοδοτώντας την ουσιαστική εμφάνιση του ημερήσιου οικονομικού τύπου στην Ελλάδα. Η πρώτη έκδοσή της έγινε με τον τίτλο Ναυτικόν και Εμπορικόν Δελτίον Πειραιώς, στις 4 Απριλίου 1924. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής διέκοψε την έκδοσή της και επανεκδόθηκε στις 8 Μαρτίου 1945. Στις 2 Αυγούστου 1948 μετονομάστηκε σε Ναυτεμπορική (www.naftemporiki.gr).
➜ Δελτίον Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (1925). Μηνιαίο δελτίο του ΕΒΕΑ, με οικονομικά και εμπορικά θέματα. Σήμερα εκδίδεται με τον τίτλο Ανάπτυξη (www.acci.gr).
➜ Οικονομικός Ταχυδρόμος (1926). Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, εβδομαδιαία έκδοσις του Ελευθέρου Βήματος, κυκλοφόρησε την Κυριακή 11 Απριλίου 1926. Τα θέματα που «θα απασχολήσουν τις στήλες του Οικονομικού Ταχυδρόμου με μοναδικό σκοπό να επικρατήσουν εις τον τόπον μας υγιείς δημοσιονομικαί και οικονομικαί αρχαί», είναι «τα οικονομικά του κράτους, τα δημοσιοϋπαλληλικά ζητήματα, τα προσφυγικά προβλήματα και ο εποικισμός, τα κοινωνικά ζητήματα, τα μεγάλα δημόσια έργα, η συνεταιριστική κίνησις, η εργατική και επαγγελματική ζωή, η βιομηχανία και η βιοτεχνία, η εμπορική, τραπεζική και χρηματιστηριακή κίνησις, η εμπορική ναυτιλία και αι μεταφοραί ξηράς και θαλάσσης, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, τα δάση, τα μεταλλεία και εν γένει η εθνική παραγωγή». Οι αναγνώστες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας μέσα από άρθρα των «μεγάλων ονομάτων». Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος έπαψε να εκδίδεται για μια περίπου δεκαετία. Επανεκδόθηκε στις 17 Απριλίου 1954, ως χωριστό ένθετο τεύχος στο πρώτο φύλλο της εφημερίδος Ο Ταχυδρόμος. Στο πρώτο φύλλο με τίτλο «Συνεχίζων μίαν παράδοσιν» διευκρινίζονται οι λόγοι επανέκδοσης, η μορφή, οι συντάκτες, τα στελέχη του Οικονομικού Ταχυδρόμου: «Εάν και προ του πολέμου τα οικονομικά θέματα ευρίσκοντο, από απόψεως σημασίας, εις το κέντρον των προβλημάτων και του ενδιαφέροντος όχι μόνον των ειδικών, αλλ’ ολοκλήρου του λαού, μεταπολεμικώς η σημασία των κατέστη έτι μεγαλυτέρα. Το μεταπολεμικόν πρόβλημα της Ελλάδος είναι, κατά κοινήν ομολογίαν, πρωτίστως πρόβλημα οικονομικόν. Η ανασυγκρότησις και εν συνεχεία η ανάπτυξις της Ελληνικής οικονομίας, τα θέματα του ισοζυγίου πληρωμών, των Δημοσίων Οικονομικών και της νομισματικής σταθερότητος πρέπει να παρακολουθούνται εις όλας των τας φάσεις από την κοινήν γνώμην». Στις 6 Απριλίου 2000 κυκλοφόρησε το τελευταίο τεύχος του Οικονομικού Ταχυδρόμου ως ανεξάρτητη έκδοση, με αριθμό τεύχους 2396 και τιμή 600 δραχμές. (Αρχείο Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, www.lpa.gr).
➜ Λογιστική επιθεώρησις (1930). Μηνιαίον επίσημον όργανον της Πανελληνίου Επιστημονικής Λογιστικής Εταιρείας (ΠΕΛΕ), 1930-1973. Εκδότης Φώτιος Κονιδάρης. Το πρώτο αμιγές λογιστικό περιοδικό που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Συντακτική επιτροπή του περιοδικού αυτού ήταν μεταξύ των άλλων, οι Κ. Παναγιωτόπουλος, Κ. Παπαζαχαρίου, Σ. Συρμόπουλος, Α. Νεζος, Μ. Τσιμάρας, Ι. Χρυσοχού, Σ. Βαρδάκος κ.ά., οι οποίοι μέσα από τις σελίδες του περιοδικού προσπάθησαν για την ανύψωση και διάδοση της λογιστικής επιστήμης.
