Αντιμέτωπες με μια διάχυτη αβεβαιότητα, οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη οχυρώνονται, γεγονός που δεν θα έπρεπε να κρατάει πίσω τους επιχειρηματίες, οι οποίοι περιμένουν να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Γι’ αυτούς που υιοθετούν τις σωστές στρατηγικές, υπάρχουν ακόμα αρκετές ευκαιρίες ανάπτυξης στην αγορά.
Δυστυχώς, στην Ευρώπη η αβεβαιότητα δεν εκλείπει, τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Το Brexit, η μειωμένη ζήτηση για εξαγωγές στην Κίνα, το συνεχώς αυξανόμενο κίνημα του λαϊκισμού λίγο πριν από τις ευρωεκλογές και ο οικονομικός κύκλος που πλέον έχει ξεπεράσει το απόγειό του, περιορίζουν την αισιοδοξία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας International Business Report (IBR) της Grant Thornton, το ποσοστό των «καθαρά» αισιόδοξων ευρωπαίων επιχειρηματιών, όσον αφορά τα οικονομικά (ήτοι το ποσοστό των αισιόδοξων μείον των απαισιόδοξων), μειώθηκε κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες, στο 28%, από το δεύτερο τρίμηνο του 2018. Στην ανατολική Ευρώπη η οικονομική αισιοδοξία βυθίστηκε από το 20% στο -10%.
Παρά το γεγονός ότι η έντονη ανησυχία των επιχειρήσεων φαίνεται λογική, καθώς η αβεβαιότητα είναι πλέον συνυφασμένη με την πραγματικότητα, οφείλουμε να θυμόμαστε πως υπάρχουν ακόμα σημαντικές ευκαιρίες στην αγορά για όσους προσαρμόζουν τη στρατηγική τους με σκοπό να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια.
Η Larissa Keijzer, επικεφαλής της Grant Thornton International στην Ευρώπη, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μπορεί το μέλλον να παραμένει αβέβαιο, ωστόσο οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έχουν βαθιά κατανόηση των πιθανών αποτελεσμάτων και των κατάλληλων στρατηγικών θα ξεπεράσουν τον ανταγωνισμό».
Η αβεβαιότητα έχει επηρεάσει την Ευρώπη σε διαφορετικά επίπεδα
Η οικονομία και η επιχειρηματική κοινότητα κάθε χώρας έχουν επηρεαστεί με διαφορετικό τρόπο από την αβεβαιότητα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η αισιοδοξία διολίσθησε στο 9%, λόγω του Brexit, παρουσιάζοντας μάλιστα το χαμηλότερο ποσοστό από το τρίτο τρίμηνο του 2017. Στην Ιρλανδία, σύμφωνα με τον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών AIB, το 35% των μικρότερων επιχειρήσεων της χώρας έχουν ακυρώσει ή μεταθέσει τα επενδυτικά τους σχέδια, λόγω του Brexit1 (Πίνακας 1).
Οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις για τις αλλαγές στο οικονομικό τοπίο συμβάλλουν σημαντικά στις ανησυχίες των ευρωπαίων επιχειρηματιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε μείωση για την οικονομική ανάπτυξη της Ιρλανδίας στο 4,1% φέτος, ποσοστό χαμηλότερο του 4,5% που είχε προβλέψει λόγω Brexit2. Χωρίς αμφιβολία, η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. έχει άμεσες επιπτώσεις στην Ιρλανδία, και γι’ αυτό τον λόγο η Τράπεζα της Ιρλανδίας λάνσαρε ένα fund αξίας 2 δισεκατομμυρίων, με σκοπό την ενίσχυση των επιχειρήσεων που έχουν ανάγκη χρηματοδοτικών κεφαλαίων απέναντι στις προκλήσεις του Brexit3.