➜ Επιθεώρησις Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (1931). Υπό την διεύθυνσιν Ζολώτα Ε. Ξεν. και Γουδή Αρ. Εκδότης Αργύρης Παπαζήσης. Ο Ξενοφών Ζολώτας (1904-2004) σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οικονομικά στην Εμπορική Σχολή της Λειψίας και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων. Ξεκίνησε την καθηγητική του καριέρα το 1928 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία διήρκεσε έως το 1968, οπότε και παραιτήθηκε, διαμαρτυρόμενος με τον τρόπο αυτό εναντίον της δικτατορίας της 21ης Απριλίου. Κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και αναδείχθηκε σε κατευθυντήριο νου της ελληνικής οικονομίας. Υπήρξε για 36 χρόνια εκδότης της Ελληνικής Επιθεώρησης Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (1931-1967), ενώ το 1952 εξελέγη ακαδημαϊκός. Διετέλεσε δύο φορές υπουργός Συντονισμού, στην οικουμενική κυβέρνηση του 1952 και στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας το 1974. Στις 23 Νοεμβρίου 1989 ορκίστηκε πρωθυπουργός στην τότε οικουμενική κυβέρνηση (www.sansimera.gr).
➜ Επιθεώρησις Κοινωνικής και Δημοσίας Οικονομικής (1932). Διευθυνόμενη υπό Ξεν. Ε. Ζολώτα και Αγγ. Θ. Αγγελόπουλου. Εκδότης Αργύρης Παπαζήσης.
➜ Βιομηχανική Επιθεώρησις (1934) (σήμερα ονομάζεται Οικονομική Επιθεώρηση). Ο Σπύρος Βοβολίνης, σε ηλικία 24 ετών, εκδίδει το περιοδικό Βιομηχανική Επιθεώρησις. Το 1957 τιμάται με τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1997 μετονομάζεται σε Βιομηχανική Οικονομική Επιθεώρηση και το 2004 σε Οικονομική Επιθεώρηση (www.economia.gr).
➜ Οικονομικά Νέα (1935). Μηνιαία φοροτεχνική οικονομική, κοινωνιολογική επιθεώρηση, με διευθυντή τον Θεόδ. Γ. Ρόζο.
Τις οικονομικές εκδόσεις γενικότερα, την περίοδο αυτή «δυνάμεθα να διακρίνωμεν εις τας εφημερίδας, τα περιοδικά, τας επετηρίδας, τα δημοσιεύματα υπηρεσιών μελετών και ερευνών, τας σειράς οικονομικών εκδόσεων και τας οικονομικάς εγκυκλοπαιδείας.
1. Διά το μέχρι του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου διάστημα αναφέρομεν:
α) Εβδομαδιαίαι επιθεωρήσεις: Εργασία, Πειθαρχία, Οικονομικός Ταχυδρόμος, Οικονομολόγος, Κέρδος.
β) Περιοδικά: Οικονομική Επιθεώρηση του Οικονόμου (1873-1888), Οικονομική Ελλάς του Κατσελίδου (1903-1918), Επιθεώρησις Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών (1904), Επιθεώρησις Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών (1916), Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (1921), Εγγύς και Άπω Ανατολή (1923-1926), Επιθεώρησις Κοινωνικής και Δημοσίας Οικονομικής (1932), διάφορα περιοδικά σοσιαλιστικής κατευθύνσεως, βραχείας διάρκειας.
γ) Επετηρίδες: Στατιστική Επετηρίς της Ελλάδος, εκδιδόμενη υπό της Στατιστικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, Οικονομική Επετηρίς της Ελλάδος εκδιδόμενη υπό της Εθνικής Τραπέζης, επιμέλεια Γ. Χαριτάκη.