Σε ό,τι αφορά την υπόλοιπη Ευρώπη, αξίζει να σημειωθεί ότι η ιταλική οικονομία παρουσίασε ύφεση στο δεύτερο εξάμηνο του 2018, με την αισιοδοξία των επιχειρηματιών να μειώνεται λόγω των ανησυχιών που δημιουργούν οι δημόσιες δαπάνες της κυβέρνησης και το σχέδιο για δημοσιονομική βιωσιμότητα. Ταυτόχρονα, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας παρέμεινε στάσιμη, με τα πραγματικά εισοδήματα να μη σημειώνουν αύξηση, παρά τα χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού.
Δίκαια οι επιχειρήσεις εκλαμβάνουν με σοβαρότητα αυτές τις απειλές, ωστόσο θα πρέπει να επαναλαμβάνουν καθημερινά στον εαυτό τους πως «αν και η καινοτομία είναι στόχος, η ανάπτυξη δεν πρέπει να παραγκωνίζεται». Η ανάπτυξη συνεχίζει να είναι εφικτή, αν οι επιχειρήσεις ακολουθήσουν τη σωστή στρατηγική.
Ο Dave Dunckley, διευθύνων σύμβουλος της Grant Thornton στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχολιάζει: «Είναι υποχρέωση των επιχειρηματιών να “μοντελοποιήσουν” τα πιθανά πολιτικά, κανονιστικά και οικονομικά σενάρια. Συγκεκριμένα, εξετάζοντας τον επιχειρηματικό αντίκτυπο κάθε σεναρίου, ο επιχειρηματίας έχει τη δυνατότητα να χτίσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης ή έναν χάρτη για τα μελλοντικά του βήματα και, συνεπώς, είναι σε θέση να προβλέψει γεγονότα που υπάρχει περίπτωση να τον επηρεάσουν αρνητικά στο μέλλον. Καθώς έρχονται πολλές αλλαγές, οι επιχειρήσεις θα πρέπει πάνω απ’ όλα να είναι προετοιμασμένες, ώστε να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε ευκαιρία τους παρουσιάζεται».
Οι επιχειρηματίες δεν πρέπει να παραγκωνίζουν τα βασικά οικονομικά μεγέθη που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη
Τα ευχάριστα νέα είναι ότι τα περισσότερα οικονομικά μεγέθη παραμένουν σε καλό επίπεδο. Η άλλη όψη μιας πιο σφιχτής αγοράς εργασίας σηματοδοτεί υψηλότερους μισθούς και μειωμένη ανεργία, τα οποία με τη σειρά τους χτίζουν μια στέρεη βάση για τις οικονομίες και διατηρούν την καταναλωτική δαπάνη σε υψηλά επίπεδα.
Στη Γερμανία ο ρυθμός απασχόλησης αναμένεται να παραμείνει στα ίδια επίπεδα, ενισχύοντας την ανάπτυξη των μισθών. Στη Γαλλία, παρά την πολιτική αστάθεια, ο χαμηλός πληθωρισμός, οι περικοπές στους φόρους και η αύξηση των εισοδημάτων ενδυναμώνουν την καταναλωτική δαπάνη. Παράλληλα, στην Ισπανία οι επενδύσεις των επιχειρήσεων ξεπερνούν τις προσδοκίες, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της κατανάλωσης έχει φτάσει στο ανώτατο όριό του. Συνεπώς, οι επιχειρηματίες συνεχίζουν να παραμένουν αισιόδοξοι για τη συνεχή ανάκαμψη της Ισπανίας.
Ο Βασίλης Καζάς, διευθύνων σύμβουλος της Grant Thornton στην Ελλάδα, επισημαίνει πως «κατά την αναζήτηση νέων ευκαιριών, πολλές επιχειρήσεις αισθάνονται πλήρως ακινητοποιημένες από το βάρος της οικονομικής αβεβαιότητας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μια χρήσιμη συμβουλή είναι να εντοπίσετε και να λάβετε εκείνες τις αποφάσεις για τις οποίες δεν θα μετανιώσετε στο μέλλον, ασχέτως με τα αποτελέσματα που θα φέρουν».