δ) Σειραί εκδόσεων: Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου, Ομίλου Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων, έργα σοσιαλιστών συγγραφέων κ.λπ.»3
Η περίοδος 1946-1973
Ειδικότερα την περίοδο αυτή τα πλέον διακεκριμένα εβδομαδιαία και μηνιαία οικονομικά έντυπα, πλέον αυτών που ήδη κυκλοφορούσαν από τις προηγούμενες περιόδους, ήταν:
➜ Νέα Οικονομία (1946). Μηνιαία οικονομική και κοινωνική επιθεώρηση, που ίδρυσε ο καθηγητής Αγγ. Θ. Αγγελόπουλος (1904-1995), ο οποίος δίκαια θεωρείται ένας από τους κορυφαίους έλληνες οικονομολόγους του 20ού αιώνα. Σπουδασμένος στην Ελλάδα και στη Γερμανία, ξεκίνησε ακαδημαϊκή σταδιοδρομία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ως υφηγητής και στη συνέχεια καθηγητής της έδρας της Δημόσιας Οικονομικής, για να απολυθεί το 1946, επειδή διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης του Βουνού. Εκδότης της Νέας Οικονομίας από το 1946 έως το 1967, συσπείρωσε γύρω από το περιοδικό αυτό νέους οικονομολόγους και ερευνητές, ενώ από το 1961 κατέλαβε την έδρα της Εφηρμοσμένης Οικονομικής στην Πάντειο ΑΣΠΕ. Απολύθηκε από τη δικτατορία το 1967. Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος μετά τη μεταπολίτευση, τα δύσκολα χρόνια της κρίσης προσαρμογής της ελληνικής βιομηχανίας, και ακαδημαϊκός από το 1976, συνέχισε με άρθρα και βιβλία να υπογραμμίζει τη σημασία της κρατικής δράσης για την ανάπτυξη και την ευημερία. Ως επικεφαλής, τέλος, της επιτροπής για τη σταθεροποίηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 1989, επιχείρησε να υπογραμμίσει, σε πείσμα των κυριαρχουσών τότε διεθνώς αντιλήψεων, ότι οι έννοιες αυτές δεν ήταν ασύμβατες και αλληλοαποκλειόμενες και ότι η ελληνική οικονομία τις είχε εξίσου ανάγκη (Δονάτος Γ., Άγγελος Αγγελόπουλος. Σε αναζήτηση του κοινωνικού και της ανάπτυξης, Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις).
➜ Επιθεώρησις Ανωνύμων Εταιρειών, Βιομηχανίας και Εμπορίου (1946). Εβδομαδιαία έκδοσις. Διεύθυνσις: Κ.Α. Βουρβούλης – Χ. Οικονομόπουλος.
➜ Δελτίον Φορολογικής Νομοθεσίας (1946). Δεκαπενθήμερη έκδοση επιστημονικής ενημέρωσης και διαλόγου. Έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών. Ιδρύθηκε από τους Δημήτριο Γ. Καλδή (1914-2010) και Θεόδωρο Π. Γόλια, υπάρχει σε ψηφιακή μορφή από το 1997 και σήμερα εκδίδεται και διευθύνεται από την Ασπασία Κ. Μάλλιου. Έχει ξεπεράσει τα 1.529 τεύχη, αριθμός μοναδικός για έκδοση του είδους του (www. dfn.gr)
➜ Ημερησία (1947). Καθημερινή οικονομική εφημερίδα (www.imerisia.gr).
➜ Σπουδαί (1950). Περιοδική επιστημονική έκδοση του Πανεπιστημίου Πειραιώς (πρώην Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιώς). Περιέχει άρθρα που εμπίπτουν στους τομείς των Οικονομικών, της Διοίκησης Επιχειρήσεων, της Στατιστικής και της Επιχειρησιακής Έρευνας. Διευθυντές έχουν διατελέσει οι αείμνηστοι καθηγητές Στράτος Κ. Παπαϊωάννου (1950-1959) και Κλαύδιος Β. Μπανταλούκας (1960-1969). Στις σελίδες του περιοδικού δημοσιεύονται άρθρα από διακεκριμένους έλληνες και ξένους οικονομολόγους, ώστε να θεωρείται ουσιαστική η συμβολή του στην προώθηση των οικονομικών επιστημών στην Ελλάδα, αλλά και στην ανάδειξη του συγγραφικού έργου των νέων επιστημόνων. Σημειώνεται ότι είναι το μακροβιότερο περιοδικό της κατηγορίας του και άνευ διακοπής στην έκδοση του (www.lib.unipi.gr/helpfiles/spoudai.html).
➜ Επιθεώρησις Ελληνικής Οικονομίας (1950). Μηνιαία οικονομολογική και φορολογική έκδοσις. Ιδρυτής, ιδιοκτήτης και διευθυντής: Χαράλαμπος Α. Σμπαρούνης.
➜ Φορολογική Επιθεώρηση (1953). Ιδιοκτήτης: Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων ΔΟΥ, παλιότερα Πανελλήνια Ένωση Εφοριακών Υπαλλήλων και με συγγραφείς κυρίως εφοριακούς υπαλλήλους (http://poe-doy.gr).
➜ Λογιστής (1954). O N. Tότσης μαζί με τους N. Aλικάκο και Δ. Γεωργιλή εξέδωσαν το 1954 το περιοδικό Λογιστής. Το περιοδικό Λογιστής κυκλοφορεί κάθε μήνα από το 1954 σε περίπου 17.000 αντίτυπα. Σήμερα επιστημονικός διευθυντής είναι Χρήστος Ν. Τότσης, δικηγόρος και μεταξύ των επιστημονικών συνεργατών ο Θεόδωρος Γ. Γρηγοράκος (www.logistis.gr).
➜ Παραγωγικότης (1955). Μηνιαίο οικονομικό περιοδικό για την παραγωγικότητα, όργανον του Ελληνικού Κέντρου Παραγωγικότητος (ΕΛΚΕΠΑ), το οποίο ιδρύθηκε με το Ν.Δ. 2473/1953 και καταργήθηκε το 1998.
➜ Οικονομική Πορεία (1959). Μηνιαία επιθεώρησις των οικονομικών εξελίξεων. Εκδότης – διευθυντής: Ε. Ανδρουλιδάκης.
➜ Εξπρες (1962). Ημερήσια οικονομική εφημερίδα (www.express.gr).
➜ Δελτίο Διοίκησης Επιχειρήσεων (1962). Διμηνιαία έκδοση. Εκδότης Ιωάννης Ν. Παπαμιχαλάκης. Στόχο είχε την ενημέρωση των μάνατζερ για όλα τα νέα που αφορούν τη διοίκηση των επιχειρήσεων (www.dde.gr).
➜ Δελτίον Συνδέσμου Διπλωματούχων Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (1962). Μηνιαίο Δελτίο του Συνδέσμου Διπλωματούχων ΑΣΟΕΕ.
➜ Επιλογη (1963). Οικονομικό και επιχειρηματικό περιοδικό. Εκδότης: Χρήστος Παπαϊωάννου.
➜ Δελτίον Συνδέσμου Επιστημόνων Ελλήνων Λογιστών (1965). Μηνιαία έκδοση του εν λόγω συνδέσμου.
Στη δεκαετία αυτή εμφανίστηκαν κώδικες φορολογιών σε κινητά φύλλα, οι οποίοι και επικαιροποιούνταν, με την αλλαγή των αντίστοιχων φύλλων. Τέτοιοι ήταν η Φορολογική Ενημέρωσις, συντασσόμενη από επιτροπή εκ των: Αν. Δαλαμάγκα, Σ. Κατσίνα, Γ. Αργυρόπουλου, Π. Κούστα, και Γ. Γιογκαράκη και η Διαρκής Νομολογία Φορολογικών Δικαστηρίων, επιμέλεια Μενέλαου Α. Τούρτογλου και Γεώργιου Θ. Γιογκαράκη.
➜ Μανατζερ (Manager) (1971). Το περιοδικό αυτό είναι συνδεδεμένο με την ιστορία της ΕΕΔΕ. Ύστερα από πολλές εκδόσεις σε διάφορες μορφές μέσα στα χρόνια που πέρασαν, εκδίδεται σε νέα μορφή από τον Μάρτιο του 2012 (www.eede.gr).
➜ Φορολογικό Δελτίο Ενημέρωσης (1972). Μηνιαίο. Ιδιοκτησία – έκδοση – διεύθυνση σύνταξης: Δ. Αθ. Τσινιάς, σήμερα: Τσινιά Μαρία (www.forologistiki.gr).