Τρεις είναι οι τομείς που θα πρέπει να εστιάσουν οι επιχειρηματίες προκειμένου να επιτύχουν και να διατηρήσουν την ανάπτυξη: Ο πρώτος τομέας σχετίζεται με τις διεθνείς ευκαιρίες, ενώ ο δεύτερος έχει να κάνει με την τεχνολογία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επιχειρήσεις για να διαχειριστούν τις αλλαγές και να εξελίξουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Ο τρίτος τομέας σχετίζεται με τις προσπάθειες που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του χάσματος δεξιοτήτων.
Λύση πρώτη: Αναζητήστε νέες ευκαιρίες σε διεθνές επίπεδο
Στο δεύτερο εξάμηνο, οι προσδοκίες για τις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μειώθηκαν στο 19%, από 23% στο δεύτερο τρίμηνο. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό από το τέταρτο τρίμηνο του 2012.
Αναντίρρητα, αυτή η μείωση συνδέεται άμεσα με την επιβράδυνση τόσο στις ευρωπαϊκές περιοχές όσο και σε αγορές – κλειδιά, όπως η Κίνα. Ωστόσο, σε όλο τον κόσμο υπάρχει αναξιοποίητος πλούτος σε νέες αγορές. Με εξαίρεση τις αναπτυγμένες χώρες στην Ασία και στον Ειρηνικό, οι παγκόσμιες εξαγωγές διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο και για τον λόγο αυτό οι επιχειρήσεις στην Ευρώπη θα πρέπει να εντοπίσουν τα κενά στην αγορά και να προσφέρουν τα αντίστοιχα προϊόντα ή υπηρεσίες για να καλύψουν τις απαιτούμενες ανάγκες.
Η Λατινική Αμερική και οι αναδυόμενες χώρες στην Ασία και στον Ειρηνικό φαντάζουν ως ιδιαίτερα δημοφιλείς προορισμοί για τα ευρωπαϊκά αγαθά. Η αισιοδοξία των επιχειρηματιών στις αναδυόμενες χώρες στην Ασία και στον Ειρηνικό άγγιξε το 57%, διατηρώντας ένα αρκετά καλό ποσοστό, παρά το γεγονός ότι μειώθηκε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Την ίδια στιγμή, η αισιοδοξία στη Λατινική Αμερική αυξήθηκε από το 23%, στο δεύτερο τρίμηνο, στο 46%, στο τέταρτο τρίμηνο. Κομβικό ρόλο σε αυτή την αύξηση διαδραμάτισε η άνοδος της επιχειρηματικής αισιοδοξίας στη Βραζιλία.
Η επιχείρηση τεχνολογίας τροφίμων SiccaDania, με έδρα τη Δανία, αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και πλέον επεκτείνεται στην Ασία, προμηθεύοντας τους παραγωγούς τροφίμων της περιοχής με την τεχνολογία της. Η επιχείρηση άνοιξε τα γραφεία της στη Σιγκαπούρη το 2017 και τον Δεκέμβριο του 2018 εγκατέστησε μια μονάδα αποξήρανσης στιγμιαίου καφέ στο Βιετνάμ, για τον κορυφαίο προμηθευτή καφέ Tin Nghia. Για τη SiccaDania το Βιετνάμ αποτελεί μια αναπτυσσόμενη αγορά τροφίμων με 90 εκατ. καταναλωτές4.
Άλλο ένα επιτυχημένο παράδειγμα αποτελεί η βρετανική αλυσίδα εστιατορίων Wagamama, η οποία κατάφερε να ευδοκιμήσει σε μια περίοδο όπου ο τομέας εστίασης στη Βρετανία βρισκόταν σε κρίση, ακόμα και στις πιο εύπορες περιοχές. H παρουσία της εταιρείας έχει επεκταθεί σε διεθνές επίπεδο, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο franchise σε 23 διαφορετικές χώρες στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και τη Νέα Ζηλανδία. Στο τρίτο τρίμηνο του 2018-2019, η διεθνής αλυσίδα της Wagamama κατάφερε να αυξήσει τον τζίρο της κατά 14,2% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους5.