Οι οικονομικές εκδόσεις γενικότερα, «κατά το χρονικό διάστημα από του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, αι οικονομικαί εκδόσεις επολλαπλασιάσθησαν, προσετέθη δε και ο ημερήσιος οικονομικός τύπος, ενώ και πολλαί ημερήσιαι πολιτικαί εφημερίδες αφιερώνουν στήλας ή και σελίδας εις τα οικονομικά προβλήματα.
α) Ημερήσιος οικονομικός τύπος: Ναυτεμπορική, Ημερησία, Εξπρές, Χρήμα.
β) Εβδομαδιαίαι εφημερίδες: Οικονομικός Ταχυδρόμος, Οικονομολόγος των Αθηνών, Ναυτιλιακή-Ναυτεργατική, Οικονομικόν Βήμα.
γ) Δεκαπενθήμεροι εφημερίδες και περιοδικά: Οικονομική Πορεία, Τεχνοκρατία, Βιομηχανική Αναγέννησις, Δελτίον Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων.
δ) Μηνιαίαι επιθεωρήσεις: Οικονομικά και Εμπορικά Χρονικά (1943-1945), Νέα Οικονομία (1945-1967), Σοσιαλιστική Επιθεώρηση (1945-1947), Εθνική Ανασυγκρότησις, Βιομηχανική Επιθεώρησις, Επιλογή, Εθνική Οικονομία, Δελτίον Οικονομικών Πληροφοριών, Τραπεζική, Καπνική Επιθεώρησις, Ο Συνεταιριστής, Επιθεώρησις Ελληνικής Οικονομίας, Ναυτικά Χρονικά, Γεωπονικά, Ναυτιλία, Αλιεία, Λογιστική Επιθεώρησις, Κύκλος, Δημοσιότης και Προβολή, Επίκαιρα Θέματα, Δελτίον Διοικήσεως Επιχειρήσεων, Δελτίον Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Δελτίον ΕΒΕ Πειραιώς, Δελτίον ΕΒΕ Θεσσαλονίκης, Δελτίον ΕΒΕ Πατρών, Ευημερία, Δάσος, Ο Σκαπανεύς της Υπαίθρου, Εργατικόν Βήμα, Ο Λογιστής, Στατιστικον Δελτίον (Τραπέζης της Ελλάδος), Μηνιαίον Στατιστικόν Δελτίον (Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας), Δελτίον Δημοσίων Οικονομικών (ΕΣΥΕ), Δελτίον Εξωτερικού Εμπορίου (ΕΣΥΕ), Μηνιαίον Δελτίον της Εμπορικής Τραπέζης, Μηνιαίον Δελτίον της Ιονικής Λαϊκής Τραπέζης.
ε) Περιοδικά εκδιδόμενα ανά δίμηνον ή τρίμηνον: Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, Σπουδαί (Έκδοσις της Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιώς), Αγροτική Επιθεώρησις (έκδοσις του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης), Επιθεώρησις Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Αγροτική Οικονομία (διέκοψε), Οικονομικαί εξελίξεις (Εθνικής Τραπέζης),Οικονομικόν Δελτίον (Εμπορικής Τραπέζης), Trade with Greece.
στ) Επετηρίδες: Στατιστική Επετηρίς της Ελλάδος (ΕΣΥΕ), Στατιστική Επετηρίς Εκπαιδεύσεως, Στατιστική Επετηρίς Αγροτικής Οικονομίας, Εξωτερικόν Εμπόριον της Ελλάδος, εκθέσεις διοικητών μεγάλων τραπεζών (ιδιαιτέρας αξίας είναι η Έκθεσις της Τραπέζης Ελλάδος και το παράρτημά της Ελληνική Οικονομία), η εισηγητική έκθεσις του υπουργού Οικονομικών η συνοδεύουσα τον ετήσιον προϋπολογισμόν του κράτους, Ελληνική Βιομηχανία (ετήσια έκδοσις του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων), η Διεθνής Έκθεσις Θεσσαλονίκης κ.ά.