Για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις η Ινδία αποτελεί σημαντική ευκαιρία, με το ΔΝΤ να προβλέπει ανάπτυξη 7,5% το 2019 για τη χώρα6. Πέρα από την εξαγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εξαγορές στην Ινδία εκτοξεύτηκαν το 2018. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Dealtracker της Grant Thornton, η Γαλλία και η Γερμανία κυριάρχησαν στις υπερπόντιες εξαγορές το 2018.
Ο Paul McCann, παγκόσμιος επικεφαλής των συμβουλευτικών υπηρεσιών στην Grant Thornton International και Partner στην Grant Thornton στην Ιρλανδία, δηλώνει ότι «οι συγχωνεύσεις, οι εξαγορές, οι κοινοπραξίες και οι εταιρικές συνέργειες είναι ένας καλός τρόπος για την εδραίωση μιας εταιρείας σε ξένες αγορές. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2018 ανέπτυξε ένα νέο «κανάλι επικοινωνίας», προκείμενου να ενδυναμώσει τη συνεργασία της με την Ινδία. Αυτό αναμένεται να προκαλέσει τεράστια αύξηση των συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ της Ινδίας και της Ευρώπης μέσα στο επόμενο έτος».
Λύση δεύτερη: Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία για να αντεπεξέλθετε στην αβεβαιότητα και να αξιοποιήσετε τις ευκαιρίες
Ασφαλώς, η τεχνολογία είναι κομβικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία των επιχειρήσεων και τη δυνατότητά τους να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Ωστόσο, η τεχνολογία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στη διαχείριση της διάχυτης αβεβαιότητας. Αυτό είναι κάτι που οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις φαίνεται να έχουν παραβλέψει, δεδομένου ότι οι εκτιμήσεις για επενδύσεις στην τεχνολογία τους επόμενους 12 μήνες διολίσθησαν στο 31% το δεύτερο εξάμηνο, έχοντας αγγίξει το 46% το δεύτερο τρίμηνο.
Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις επενδύουν σε προϊόντα που βασίζονται στην τεχνολογία του cloud και στην πληροφορική, όπως, για παράδειγμα, συστήματα διαχείρισης επιχειρηματικών πόρων (ERP), τα οποία διευκολύνουν την προσαρμογή στις αλλαγές εντός της αγοράς.
Ο Hubert Turaj, διευθύνων σύμβουλος της EDISONDA και μέλος της Grant Thornton στην Πολωνία, σχολιάζει ότι «κάθε είδους ψηφιακός μετασχηματισμός θα πρέπει να ξεκινά με τη μέτρηση των δεδομένων σε όλο το φάσμα των επιχειρηματικών λειτουργιών. Σε ό,τι αφορά τους μεγάλους οργανισμούς, το ERP μπορεί να διευκολύνει τη συλλογή και τη μέτρηση κρίσιμων δεδομένων, τα οποία θα βοηθήσουν στην παραγωγή ακριβέστερων και πιο ενοποιημένων αναφορών. Αυτό θα αυξήσει την αυτογνωσία των επιχειρήσεων και θα τις διευκολύνει στη λήψη καλύτερων και ταχύτερων αποφάσεων».
Επιπρόσθετα, η τεχνολογία συνεχίζει να ανοίγει ρηξικέλευθους δρόμους και σε άλλους τομείς, δίνοντας ένα πραγματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, οι πλατφόρμες που βασίζονται στις εφαρμογές κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις των καταναλωτών, παρέχοντας έναν τρόπο ζωής που επιβραβεύει τις επιλογές και την ευκολία.
Η Deliveroo είναι μια επιτυχημένη start-up στον χώρο της εστίασης, που ιδρύθηκε το 2013 στο Λονδίνο και σήμερα λειτουργεί σε περισσότερες από 200 πόλεις σε όλο τον κόσμο. Ειδικότερα, η Deliveroo αποσκοπεί στη βελτίωση των επιλογών των καταναλωτών, προσφέροντάς τους ακόμα και επιλογές εστιατορίων που δεν διαθέτουν υπηρεσίες delivery. Η ταχεία ανάπτυξή της οφείλεται στο ότι παρέχει μια ενιαία εφαρμογή και ένα δίκτυο διανομέων φαγητού το οποίο αξιοποιεί ήδη εδραιωμένα εστιατόρια7.
Επίσης και τα social media είναι απαραίτητα για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν να εισχωρήσουν σε νέες αγορές. Η Strong Roots είναι μια αναπτυσσόμενη εταιρεία κατεψυγμένων λαχανικών, η οποία κατάφερε να επεκταθεί από την Ιρλανδία στη Μεγάλη Βρετανία μέσω υπηρεσιών online λιανικής πώλησης. Η δυναμική παρουσία στα social media, σε συνδυασμό με το ηλεκτρονικό εμπόριο, ήταν καθοριστικής σημασίας για την καθιέρωση της εταιρείας σε ένα ηλικιακά μικρότερο αγοραστικό κοινό στη Μεγάλη Βρετανία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Strong Roots μπήκε στην αμερικανική αγορά φέτος τον Μάρτιο8.
Λύση τρίτη: Προσελκύστε και διατηρήστε εξιδεικευμένο εργατικό δυναμικό για να χτίσετε μελλοντική ανάπτυξη
Χωρίς αμφιβολία, η αγορά εργασίας στενεύει ολοένα και περισσότερο, ενώ η ανεύρεση και η διατήρηση εξιδεικευμένου εργατικού δυναμικού αποτελεί σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν να ανταγωνίζονται για το εργατικό δυναμικό, με τον ίδιο τρόπο που ανταγωνίζονται για τους πελάτες.
Κάποιοι οικονομολόγοι αποδίδουν την έλλειψη εξιδεικευμένου εργατικού δυναμικού στη διάχυτη αβεβαιότητα, με τις επιχειρήσεις να αναβάλλουν τις δαπάνες τους για μεγαλύτερα project και να προσλαμβάνουν περισσότερους ανθρώπους ως μια λύση χαμηλότερου κινδύνου.
Υπενθυμίζεται ότι το Brexit αναμένεται να φέρει στο τραπέζι μια νέα δυναμική, καθώς η πιθανή λήξη της ελεύθερης μετακίνησης ατόμων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ωθήσει τις επιχειρήσεις σε πρωτόγνωρες αποφάσεις. Μπορεί η επιστροφή των ευρωπαίων πολιτών από την αγορά εργασίας της Μεγάλης Βρετανίας να ωφελήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή καθαυτή, ωστόσο θα κάνει την πρόσληψη των βρετανών πολιτών δυσκολότερη και πιο ακριβή.
Η Dr. Heike Wieland-Blöse, Partner και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Warth & Klein Grant Thornton, αναφέρει ότι «οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε στρατηγικές προσέλκυσης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού για να αναδειχθούν ως ένας ιδανικός εργοδότης. Τέλος, σε αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η προετοιμασία των επιχειρήσεων κατά των αρνητικών επιπτώσεων του Brexit, υπολογίζοντας πάντα τις αλλαγές που αυτό θα φέρει».