ζ) Σειραί εκδόσεων επιμελητηρίων και τραπεζών: Τραπέζης Ελλάδος, Εθνικής Τραπέζης, ΕΤΒΑ (και προ αυτής ΟΒΑ), Εμπορικής Τραπέζης, Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων και δη Αθηνών. Αλλά και ανώταται σχολαί, ως η ΑΒΣΠ και δημόσιοι οργανισμοί, ως το ΚΕΠΕ και το ΕΛΚΕΠΑ, εδημοσίευσαν σειράς μελετών.
η) Σειραί ιδιωτικών εκδόσεων οικονομικών συγγραμμάτων: Αναφέρομεν ιδιαιτέρως τας εκδοθείσας σειράς έργων υπό του οίκου Αργ. Παπαζήση.
Βιβλιοθήκη Κλασικών και Νέων Οικονομολόγων, Βιβλιοθήκη Εταιρείας Σοσιαλιστικών Μελετών, Βιβλιοθήκη Ελληνικής Εταιρείας Οικονομικών Επιστημών, Βιβλιοθήκη Σύγχρονου Οικονομικής Αναλύσεως, Επιστήμη και Κοινωνία. Ωσαύτως εξεδόθησαν σειραί σοσιαλιστικών έργων.
θ) Οικονομικαί εγκυκλοπαίδειαι και λεξικά: Λογιστική και Οικονομική Εγκυκλοπαίδεια (10 τόμοι, υπό Ν. Αλικάκου), Λεξικόν Οικονομικοτεχνικών Όρων (1965) υπό ΕΛΚΕΠΑ και αι γενικού χαρακτήρος εγκυκλοπαίδειαι περιέχουν ενδιαφέροντα οικονομικά λήμματα»3.
Επίσης στην κατηγορία αυτή μάλλον θα πρέπει να εντάξουμε και: α) Το Mέγα Eλληνικόν Bιογραφικόν Λεξικόν (1958-1962) του K. Bοβολίνη. Θεωρείται μοναδική πηγή ιστορικών στοιχείων, αφού οι λεπτομερείς βιογραφίες βασίστηκαν σε σπάνια έγγραφα και τεκμήρια. β) Το Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος 1821-1921: Η χρυσή βίβλος του ελληνισμού, εκδ. οίκου Ιωάννου Χρ. Χατζηϊωάννου, 1922 (Περιεχόμενα: τ. 1: Οικονομολογικά, τ. 2: Βιομηχανία – Εμπόριον, τ. 4: Καλαί Τέχναι, τ. 5: Παιδεία – Νεοελληνική Φιλολογία, τ. 6: Εκκλησία – Κλήρος, τ. 7: Ναυτιλία, τ. 8: Γεωργία, κτηνοτροφία, τ. 9: Επίσημον κράτος, τ. 10: Στρατός, Ναυτικόν, τ. 11: Φιλανθρωπικά ιδρύματα, Η Ελληνίς, τ. 12: Έξω ελληνισμός, παροικίαι. Υπάρχει σε ψηφιακή μορφή στο http://anemi.lib.uoc.gr).
Η περίοδος 1974-2013
Την περίοδο αυτή τα πλέον διακεκριμένα εβδομαδιαία και μηνιαία οικονομικά έντυπα, πλέον αυτών που ήδη κυκλοφορούσαν από τις προηγούμενες περιόδους, ήταν:
➜ Οικονομικό Επιμελητήριο (1975). Έκδοση του Συνδέσμου Δημιουργίας Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΣΔΟΕΕ). Το περιοδικό καλύπτει την περίοδο 1975-1981 και είναι ελεύθερα διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://uselib.oe-e.gr.
➜ Ορκωτός Λογιστής, αργότερα μετονομάστηκε σε Λογιστής και επιχείρηση (1975). Μηνιαίο οικονομικό και λογιστικό περιοδικό. Εκδότες: Δημ. Ν. Αλικάκος και Βασ. Π. Γράμπας.
➜ Εφοριακή Επιθεώρησις (1976). Μηνιαίο περιοδικό. Εκδότης Π. Λ. Γατσώρης.
➜ Φορολογική Οικονομική Επιθεώρηση (1977). Μηνιαίο περιοδικό. Ιδιοκτήτης – εκδότης – διευθυντής: Καίτη Λιζάρδου.
➜ Πρακτικά Φορολογικά Βοηθήματα (1983) του Αγαπητού Σ. Κράτση.