Η ReGen Recycling, με έδρα το Newry στη Βόρεια Ιρλανδία, ιδρύθηκε το 2004 και σήμερα καταγράφει τζίρο μεγαλύτερο από 20 εκατ. ευρώ. Μετά το δημοψήφισμα της Μεγάλης Βρετανίας για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ReGen Recycling ένιωθε έντονη ανησυχία, λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από εργατικό προσωπικό μη βρετανικής καταγωγής. Για τον λόγο αυτό προσκάλεσε στις εγκαταστάσεις της έναν ειδικό σε θέματα μετανάστευσης, ο οποίος ενημέρωσε τους εργαζόμενους για τη διαδικασία απόκτησης βρετανικής υπηκοότητας και προθυμοποιήθηκε να τους βοηθήσει στη διαδικασία. Ως αποτέλεσμα, τα ποσοστά διατήρησης των εργαζομένων της εταιρείας εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, με τους τελευταίους να παραμένουν επτά χρόνια κατά μέσο όρο9.
Παρόλα αυτά, κομβικό ρόλο στη διατήρηση του εξιδεικευμένου εργατικού δυναμικού σε μια επιχείρηση διαδραματίζει και η δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος που ενσωματώνει την πολυμορφία και τη διαφορετικότητα. Η Larissa Keijzer δηλώνει χαρακτηριστικά ότι «η αγορά εργασίας βρίσκεται σε έναν συνεχή “πόλεμο” ταλέντων και για τον λόγο αυτό μια κουλτούρα που ενσωματώνει τη διαφορετικότητα είναι ένας αρκετά ελκυστικός παράγοντας για να προσελκύσει υποψήφιους εργαζόμενους. Οι επιχειρήσεις που επιδεικνύουν ανοιχτά τη δέσμευσή τους στην ισότητα, στην επιβράβευση της αριστείας και στην ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων, θα είναι εκείνες που τελικά θα επιτύχουν στην αγορά».
Η τεχνολογία ασφαλώς και αποτελεί έναν ακόμη τρόπο για να μειωθεί το χάσμα δεξιοτήτων. Πλέον η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν πολλές επαγγελματικές διαδικασίες ρουτίνας, τις οποίες οι άνθρωποι ήταν αναγκασμένοι να εκτελούν παλαιότερα. Στη σύγχρονη εποχή ο άνθρωπος, απελευθερωμένος πλέον από αυτές τις κουραστικές διαδικασίες, μπορεί να αφιερώσει χρόνο και ενέργεια σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες, όπως η ανοικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους πελάτες.
Η τεχνολογία μπορεί να μετριάσει τον αντίκτυπο του χάσματος δεξιοτήτων σε πολλούς τομείς, όπως τα χρηματοοικονομικά, η λογιστική και το marketing. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ο τομέας που επηρεάζεται περισσότερο από την τεχνολογία. Επιπρόσθετα, η τεχνολογία μπορεί να ενδυναμώσει τις ομάδες και είναι ιδιαίτερα ελκυστική για τους εργοδότες, καθώς επιτρέπει στους εργαζομένους τους να ελέγξουν καλύτερα το πρόγραμμά τους και την ισορροπία μεταξύ της οικογενειακής και επαγγελματικής τους ζωής.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, αλλά ο σωστός σχεδιασμός και η προετοιμασία μπορούν να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις. Η οικονομία εξακολουθεί να παρουσιάζει σημάδια ανάπτυξης, η οποία ενισχύεται από την αύξηση των μισθών και τον χαμηλό πληθωρισμό. Οι επιχειρήσεις που καταφέρνουν να χειριστούν με επιτυχία την αβεβαιότητα αντιλαμβάνονται καλύτερα τόσο τους κινδύνους όσο και τους τομείς-κλειδιά που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη.
ΠΗΓΕΣ
1. Global Data, Φεβρουάριος 2019
2. European Commission, Φεβρουάριος 2019
3. Global Data, Φεβρουάριος 2019
4. European Commission, Οκτώβριος 2018
5. Wagamama Q3 2018-19 report
6. IMF World Econonomic Outlook, Ιανουάριος 2019
7. Global Data, Μάρτιος 2018
8. Global Data, Φεβρουάριος 2019