➜ Οικονομικά χρονικά (1984). Έκδοση του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος. Το περιοδικό αυτό καλύπτει την περίοδο των ετών 1984-2011 (από το 2013 επανεκδίδεται με την μορφή επιστημονικού εντύπου) και είναι διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://uselib.oe-e.gr.
➜ Κέρδος (1985). Ημερήσια οικονομική εφημερίδα (www.kerdos.gr).
➜ Φορολογικό Βήμα (1987). Μηνιαία επιστημονική επιθεώρηση φορολογικής νομοθεσίας και νομολογίας. Διεύθυνση: Ν. Κ. Καραντάνης.
➜ Εβδομαδιαία Οικονομικά Βοηθήματα (1991). Εβδομαδιαίο περιοδικό. Εκδότης: Παναγιώτης Τζανέτος.
➜ Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιρειών (1995). Μηνιαίο περιοδικό των επιχειρήσεων. Εκδότης: Χάρης Καρατζάς.
➜ Account (1996). Εβδομαδιαίο λογιστικό και φορολογικό περιοδικό, το οποίο διανεμόταν σε 10.000 συνδρομητές. Αποτέλεσε μεγάλη εκδοτική επιτυχία της εποχής για τα περιοδικά του είδους του και προσωπική επιτυχία του αείμνηστου Μπάμπη (Χαρίλαου) Μανιώτη. Μετά την επιτυχία αυτή, εκδόθηκαν και τα εξής έντυπα: Inside Account (2000), το μοναδικό έως σήμερα περιοδικό με ύλη που απευθυνόταν σε νέους λογιστές, Χρηματιστηριακά Θέματα (2001), διμηνιαίο περιοδικό χρηματιστηριακών θεμάτων και Επιχειρώ (2002), εβδομαδιαία οικονομική εφημερίδα.
➜ Λογιστικός Ασφαλιστικός Φοροτεχνικός και Νομικός Σύμβουλος, μηνιαία επιστημονική και επαγγελματική έκδοση (www.e-forosimv.gr).
➜ Έψιλον 7 (1996), εβδομαδιαίο λογιστικό και φορολογικό περιοδικό. Ιδρυτής: Ιωάννης Ν. Μίχος, διεύθυνση επιστημονικής επιτροπής: Σπυρίδων Χ. Βούλγαρης (www.e-forologia.gr/epsilon7).
➜ Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικής Φορολογικής Ενημέρωσης (1998). Εβδομαδιαίο περιοδικό, εκδότης Γ. Καραδήμας.
Την περίοδο αυτή (κυρίως τα έτη 1988-2000), η ανάπτυξη του ελληνικού χρηματιστήριου αποτέλεσε την κυριότερη αιτία για την έκδοση νέων, εβδομαδιαίων κυρίως, οικονομικών εφημερίδων. Οι κυριότερες των οποίων ήταν:
➜ Ο Κόσμος του Επενδυτή. Αρχικά με το όνομα Επενδυτής (1991). Αρχικός εκδότης: Μιχάλης Ανδρουλιδάκης. Εβδομαδιαία οικονομική και πολιτική εφημερίδα.
➜ Χρηματιστήριο (1988). Ημερήσια οικονομική εφημερίδα (www.xrimatistirio.gr).
➜ Χρήμα (1988). Επενδυτικό και οικονομικό περιοδικό (www.hrima.gr)
➜ Ο Σύμβουλος Επιχειρήσεων (1987). Οικονομική εφημερίδα της Πάτρας. Μέχρι το 1994 ήταν μηνιαία. Έκτοτε έγινε 15θήμερη και το 2000 εβδομαδιαία (www.symboulos.gr).
➜ Κεφάλαιο (1989). Κυκλοφόρησε καταρχήν ως μηνιαίο περιοδικό και τώρα εκδίδεται ως εβδομαδιαία οικονομική και πολιτική εφημερίδα (www.kefalaio.gr).
➜ Ισοτιμία (1995). Εβδομαδιαία οικονομική και πολιτική εφημερίδα. Κυκλοφορούσε έως το 2012.
➜ Μέτοχος και Επενδύσεις (1998). Εβδομαδιαία οικονομική εφημερίδα (www.media2day.gr).
➜ Η Αξία (1998). Εβδομαδιαία οικονομική και πολιτική εφημερίδα (www.axiaplus.gr).
➜ Ευρωεπιχειρηματική Οικονομία – Ευρωοικονομία (2000). Εβδομαδιαία οικονομική εφημερίδα.
➜ Financial Box (2002). Ημερήσια οικονομική εφημερίδα.
➜ Χρημα Plus. Εβδομαδιαία οικονομική εφημερίδα (www.xrimaonline.gr).
➜ Agrenda (2005). Εβδομαδιαία εφημερίδα, αγορών και οικονομίας της υπαίθρου (www.agronews.gr).
Στην αυγή του 21ου αιώνα τα νέα λογιστικά και φορολογικά περιοδικά που εμφανίστηκαν ήταν:
➜ Λογιστική Prosvasis (τεύχος 1, 5-11/8/05). Εξειδικευμένο έντυπο που προορίζεται για τους λογιστές – φοροτεχνικούς. Εκδίδεται σε εβδομαδιαία βάση και αποστέλλεται σε περισσότερους από 5.500 συνδρομητές (www.prosvasis.com). Βασικοί συντελεστές της έκδοσης: Χάρης Τσοχαντάρης, Απόστολος Αλωνιάτης, Γιάννης Αποστολίδης.
➜ Επιχείρηση (1ο τεύχος, Μάιος 2005). Η Επιχείρηση εκδίδεται από την Οικονομική Βιβλιοθήκη, κυκλοφορεί κάθε μήνα σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή και καλύπτει θέματα σχετικά με φορολογία, λογιστική, εργασία και ασφάλιση (www.epixeirisi.gr). Βασικοί συντελεστές της έκδοσης: Ν. Σγουρινάκης και Β. Μιχελινάκης.
➜ Accountancy Greece (Ag) (Τεύχος 1, Οκτώβριος/Νοέμβριος/Δεκέμβριος 2010). Τριμηνιαίο περιοδικό οικονομικού λογισμού (www.accountancygreece.gr). Ανήκει στο Ινστιτούτο Εκπαίδευσης Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΙΕΣΟΕΛ). Εκδότης: Χαρίλαος Αλαμάνος, διευθυντής: Βασίλης Καζάς, αρχισυντάκτης: Γιάννης Ν. Μπασκόζος.
Εκτός των ανωτέρω εντύπων μορφών, στην εποχή μας, της ευρείας χρήσης του Διαδικτύου, υπάρχουν σημαντικές πύλες οικονομικής, λογιστικής και φορολογικής ενημέρωσης, οι σημαντικότερες εκ των οποίων είναι οι:
➜ www.taxheaven.gr (φορολογική και λογιστική πύλη ενημέρωσης).
➜ www.capital.gr (πύλη οικονομικής πληροφόρησης).
➜ www.euro2day.gr (πύλη οικονομικής πληροφόρησης).
Σημειώνεται ότι στην ανωτέρω αναφορά δεν περιλαμβάνονται οι πύλες ενημέρωσης των οποίων οι φορείς εκδίδουν εφημερίδες ή περιοδικά έντυπης μορφής και των οποίων οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις αναγράφονται κατά την επιμέρους παρουσίασή τους.
Επίλογος
«Εάν έχω παραλείψει τίποτα λίγο ή πολύ σημαντικό ή απαραίτητο, ικετεύω την ανοχή σας, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένας που είναι αθώος και εντελώς προνοητικός σε όλα τα πράγματα» (Leonardo Pisano, 1228, Liber abaci).
Σημειώσεις
1. Μαρμαρινός, Αντ., «Από την ιστορίαν του οικονομικού μας Τύπου», εφ. Ναυτεμπορική, 2/1/1957.
2. Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος 1821-1921: Η χρυσή βίβλος του ελληνισμού.
3. Αγαπητίδης, Σωτ., «Η Οικονομική Επιστήμη εις την Ελλάδα κατά την πεντηκονταετίαν 1921-1970», Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (http://books.google.gr).
Πηγές
1. Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, «Οικονομικές εφημερίδες» (www.minpress.gr/minpress/index/mme_gr/list_finnews.htm).
2. Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής και Ακουστικής (www.iema.gr).